Św. Helena (?)

Dzieje zabytku

Rzeźba wykonana w połowie XVIII wieku do ołtarza, w którym się nadal znajduje i przed 1842 rokiem przeniesiona wraz z nim do kaplicy Morsztynów z kościoła Ducha Świętego w Wieliczce.

Opis

Figura pełna na cokole przedstawiająca św. Helenę. Święta w pozie przypominającej literę „S”, w kontrapoście z ciężarem na prawej nodze, z lewą odstawioną do boku. Obie ręce zgięte w łokciach, prawa wyciągnięta przed siebie z palcami ułożonymi jakby coś trzymały, lewą unosi do piersi. Głowa skręcona lekko w prawo, twarz o łagodnym wyrazie, owalna, z wysokim czołem, małymi oczami, niewielkim nosem i wąskimi ustami; brązowe włosy zaczesane do tyłu opadają na plecy. Święta jest ubrana w długą suknię z gorsetem, której dolna część przylega do ciała drobnymi fałdami. Na suknię ma zarzucony płaszcz, który przechodzi skośnie przez pierś, nad prawą ręką i wokół lewego biodra.
Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, gorset srebrzony, suknia i płaszcz złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Figura jest określana w dokumentacji konserwatorskiej jako św. Helena, której brakuje atrybutu. Był nim najpewniej krzyż trzymany w wyciągniętej do przodu prawej ręce. Święta Helena była żoną cesarza Konstancjusza I i matką Konstantyna Wielkiego. Uważana jest za propagatorkę chrześcijaństwa, przypisuje się jej odnalezienie drzewa Krzyża Świętego, do czego nawiązuje atrybut, z którym jest najczęściej ukazywana.
Esowata linia ciała, elegancka, ożywiona poza wzbogacona teatralnym gestem lewej ręki i kontrapost, charakteryzują rzeźbę XVIII wieku. Na to samo datowanie wskazują dekoracyjnie potraktowane szaty. Suknia układająca się w drobne, przylegające do ciała fałdy jest skontrastowana z łamiącymi się poprzecznie fałdami płaszcza, dzięki czemu nadano statycznej postaci dynamiki.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Figura św. Heleny, której brakuje atrybutu, została wykonana do ołtarza, w którym się nadal znajduje i przed 1842 rokiem przeniesiona wraz z nim do kaplicy Morsztynów z kościoła Ducha Świętego w Wieliczce. Powstała około połowy XVIII wieku, o czym świadczy esowata linia ciała, teatralny gest lewej ręki oraz charakterystyczne ułożenie fałdów szat.

Bibliografia