Św. Barbara
Zdjęcie nr 1: Na prostopadłościennej podstawie przeprutej otworami umożliwiającymi zakładzie drążków do noszenia ustawiono ażurowe obramienie ujmujące pełnoplastyczną rzeźbę św. Barbary. Bok podstawy zdobi złocony ornament liściasto-roślinny. Świętą ustawiono na czworobocznym postumencie. Jest to młoda kobieta ukazana frontalnie w kontrapoście. Lewą rękę przyciska do piersi, w prawej trzyma gałązkę palmową. Barbara ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, prostym nosie i wąskich ustach. Jej głowę okalają długie włosy spływające na ramiona. Na głowie ma złoconą, otwartą koronę o prostych sterczynach. Ubrana jest w długą suknię i mocno drapowany płaszcz okrywający jej postać. Rozpięte ponad nią obramienie utworzono z wimpergi dekorowanej arkaturą i stylizowanym maswerkiem w części górnej, zwieńczoną pinaklem z kwiatonem. Wspiera się ona na dwóch wielobocznych filarach wspartych na cokolikach i przechodzących w dwa pinakle z kwiatonami. Oba filary po bokach wspierają przypory w formie podobnych, wielobocznych filarków na cokolikach u góry połączonych z resztą konstrukcji za pomocą daszków pulpitowych. Całość struktury feretronu polichromowano na biało, profile i kwiatony zostały pozłocone.
Zdjęcie nr 2: Na prostopadłościennej podstawie przeprutej otworami umożliwiającymi zakładzie drążków do noszenia ustawiono ażurowe obramienie ujmujące pełnoplastyczną rzeźbę św. Barbary. Bok podstawy zdobi złocony ornament liściasto-roślinny. Świętą ustawiono na czworobocznym postumencie. Jest to młoda kobieta ukazana frontalnie w kontrapoście. Lewą rękę przyciska do piersi, w prawej trzyma gałązkę palmową. Barbara ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, prostym nosie i wąskich ustach. Jej głowę okalają długie włosy spływające na ramiona. Na głowie ma złoconą, otwartą koronę o prostych sterczynach. Ubrana jest w długą suknię i mocno drapowany płaszcz okrywający jej postać. Rozpięte ponad nią obramienie utworzono z wimpergi dekorowanej arkaturą i stylizowanym maswerkiem w części górnej, zwieńczoną pinaklem z kwiatonem. Wspiera się ona na dwóch wielobocznych filarach wspartych na cokolikach i przechodzących w dwa pinakle z kwiatonami. Oba filary po bokach wspierają przypory w formie podobnych, wielobocznych filarków na cokolikach u góry połączonych z resztą konstrukcji za pomocą daszków pulpitowych. Całość struktury feretronu polichromowano na biało, profile i kwiatony zostały pozłocone.

Św. Barbara

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wieprz
Miejscowość
Nidek
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
Kościół
Św. Szymona i św. Judy Tadeusza
Miejsce przechowywania
nowy kościół
Identyfikator
DZIELO/24655
Kategoria
feretron
Dookreślenie zabytku
feretron
Ilość
1
Czas powstania
początek XX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, techniki stolarski i snycerskie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Feretron ze św. Barbarą w neogotyckim, architektonicznym obramieniu, został sprawiony dla uświetnienia procesji parafialnych na początku XX wieku. Odnowiono go za staraniem miejscowych górników.

Opis

Na prostopadłościennej podstawie przeprutej otworami umożliwiającymi zakładzie drążków do noszenia ustawiono ażurowe obramienie ujmujące pełnoplastyczną rzeźbę św. Barbary. Bok podstawy zdobi złocony ornament liściasto-roślinny. Świętą ustawiono na czworobocznym postumencie. Jest to młoda kobieta ukazana frontalnie w kontrapoście. Lewą rękę przyciska do piersi, w prawej trzyma gałązkę palmową. Barbara ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, prostym nosie i wąskich ustach. Jej głowę okalają długie włosy spływające na ramiona. Na głowie ma złoconą, otwartą koronę o prostych sterczynach. Ubrana jest w długą suknię i mocno drapowany płaszcz okrywający jej postać. Rozpięte ponad nią obramienie utworzono z wimpergi dekorowanej arkaturą i stylizowanym maswerkiem w części górnej, zwieńczoną pinaklem z kwiatonem. Wspiera się ona na dwóch wielobocznych filarach wspartych na cokolikach i przechodzących w dwa pinakle z kwiatonami. Oba filary po bokach wspierają przypory w formie podobnych, wielobocznych filarków na cokolikach u góry połączonych z resztą konstrukcji za pomocą daszków pulpitowych. Całość struktury feretronu polichromowano na biało, profile i kwiatony zostały pozłocone.

Zarys problematyki artystycznej

Nidecki feretron stanowi ciekawy przykład historyzującego rozwiązania opartego na elementach neogotyckich. W ten sposób wpisuje się w stylistykę różnorodnych sprzętów kościelnych wykonywanych na przełomie XIX i XX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Streszczenie

Feretron ze św. Barbarą w neogotyckim, architektonicznym obramieniu, został sprawiony dla uświetnienia procesji parafialnych na początku XX wieku.

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Barbara św.
Barbara św.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica o kielichowym kształcie została ustawiona na dwustopniowej podstawie. Stopień pierwszy na rzucie koła jest kamienny, natomiast stopień drugi jest drewniany, prostopadłościenny, przechodzący w wieloboczną podstawę. Trzon chrzcielnicy uzyskał przekrój okrągły, w dolnej części wybrzuszony, a powyżej gruszkowaty. Czara jest spłaszczona, puklowana, zamknięta u góry profilowanym gzymsem. Przykrywa ją płaska nakrywa z profilowanymi bokami i metalowymi uchwytami. Dodatkowo czarę podtrzymują wtórnie dodane trzy pręty przymocowane do trzonu.
chrzcielnica
chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu oraz prowadzący na nią jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz został wykonany na planie prostokąta z półkoliście wybrzuszoną ścianką frontową oraz wklęsłą boczną, z podwieszeniem w formie połowy stożka o wklęsłych ścianach, zakończonego wolutą. Ustawiono go na profilowanym cokole. Ściankę boczną ujęto parą pilastrów o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dekorowane kampanulami. Zarówno ją, jak i frontową wypełniono płycinami z wydzielonymi w centrum fantazyjnymi polami, od frontu dekorowaną rozetą oraz stylizowanym anthemionem z muszlą. Kosz zwieńczono parapetem w formie gzymsu. Balustrada schodów powstała jako pełna, z profilowanym cokołem, polem wypełnionym romboidalnymi płycinami z wydzielonymi fantazyjnymi polami wewnątrz, zamknięta profilowanym gzymsem z kostkowaniem. Balustradę zamyka filarek na cokole, o trzonie dekorowanym płycinami, na którym stoi wazon. Zaplecek ujęty został wąskimi pilastrami podtrzymującymi profilowany gzyms, o trzonach dekorowanych kampanulami. Pole udekorowano płyciną. Baldachim wykonano w formie podestu na planie prostokąta z półkoliście wybrzuszoną ścianką frontową oraz wklęsłymi bocznymi, z uszakami. Całoś okala profilowany gzyms z podwieszonymi chwostami. Na baldachimie usytuowano fragmenty przerwanego falistego przyczółka oraz oko Opatrzności Bożej na tle srebrnych obłoków w złotej glorii promienistej. Na podniebieniu baldachimu zawieszono rzeźbioną gołębicę Ducha Świętego w glorii. Struktura została polichromowana na biało z jasnofioletowymi polami, jasnoniebieskim podniebieniem baldachimu, ze złoconymi profilami i ornamentami oraz srebrzonymi detalami.
ambona
ambona
Zdjęcie nr 1: Kościół stanowi orientowaną, drewnianą świątynie wzniesioną na zrąb w układzie salowym z nawą na rzucie zbliżonym do kwadratu. Od wschody do nawy przylega węższe, prostokątne prezbiterium zamknięte trójbocznie. Od północy do prezbiterium dostawiono drewnianą zakrystię połączoną za pomocą portalu z prezbiterium kościoła. Do nawy od zachodu dostawiono czworoboczną wieżę o pochyłych ścianach, wzniesioną w konstrukcji słupowej. Wieńczy ją nadwieszona, czworoboczna izbica z ostrosłupowym, gontowym hełmem z krzyżem. W przyziemiach wieży urządzono kruchtę połączoną z nawą świątyni. Od północy, wschodu i południa kościół otaczają otwarte soboty, szalowane przy wieży. Elewacje zewnętrze zostały oszalowane lub też pokryte gontem. W nawie i prezbiterium przepruto okna parzyste, czworoboczne. Całość nakrywa dach gontowy o jednej kalenicy. Nad nawą w części wschodniej nadwieszono wieloboczną sygnaturkę w formie latarni z baniastym hełmem. Wnętrze nakryto stropami, dodatków w nawie z zaskrzynieniami. Pomiędzy prezbiterium, a nawą rozpięta jest ostrołukowa tęcza z fazowaną belką zawieszoną na kroksztynach z ustawionym na osi krucyfiksem. W zachodniej części nawy urządzono chór muzyczny o drewnianym, pełnym parapecie wklęsło-wypukłym z lambrekinem, wspartym na dwóch żłobkowanych kolumnach. Odrzwia południowe prowadzące do nawy ujęto w portal wycięty w ośli grzbiet. W prezbiterium ustawiono ołtarz główny, a w nawie dwa ołtarze boczne.
kościół
Kościół Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta ujętego złoconą, profilowaną ramą z dekoracją w typie wolich oczu. W centrum kompozycji ukazano na ciemnym tle frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa z nieznacznie pochyloną głową w lewo ujętą w trzech czwartych. Zbawiciel ma skrzyżowane z przodu i związane sznurem ręce. W lewej dłoni trzyma wygiętą trzcinę. Jezus ma pociągłą twarz o jasnej karnacji okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Zbawiciel ma duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy. Na głowie ma złoconą koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otaczają ostre, złocone promienie. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Zbawiciel ubrany jest w płaszcz narzucony na wątłe ramiona odsłaniający jego nagi tors. Zarówno płaszcz, jak i korona cierniowa, trzcina oraz sznur zostały przykryte płaskorzeźbioną, drewnianą sukienką wotywną.
obraz
Ecce Homo
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta ujętego złoconą, profilowaną ramą z dekoracją w typie wolich oczu. W centrum płaskorzeźbionej kompozycji ukazano frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa ze skrzyżowanymi z przodu i związanymi złoconym sznurem rękami. W lewej dłoni Jezus trzyma trzcinę. Ma pociągłą twarz o jasnej karnacji okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Zbawiciel ma duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Na głowie ma złoconą koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otaczają ostre, złocone promienie na tle błękitnego nimbu. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Chrystus ubrany jest w złocony płaszcz narzucony na ramiona odsłaniający jego nagi tors. Poniżej widać płaskorzeźbioną i złoconą girlandę różaną.
obraz
Ecce Homo
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta, ujętego w złoconą, dekorowaną ornamentalne ramę. W centrum kompozycji ukazano Matkę Boską Różańcową przekazującą różaniec św. Dominikowi i św. Katarzynie Sieneńskiej. Siedząca na obłokach Madonna została ujęta frontalnie. Na kolanach obiema rękami podtrzymuje Dzieciątko. Maria ma owalną twarz o jasnej karnacji, wydatny nos i usta. Na głowie ma białą chustę, spod której widać fragment brązowych włosów. Ubrana jest w ciemnooliwkową suknię oraz narzucony na ramionach szkarłatny płaszcz okrywający jej kolana. Mały Jezus został ujęty w trzech czwartych w lewo. Obiema rękami przekazuje klęczącemu poniżej św. Dominikowi różaniec. Jezus ma pucułowatą twarz o jasnej karnacji, drobnym nosie i ustach. Jego głowę otaczają kręcone, jasne włosy i świetliste promienie. Nagie ciało okrywa tylko biała chusta przerzucona przez biodra. Z lewej strony kompozycji klęczy św. Dominik ukazany z profilu w prawo. Obie ręce ma uniesione w stronę Jezusa. Jest to dojrzały mężczyzna z tonsurą, ciemnymi, krótkim włosami i brodą. Jego twarz charakteryzuje prosty nos i wąskie usta. Nad głową ma nimb talerzowy z gwiazdą. Ubrany jest w biały habit dominikański i czarny zakonny płaszcz. Dominik klęczy na schodach, na których leży otwarta księga oraz zapalona pochodnia. Za schodami i częściowo obłokami, na których zasiada Maria stoi św. Katarzyna Sieneńska ujęta frontalnie z głową pochyloną w lewo. Ma modlitewnie splecione ręce na piersi przewiązane różańcem. Jej pociągłą twarz charakteryzuje jasna karnacja, wydatny nos i usta. Ubrana jest w habit dominikański z koroną cierniową na welonie. Nad głową ma nimb talerzowy.
obraz
Matka Boska Różańcowa

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Św. Barbara", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-barbara-29

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności