Portret Piotra Gembickiego

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

Kraków

Gmina

Kraków

Miejscowość

Kraków

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Tagi

biskup krakowski

Miejsce przechowywania

Pałac biskupi

Identyfikator

DZIELO/17755

Kategoria

obraz

Ilość

1

Czas powstania

1882 rok

Technika i materiał

olej na płótnie

Wymiary podstawowe

szerokość – 75 cm
wysokość – 95 cm

Wymiary szczegółowe

Wysokość bez ramy – 80 cm
Szerokość bez ramy – 60 cm

Autor noty katalogowej

Józef Skrabski

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

obraz jest kopią portretu z kościoła Franciszkanów w Krakowie. Należał do kolekcji kardynała Albina Dunajewskiego.

Opis

Biskup ukazany do pasa, w trzech czwartych, zwrócony w prawo. Ubrany jest w białą albę i niebieski mucet. W lewym, górnym narożu owalna tarcza w labrach, z infułą i pastorałem z godłem herbu Nałęcz. Obok niej litery P[ETRUS] G[EMBICKI] i data1642-1657”. Na odwrociu napis: „KOPIA / Z KOŚCIOŁA / X.X. FRANCISZKANÓW / W KRAKOWIE / R. 1882 / L.L.”.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, lekko zabrudzona powierzchnia malarska.

Osoby związane z dziełem

SDM_COVER_PHOTO

Biskup

Piotr Gembicki

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Jest to ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od prawej strony. Balustrada na planie półkola, ustawiona na profilowanym cokole, zamknięta silnie wysuniętym gzymsem podtrzymywanym przez pilaster. Ścianka dekorowana płycinami w kształcie leżącego prostokąta po lewej stronie oraz w kształcie stojącego prostokąta po prawej, ozdobione rzeźbionym rocaille’m w polu; schody wąskie, jednobiegowe, połączone ze stojącymi w prezbiterium drewnianymi stallami. Kosz w kształcie serca, wybrzuszonego w górnej części. U spodu podwieszony anioł z rękami wyciągniętymi do góry i ugiętymi w kolanach nogami, w pasie przewiązany złotą tkaniną, silnie drapowaną. W górnej części kosza, pośrodku, uskrzydlona główka aniołka, skierowana na wprost. Twarz owalna o pulchnych policzkach, z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, usta delikatnie otwarte, nos spiczasty, oczy skierowane ku górze; włosy średniej długości, ciemnobrązowe z loczkiem na czubku głowy. Powierzchnia kosza pokryta płaskorzeźbioną dekoracją rocaille’ową. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, flankowany dwoma pilastrami, podtrzymującymi przerywany, odwrócony, wolutowy przyczółek. W polu wpisany duży, łaciński krzyż o rozszerzających się ramionach, wysunięty poza boki zaplecka. Pilastry od wewnątrz zdobione są pasem gęstej dekoracji rocaille’owej. Nad amboną zawieszona jest gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, utworzonej z wiązek promieni o nierównej długości. Na promieniach umieszczone są cztery uskrzydlone główki aniołków. Struktura srebrzona, dekoracja ornamentalna złocona.

ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Rzeźba niemal pełnoplastyczna, ścięta. Stoi na konsoli małżowinowo chrząstkowej w lekkim kontrapoście z ciężarem ciała opartym na lewej nodze, ukazana jest frontalnie z wysuniętymi do przodu rękami ugiętymi w łokciach na wysokości pasa i głową przechyloną w prawo. Owalna, wydłużona twarz o pełnych policzkach, długim nosie, wąskich ustach i szeroko otwartych oczach, włosy krótkie faliste, rozwiane, zakrywające uszy. Rzeźba ubrana jest w tunikę z podwiniętymi rękawami, przepasaną na biodrze, odsłaniającą prawe udo i część lewej łydki oraz zarzucony na lewe ramię płaszcz z połą zarzuconą na prawe udo. Szaty modelowane ostrymi krawędziami, z podwiniętą dolną częścią płaszcza.

rzeźba

Anioł

Zdjęcie nr 1: Forma niemal pełnoplastyczna i ścięta. Rzeźba stoi na konsoli małżowinowo chrząstkowej w lekkim kontrapoście z ciężarem ciała opartym na prawej nodze, ukazana jest frontalnie z wysuniętymi do przodu rękami, prawa uniesiona na wysokości głowy i znacznie odsunięta od tułowia, lewa lekko ugięta w łokciu na wysokości pasa. Głowa przechylona w lewo. Okrągła twarz o pełnych policzkach i małym podbródku, długim nosie, wąskich, drobnych ustach i szeroko otwartych oczach, włosy krótkie faliste, rozwiane, nieznacznie odkrywające uszy. Rzeźba ubrana jest w tunikę z podwiniętymi rękawami, przepasaną na biodrze, odsłaniającą lewe udo oraz w zarzucony na lewe ramię płaszcz z połą zarzuconą na prawe udo. Szaty modelowane ostrymi krawędziami, z podwiniętą dolną częścią płaszcza.

rzeźba

Anioł

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie ośmioboku z przedstawieniem sceny Adoracji Dzieciątka Jezus. W dole kompozycji w żłóbku leży Chrystus, nad którym stoi Maria, a za nimi św. Józef. Jezus leży nagi na białej tkaninie ułożonej na słomie, lewą rękę zbliża do twarzy, prawą trzyma przy boku, ma małą głowę, wokół niej świetlisty nimb. Spogląda na Marię, która również patrzy na niego, ręce składa do modlitwy, ma pociągłą, delikatną twarz o dużym nosie i małych ustach. Jest ubrana w czerwoną suknię z szarym wykończeniem na dekolcie i granatowy maforion. Święty Józef stoi w cieniu, patrzy na Dzieciątko, unosi prawą rękę, a w lewej trzyma kij. Ma podłużną twarz o ostrym nosie i małych ustach, łysinę i ciemny zarost. Ponad grupą otwiera się jaśniejące niebo i widać uskrzydlone główki aniołków. Z prawej strony kompozycji fragment kolumny.

obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obrazy w kształcie leżącego prostokąta przedstawiają procesję aniołów w trzech szeregach. Postacie w typie smukłych młodzieńców, ubranych w długie suknie w kolorze czerwonym, zielonym i niebieski, przepasane na biodrach, ze złotymi nimbami wokół głów i długimi białymi skrzydłami. Anioły w pierwszym rzędzie trzymają kadzielnice, w dalszych grają na różnych instrumentach: fletach, harfach, cytrze i cymbałach. Kompozycję obiega barwna, szeroka bordiura z różnych kwiatów.

obraz

Adorujące anioły

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w formie jednobiegowych schodów. Kosz na planie ściętego ośmioboku, z podwieszeniem w formie spłaszczonego, ośmiobocznego wałka, zakończonego szyszką. Kosz na wysokim cokole, ścianki wydzielone pilastrami dekorowanymi muszlami i zwisami kwiatowymi, dźwigającymi pełne belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem tworzącym parapet, dekorowanym ornamentem roślinnym. W polu ścianek nisze z konchami i figurami czterech ewangelistów, stojącymi na wspornikach. Balustrada schodów pełna, dekorowana płycinami wypełnionymi akantem, zakończona filarem z wazonem. Zaplecek zakończony gzymsem, ujęty uszami utworzonymi z suchego akantu. W polu płycina w formie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach, w niej nisza z konchą, na tle której na wsporniku ustawiona figura Chrystusa. Baldachim na planie ściętego ośmioboku, w formie belkowania, wyłamanego na narożach. Na nim, na niskiej podstawie osiem kabłąków dekorowanych cokolikami z wazonami, podtrzymujących spłaszczoną kulę, na której stoi figura anioła z banderolą z napisem „KTO WAS SŁUCHA MNIE SŁUCHA”. Na podniebieniu baldachimu rzeźba gołębicy Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze zielonym, ze złoconymi profilami i ornamentyką.

Figura anioła ukazana frontalnie, w kontrapoście, z głową skierowaną w lewo, obiema rękami trzyma banderolę. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, dużym nosie i rozchylonych ustach, okoloną krótkimi, kręconymi, rozwianymi włosami. Anioł ubrany jest w długą, silnie drapowaną, złoconą tunikę, przepasaną w talii, odsłaniającą prawe ramię oraz obie nogi. Skrzydła ma złożone po bokach postaci.

Figura Chrystusa ukazana frontalnie, w kontrapoście, prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma jabłko królewskie. Twarz ma szczupłą, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną brązową brodą i włosami sięgającymi ramion. Chrystus ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o czerwonej podszewce, przerzucony diagonalnie przez lewe ramię.

Figura św. Jana ukazana frontalnie, w kontrapoście, przechylona w lewo, prawą rękę wyciąga do przodu, lewą podtrzymuje otwartą księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną brązowymi włosami sięgającymi ramion. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o czerwonej podszewce, przerzucony diagonalnie przez lewe ramię, zawieszony na taśmie z przodu postaci.

Figura św. Łukasza ukazana frontalnie, w kontrapoście, przechylona w lewo, prawą rękę unosi na tle piersi, lewą podtrzymuje otwartą księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną brązową długą brodą i krótkimi włosami. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o zielonej podszewce, przerzucony diagonalnie przez lewe ramię. Przy prawej nodze świętego głowa wołu.

Figura św. Marka ukazana frontalnie, w kontrapoście, przechylona w lewo, z głową zwróconą w lewo, prawą rękę wyciąga w bok, lewą przytrzymuje przy boku księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną gęstą, brązową brodą i krótkimi, kręconymi włosami. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o jasnozielonej podszewce, zarzucony na ramiona i zawiązany z przodu. Przy lewej nodze postaci głowa lwa.

Figura św. Mateusza ukazana frontalnie, w kontrapoście, lewą rękę wyciąga w bok, prawą przytrzymuje przy boku księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną długą, brązową brodą i krótkimi włosami. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii szarfą oraz złocony płaszcz o zielonej podszewce, zarzucony na ramiona i opadający po bokach. Przed świętym figurka aniołka trzymającego miskę.

ambona

Ambona

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Ambona nadwieszona, przyścienna. Jej kosz jest ośmioboczny, wsparty na szerokich wolutach z plintą w kształcie winnego grona. Ścianki kosza podzielone kompozytowymi półkolumnami wspartymi na konsolkach z liściastymi wolutami. Między kolumienkami nisze konchowe z muszlami, wewnątrz których postacie ewangelistów, od lewej Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Figury ewangelistów ujęte całopostaciowo w pozycji stojącej, ubrane w długie tuniki i płaszcze. W dłoniach podtrzymują otwarte księgi, a u stóp widnieją ich symbole. Kosz wieńczy belkowanie wyłamujące się ponad kolumienkami, z fryzem zdobionym wiciami akantu. Zaplecek z dwiema płycinami zamkniętymi łukiem półkolistym. Ponad nimi pole w kształcie leżącego prostokąta, wewnątrz którego krzyż. Zaplecek flankowany dwiema listwami ujętymi ulistnionymi konsolami. Pośrodku dwie płyciny w kształcie wąskich prostokątów zakończonych półkoliście. W górnej części prostokątne pole w złoconym profilu z listkami wypełniającymi górne naroża, z przerwanym, wolutowym przyczółkiem i krzyżem o ramionach zakończonych trójlistnie. Baldachim na rzucie ośmioboku, z podwieszonym lambrekinem z chwostami i z ażurową koronką w kształcie wici roślinnej. Na baldachimie ośmioboczny cokół uskokowy, z płycinami w kształcie stojących prostokątów zamkniętych łukiem półkolistym nadwieszonym. Na cokole pełnoplastyczna figura stojącego Jana Chrzciciela, ubranego w wielbłądzią skórę i złocony płaszcz przerzucony przez lewe ramię. Jego twarz jest pociągła, okolona zarostem, włosy sięgające uszu. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, a w lewej trzyma krzyż z banderolą. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle glorii promienistej. Ambona polichromowana na szaro, detale złocone.

ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Czarnomarmurowa tablica epitafijna w kształcie stojącego prostokąta z kutą inskrypcją „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / X(IĘDZU) WOJCIECHOWI / CISZEŃSKIEMU / Dziekanowi i plebanowi w Bolechowi/cach, zmarłemu dnia 11 Października 1871. / który oszczędnie żyjąc zostawił koś/ciołowi legat, z którego zbudowano chór / ambonę boczne ołtarze i wymalowano / kościół. / kładzie ten kamień wdzięczny następca / X(IĄDZ) W(ALENTY) SKIMINA R(OKU) 1882.”

płyta nagrobna

Epitafium księdza Wojciecha Ciszeńskiego

Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny z obrazami Najświętszego Serca Jezusa oraz Najświętszego Serca Marii ustawiony na prostopadłościennej i profilowanej podstawie, zaopatrzonej w otwory na drążki do noszenia w procesji. Obrazy umieszczone są w prostokątnych i profilowanych obramieniach, górne naroża ścięte ukośnie z uskokiem. Obramienia u góry i u dołu ram zdobione są rzeźbionymi wolutkami ze stylizowanymi liśćmi akantu. U szczytu ażurowe zakończenie złożone z dwóch stykających się wolut. Podstawa feretronu i boki polichromowane są na kolor zielony, obramienie po stronie Najświętszego Serca Marii malowane na kolor błękitny, a na odwrociu na kolor czerwony. Obrazy umieszczone są w szerokich ramach w kształcie stojących prostokątów o górnych narożach ściętych ukośnie z uskokiem. Rama dekorowana jest liśćmi bujnego akantu i złocona.

Obraz przedstawiający Najświętsze Serce Marii w kształcie stojącego prostokąta o ściętych górnych narożach. W centrum kompozycji znajduje się serce oplecione ukośnie wieńcem z róż i przebite z prawej strony na wylot mieczem, u góry zakończone płomieniami spośród których wyłania się gałązka białej lilii. Tło obrazu jest jasnobrązowe, rozświetlone wokół serca.

Po drugiej stronie feretronu znajduje się obraz Najświętszego Serca Jezusa, oplecionego ukośnie koroną cierniową, z raną po lewej stronie, z której obficie sączą się strużki krwi. Serce zakończone jest płomieniami, spośród których wyłania się krzyż. Tło obrazu jest jasnobrązowe, rozświetlone wokół serca.

feretron

Feretron Najświętsze Serce Jezusa i Marii

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym. Po lewej stronie obrazu stoi Chrystus zwrócony trzy czwarte w lewo z pochyloną głową i dłońmi skrzyżowanymi na piersi. Twarz podłużna o delikatnych rysach, półprzymkniętych oczach, okolona zarostem. Włosy długie, ciemnobrązowe, opadające na ramiona. Chrystus ubrany jest w białą suknię z długimi i szerokimi rękawami, odsłaniającą ramiona. Po prawej stronie obrazu stoi św. Jan Chrzciciel zwrócony trzy czwarte w prawo. W lewej ręce trzyma krzyż na długim drzewcu, prawą unosi nad głową Jezusa, a w dłoni trzyma białą muszlę, z której wypływa woda. Twarz szczupła, okolona ciemnym zarostem, włosy ciemne i długie. Ubrany jest w skórę z sierści wielbłąda, odsłaniającą lewe ramię i tors. Sylwetki Chrystusa i św. Jana Chrzciciela masywne. W górnej części obrazu widoczna jest nadlatująca gołębica Ducha Świętego. Scena została ukazana na tle sumarycznie oddanego krajobrazu; tło ciemne. Rama drewniana, profilowana, malowana na kolor złoty.

obraz

Chrzest Chrystusa

Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie stojącego prostokąta, obwiedzionego płaskorzeźbioną bordiurą z motywami polerowanych rozłożystych liści dębu i żołędzia na nieobrobionym, szorstkim tle. Pośrodku płycina w formie stojącego prostokąta, ujęta profilowaną, fazowaną wklęsło ramą, zamknięta łukiem nadwieszonym. W górnej części płyciny, puste, owalne pole z przeznaczeniem na portret zmarłego. Nad łukiem, na dwóch stykających się wolutach, osadzony krzyż łaciński o rozszerzających się ramionach. W polu tablicy inskrypcja „DEO OPTIMO MAXIMO / IGNACY RAFAŁ / CZERWIAKOWSKI / UR(ODZONY) W KRAKOWIE R(OKU) 1808, NIEWYGASŁEJ PAMIĘCI / UKOCHANY OJCIEC W RODZINIE, PROFESOR BOTANIKI / W TECHNICE, POTEM W UNIWERSYTE(CIE) JAGIEL(LOŃSKIM) DYREKTOR / OGRODU BOTANICZNEGO, PÓŹNIEJ DZIEKAN WYDZIAŁU / I REKTOR. WICEPREZYDENT AKA(DEMII) UMIEJĘTNOŚCI / PREZES KOMISYI EXAMIN(ACYJNEJ) NA NAUCZYCIELI I T.D. / ZMARŁ 5. VI. 1882. | Prosi pobożnych o westchnienie do Boga.”

płyta nagrobna

Epitafium Ignacego Rafała Czerwiakowskiego

Zdjęcie nr 1: Kapliczka wolnostojąca z figurą św. Floriana na wysokim, dwustrefowym cokole. Dolna część prostopadłościenna, na profilowanej podstawie, z płytką niszą w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem pełnym na każdej ścianie. Na froncie napis „TA PAMIATKA / Małżonków Marcina i Telke / Zapałowiczów w roku 1882 / Fundatorowie proszą / przechodnich o westchnienie / za dusze Zmarłych”. Na bocznych ścianach płaskorzeźbione postacie świętych ukazanych w całej postaci, frontalnie. Z jednej strony wizerunek świętej męczennicy z płonącą budowlą z lewej strony i psem/smokiem z prawej (św. Małgorzata?). Święta trzyma w prawej ręce palmę męczeństwa, lewą przyciska do piersi. Ma łagodną, owalną twarz, włosy z przedziałkiem, zaczesane do tyłu. Jest ubrana w czerwoną, przepasaną suknię i czerwony płaszcz. Na innej płaszczyźnie postać św. Andrzeja przedstawionego jako brodaty mężczyzna w niebieskiej tunice i czerwonym płaszczu. Za jego plecami widać końce ramion krzyża w kształcie litery „X”. Na kolejnej św. Jan Nepomucen w sutannie, komży i płaszczu, w birecie. Z krucyfiksem i palmą męczeństwa w rękach. Na kolejnej ściance św. Marcin na koniu, w stroju żołnierza, trzymanym w prawej ręce mieczem odcina część płaszcza, który chwyta siedząca na ziemi postać w czerwonych spodniach i zielonej koszuli. W górnej strefie cokołu, w ścianie frontowej nisza z figurą Matki Boskiej w całej postaci, frontalnie, z rękami złożonymi do modlitwy i różańcem. Maria ma na sobie białą suknię i niebieski płaszcz zarzucony na głowę; na bosych stopach kwiaty róż Na cokole postać św. Floriana w całej postaci, frontalnie, z cebrzykiem z którego leje się woda na płonący dom w prawej i włócznią w lewej ręce. Ma owalną twarz, wąsy i brodę. Ubrany jest w strój rzymskiego legionisty – jasną tunikę, czerwony płaszcz, wysokie buty i hełm.

kapliczka

Kapliczka

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Kamienna płyta epitafium w kształcie stojącego prostokąta, z kutą inskrypcją, w kamiennym profilowanym obramieniu. Inskrypcja majuskułowa, w języku łacińskim, z datami śmierci małżonków i datą sprawienia pomnika.

płyta nagrobna

Epitafium Piotra i Zofii Owieczkowiczów

Zdjęcie nr 1:

Kościół św. Piotra i św. Pawła

Zdjęcie nr 1: Kościół orientowany, murowany z cegły i kamienia, jednonawowy, na rzucie wydłużonego prostokąta z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, wieżą na osi, zakrystią przy północnej ścianie prezbiterium, kruchtą przy południowej ścianie nawy i kaplicą od północy. Nawa pięcioprzęsłowa, ściany gładkie, sklepienie kolebkowe z lunetami, gurt między drugim, a trzecim przęsłem, pięć okien po stronie południowej, po północnej blendy odpowiadające wielkością i kształtem przeciwległym otworom okiennym. Prezbiterium oddzielone ścianą tęczową przeprutą łukiem o kształcie lekko zaostrzonym, dwuprzęsłowe, o sklepieniu krzyżowym, z dwoma ostrołukowymi oknami w ścianie południowej; zakrystia o sklepieniu sieciowym/gwiaździstym. Od zachodu chór wsparty arkadami z łukami o profilu lekko zaostrzonym, z balustradą zdobioną motywem rombu wypełnionego czworoliściem. Pod chórem skarbiec. Wejście główne od zachodu, boczne od południa z kruchtą (w nim kamienny portal z 1673 roku), kolejne od zakrystii, między zakrystią, a prezbiterium gotycki ostrołukowy portal z żelaznymi drzwiami z kratownicą rombową.
Fasada wieżowa, z wejściem na osi po czterech stopniach. Przedsionek zwieńczony trójkątnym przyczółkiem z zatkniętym na szczycie krzyżem łacińskim. Drzwi zamknięte półkoliście, ponad nimi płaskorzeźba z przedstawieniem głowy Chrystusa otoczonej winną latoroślą.
Wieża trójkondygnacyjna, zwieńczona trójkątnym przyczółkiem; w dolnej kondygnacji okulus, w środkowej okno zamknięte półkoliście, w ostatniej zegar w niszy powtarzającej kształt okna poniżej.
Bryła rozczłonkowana; całość budynku obiega cokół, fragmentami kamienny, elewacje boczne oraz prezbiterium wsparte przyporami. Trzy przęsła nawy głównej otynkowane, reszta z cegły. Dachy dwuspadowe, nad pierwszymi dwoma przęsłami nawy niższy niż nad pozostałymi. Nad czwartym przęsłem nawy wieloboczna wieżyczka na sygnaturkę przepruta arkadami, przykryta dachem ostrosłupowym zakończonym kulą z krzyżem łacińskim.
Do najcenniejszego wyposażenia kościoła należą: ołtarz główny z obrazem Ukrzyżowanego Chrystusa pędzla Jana Triciusa oraz słynący cudami obraz Matki Boskiej w ołtarzu bocznym.

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła

Zdjęcie nr 1: Na dole obrazu napis: "Stanisław August - ostatni z Dynastyi i elekcyi: Król Pols: W. X: Lit: / Od Pawła I Cesarza wszech Rossyi / pogrzebem w Peterzburgu pożałowany. / dnia 22. Lutego R. 1798"

Fuit Ilium et ingens gloria Teucrorum. Portret Stanisława Augusta, uchwalenie Konstytucji 3 maja, rzeź Pragi, katafalk Stanisława Augusta w Pałacu Marmurowym w Petersburgu

Zdjęcie nr 1: Kościół św. Piotra i św. Pawła jest usytuowany w centrum Łapsz Wyżnych, na południe od głównej drogi z Trybsza do Łapsz Niżnych. Teren przykościelny jest otoczony wysokim kamiennym i częściowo otynkowanym murem, nakrytym gontem od strony wschodniej, zachodniej i północnej oraz nakrytym blachą od strony południowej; daszki jednospadowe, nachylone na zewnątrz. W części zachodniej muru zlokalizowana jest szeroka brama, flankowana dwoma masywnymi filarami, na których ustawione są okrągłe słupy, przykryte stożkowym daszkiem gontowym i zwieńczone krzyżykami. Od wschodu analogiczne wejście z szerszym przejściem, dostępnym schodkami. Trzecie wejście na teren przykościelny prowadzi od północy przez bramę w kształcie arkady zamkniętej łukiem odcinkowym, zwieńczonej trójkątnym nadprożem, na którego szczycie ustawiony jest krzyż i wazony po bokach. Czwarte wejście zlokalizowane w zachodnio-południowym narożniku muru prowadzi przez wysokie schody z balustradą. Od zachodu w ogrodzeniu ulokowany jest budynek salki katechetycznej (dawna kostnica) wchodzącej w mur ścianą frontową. W obrębie placu przykościelnego znajdują się resztki cmentarza w postaci kamiennych i granitowych nagrobków oraz żeliwnych krzyży.

Kościół jest orientowany, murowany, otynkowany, jednonawowy z czworoboczną wieżą w fasadzie z prezbiterium zamkniętym półkoliście. Dwuprzęsłowe prezbiterium oddziela od nawy ściana arkady tęczowej. Nawa jest szersza, trójprzęsłowa. Wnętrze artykułowane pilastrami wspierającymi sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach, ozdobione stiukowymi, późnobarokowymi ramami. Od południa do prezbiterium przylega zakrystia na planie prostokąta, a do nawy od północny kruchta z portalem z zaakcentowaną datą: „1760”. Na zachodniej ścianie nawy chór muzyczny wsparty jest na trzech półkolistych arkadach.

Wnętrze oświetlają umieszczone w południowych i północnych ścianach nawy prostokątne, zamknięte półkoliście cztery okna, takie same dwa znajdują się w prezbiterium; w wieży trzy podobne okna umieszczone po jednym z każdej strony, oprócz ściany zachodniej; w apsydzie jedno małe, okrągłe okno. Do kościoła prowadzi główne wejście od strony zachodniej oraz dwa mniejsze od strony północnej przez kruchtę i od strony południowej przez zakrystię.

W zewnętrznej elewacji kościoła widoczny jest niewysoki, kamienny cokół, powyżej kościół jest otynkowany. Prezbiterium, niższe od nawy. Nawa oszkarpowana, nakryta dachem dwuspadowym z wieżą na sygnaturkę na skrzyżowaniu na wschodnim zakończeniu nawy. Do zachodniej fasady kościoła dostawiona jest wysoka założona na planie kwadratu wieża-dzwonnica. W dolnej kondygnacji na osi kościoła znajduje się prostokątne wejście do kruchty, zamknięte półkoliście. Fasada wieży w całości pokryta jest blachą, przechodzącą nad głównym wejściem do kościoła w daszek. Hełm wieży baniasty z latarnią.

Kościół św. Piotra i św. Pawła w Łapszach Wyżnych

Zdjęcie nr 1: Kościół orientowany, drewniany, na podmurowaniu, o konstrukcji zrębowej, z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej. Składa się z prostokątnej nawy, do której od wschodu przylega węższe prezbiterium zamknięte trójbocznie. Do niego od północy dobudowano prostokątną zakrystię. Do nawy od zachodu przylega wieża na rzucie kwadratu, o ścianach pochyłych, rozdzielona na kondygnacje daszkiem; zwieńczona nadwieszoną izbicą szalowaną pionowymi deskami wyciętymi dołem w ozdobną koronkę; w ścianach izbicy po dwa małe okienka.
Kościół jednonawowy, z węższym prezbiterium oddzielonym ścianą tęczową. Otwór tęczowy podwójny, górny mniejszy, w strefie sklepień, dolny większy, wycięty w zrębie. Na podniebiu dolnego łuku napis „TEN KOŚCIÓŁ ZAŁOŻONY RP 1789 BENEDYKOWANY RP 1792 MALOWANY RP 1930”. Ściany gładkie, pokryte dekoracją malarską imitującą detale architektoniczne: kolumny, belkowanie, obramienia okien, plafony wypełnione rzeźbiarską dekoracją; między nimi postacie świętych. W nawie od zachodu chór muzyczny wsparty na dwóch, profilowanych słupach, z parapetem wybrzuszonym pośrodku. Nawa i prezbiterium nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym z płaskimi odcinkami stropowymi po bokach.
W nawie głównej cztery okna, w prezbiterium dwa, wszystkie w kształcie stojącego prostokąta; w dolnej kondygnacji wieży dwa okna w kształcie leżącego prostokąta. Wejście główne od zachodu, kolejne od południa, oba portale zamknięte od góry łukiem „w ośli grzbiet”; portal z prezbiterium do zakrystii.
Kościół obiegają soboty, czyli rodzaj podcieni, zamkniętych wokół wieży, otwartych na pozostałej długości; z kruchtami od zachodu i od południa; cztery kwadratowe okienka w sobotach od zachodu.
Ściany na zewnątrz kościoła pobite deskami. Nad nawą główną dach dwuspadowy, nad prezbiterium wielopołaciowy, przedłużony od północy na zakrystię. Na dachu nawy zwężająca się ku górze wieżyczka na sygnaturkę, która przechodzi w latarnię o cebulastym zakończeniu. Wieżę zachodnią wieńczy hełm złożony z niskiego dachu namiotowego i nasadzonej na niego bani z kulą i krzyżem. Soboty nakryto dachem pulpitowym, wygiętym przy ścianie wschodniej zakrystii łukowo ku górze po to, aby lepiej ją doświetlić. Dachy kryte gontami, hełmy wież blachą.

Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Portret Piotra Gembickiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/portret-piotra-gembickiego

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności