Ołtarz główny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Myślenice
Miejscowość
Głogoczów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Św. Marii Magdaleny
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/01425
Kategoria
ołtarz
Czas powstania
druga ćwierć XVIII wieku
Technika i materiał
drewno; cięcie, rzeźbienie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, trójosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny, z drewnianą mensą. Antepedium w formie haftowanej tkaniny zdobionej po środku motywem zwieńczonego krzyżem monogramu maryjnego z koroną, ujętego dwunastoma gwiazdami, natomiast w dolnych narożach gałązkami z kwiatami białych lilii. Tabernakulum z tronem wystawienia w formie jednokondygnacyjnej, trójosiowej bryły architektonicznej, osadzonej na wysokim cokole. Tabernakulum wbudowane w osi środkowej cokołu, drzwiczki prostokątne, zdobione płaskorzeźbionym motywem kielicha eucharystycznego. Flankowane po skrajnych bokach parą pilastrów osie boczne całej struktury są wklęsłe i cofnięte względem osi środkowej ujętej parą kolumienek. Podpory wspierają wyłamujące się ponad nimi belkowanie z gzymsem po środku w formie łuku koszowego. Część środkowa w formie niszy zamkniętej motywem konchy. W zwieńczeniu figurka baranka paschalnego ujętego promienistą glorią, ukazanego na owalnej podstawie osadzonej na 4 wolutowych kabłąkach. Po bokach para figur adorujących aniołów. Cokół zdobiony motywami uskrzydlonych główek anielskich, rocaille’i oraz gałązek z kiściami winnej latorośli. Pola osi bocznych wypełnia para podwieszeń w formie gałązek różanych, partie fryzu pojedyncze rozetki. Struktura tabernakulum i tronu wystawienia jest złocona i srebrzona. Retabulum osadzone na zdwojonym, zryzalitowanym uskokowo po bokach cokole. Część środkowa ujęta dwoma parami kolumn – wewnętrzne ustawione na tle pary pilastrów, zewnętrzne na tle pary filarów. Podpory dźwigają wyłamujące się ponad nimi belkowanie przerwane w partii architrawu i fryzu. Zwieńczenie ujęte parą spływów wolutowych, zamknięte parą stykających się wolut. Po bokach przerwany, wolutowy przyczółek. W dolnych polach osi bocznych retabulum para półkoliście zamkniętych bramek, ujętych prostą arkadą. Pola osi oddzielone parami stykających się wolut zwieńczonych konchą. W górnej strefie para płytkich niszy zamkniętych półkolistymi łukami nadwieszonymi i dodatkowo ujęta prostym, trójkątnie zamkniętym obramieniem. Osie zwieńczone trzema fragmentami gzymsu oddzielonymi parami wklęsłości. Pola cokołu osi środkowej retabulum wypełnione ornamentyką roślinną. Część środkowa ujęta parą ażurowych, ornamentalnych uszaków. Po bokach pola para zwisów w postaci gałązek różanych, w górnych narożach para rozetek. Pola fryzu zdobione rozetami. Pole zwieńczenia w górnej partii dekorowane parą ulistnionych gałązek, po bokach parą kampanuli, dołem w narożach para dużych rozet, pośrodku wić roślinna. Na spływach wolutowych para płomienistych wazonów, a na przyczółku para figur aniołów. Nadłucza bramek osi bocznych zdobione ornamentem roślinnym, nisze ujęte parą stylizowanych kandelabrów, wyżej para rombów z rozetami, pośrodku gwiazda. Na gzymsach wieńczących płomieniste wazony. W polu środkowym obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego odcinkowym łukiem nadwieszonym z uskokami, z wizerunkiem Madonny z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego odcinkowym łukiem nadwieszonym z uskokami, z wizerunkiem Chrystusa Króla. Nisze osi bocznych wypełniają figury, po prawej stronie św. Barbary, po lewej nieznanej świętej. Struktura w kolorze beżowym, detal architektoniczny i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Retabulum ołtarza reprezentuje typowy przykład nastawy z okresu drugiej ćwierci XVIII wieku. Świadczą o tym motywy ornamentyki regencyjnej, jak wstęgi regencyjne czy kampanule. Struktura flankujących nastawę bramek została dodana później – w XIX wieku lub na początku XX wieku. Charakteryzuje ją wykorzystanie elementów nawiązujących do form regencyjnych. Daleko idącej rekonstrukcji została poddana także partia zwieńczenia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. I, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 266.

Streszczenie

Retabulum ołtarza głównego w kościele parafialnym w Głogoczowie jest strukturą złożoną, część środkowa powstała zapewne w drugiej ćwierci XVIII wieku, natomiast osie boczne dodano w XIX lub XX wieku.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ołtarz główny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-88

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności