Ołtarz boczny św. Józefa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zabierzów
Miejscowość
Bolechowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Bolechowice
Parafia
Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła
Miejsce przechowywania
nawa boczna, prawa
Identyfikator
DZIELO/00862
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Początkowo w nawie bocznej znajdował się ołtarz siedemnastowieczny, wykonany wraz z ołtarzem głównym. Został on usunięty przez proboszcza Skiminę, który na jego miejscu umieścił nowy, dębowy, wzniesiony w stylu neogotyckim. Według przekazów źródłowych został wykonany w Tyrolu i był dziełem szablonowym.
Główne przestawienie ołtarza stanowił obraz z postacią św. Józefa, a na zasuwie znajdował się namalowany w 1935 roku wizerunek św. Anny. Ten drugi był kopią wymienionego już w wizytacji z 1748 roku płótna zniszczonego podczas włamania w 1923 roku i zastąpionego czasowo obrazem św. Izydora oracza.
W 1968 roku usunięto neogotycki ołtarz, pozostawiając mensę, a na ścianie umieszczono wspomniany już obraz św. Józefa. Ramę do niego wykonał rzeźbiarz krakowski Zięba.

Opis

Ołtarz składający się z obrazu ze św. Józefem z Dzieciątkiem w profilowanej ramie ujętej z trzech stron ażurową wicią mięsistego akantu, spiętą u góry liliami heraldycznymi. Poniżej mniejszy obraz „Jezu ufam Tobie” w prostej ramie.
Mensa drewniana z portatylem, na niej listwa wypełniona rzeźbionym maswerkiem, z krzyżem greckim pośrodku. Antepedium w formie leżącego prostokąta, zakończone profilowanym gzymsem, ujęte ornamentem sznurowym w blendach. W polu frontowym trzy prostokątne płyciny dekorowane rombami otoczonymi winną latoroślą; środkowa wypełniona krzyżem greckim, boczne przedstawieniami istot apokaliptycznych: uskrzydlonymi orłem i lwem z banderolami. Na bocznej ścianie mensy kwadratowa płycina z dekoracją w formie winnej latorośli.

Zarys problematyki artystycznej

Jest to trzeci ołtarz zlokalizowany w tym miejscu. Warto zauważyć, że wygląd ołtarzy był zawsze aktualizowany zgodnie z obowiązującą modą. Siedemnastowieczny, barokowy został zastąpiony w XIX wieku neogotyckim, którego fragmenty wykorzystano w aktualnej aranżacji. Nawiązania do gotyku uważano w XIX wieku za najodpowiedniejsze dla architektury (także małej), zwłaszcza w sztuce religijnej, bo jak głosił August Pugin, brytyjski architekt i pisarz, wyłącznie one mogą oddziaływać na wiernych nie tylko dekoracją, ale i ekspresją struktury. Gotyckie formy i powszechne złocenia miały najbardziej trafnie obrazować potęgę Boga oraz nadawać formom wzniosłości.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Południowy ołtarz boczny w kościele w Bolechowicach jest trzecią konstrukcją znajdującą się w tym miejscu. Pierwszy ołtarz barokowy został zastąpiony w XIX wieku ołtarzem neogotyckim, którego pozostałością jest mensa włączona w strukturę obecnego ołtarza.

Bibliografia

Miłobędzki Adam, "Zarys dziejów architektury w Polsce", Warszawa 1987

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz boczny św. Józefa", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-sw-jozefa-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności