Ołtarz boczny prawy św. Katarzyny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Skawina
Miejscowość
Radziszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Św. Wawrzyńca w Radziszowie
Tagi
ołtarz boczny sztuka XVII wieku
Miejsce przechowywania
nawa, strona południowa
Identyfikator
DZIELO/06089
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza połowa XVII wieku
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane, złocone i srebrzone; techniki snycerskie i stolarskie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Inwentarz z 1786 roku opisuje w tym miejscu ołtarz z obrazem św. Katarzyny w pierwszej kondygnacji i przedstawieniem św. Wawrzyńca w zwieńczeniu. W 1837 roku w kolejnym inwentarzu została wspomniana nastawa z obrazem św. Katarzyny i św. Kunegundy w zwieńczeniu. Ołtarz oczyszczono i odnowiono w 1950 roku, wtedy również umieszczono w nim nowe litery. Przez pewien czas był pomalowany na kolor brązowy, oryginalną polichromię przywróciła konserwacja w latach 1999-2000.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednoosiowy, dwukondygnacyjny, na cokole. Mensa prostopadłościenna, z antepedium dekorowanym płycinami. Pierwsza kondygnacja ujęta parą pilastrów ustawionych za parą wysuniętych przed lico kolumn o pokrytych ornamentem trzonach i kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie wyłamane w partii podpór. Pole środkowe w formie stojącego prostokąta z obrazem św. Katarzyny wymiennie ze św. Franciszkiem. Druga kondygnacja w formie stojącego prostokąta, ujęta parą kolumn i fragmentami rollwerku przysłoniętego postaciami modlących się aniołów w połowie herm. Kolumny podtrzymują fragmenty przerwanego przyczółka ujmującego szczyt o wklęsło-wypukłym profilu, zwieńczony krzyżem. Kondygnację wypełnia płótno przedstawiające św. Kingę. Nastawa pokryta bogatą dekoracją ornamentalną. W partii cokołów ornament roślinny, na wolutach główki anielskie, z palmetami i akantem. W centrum owalna płycina ujęta rollwerkiem. Wokół obrazu pierwszej kondygnacji główki anielskie, dalej astragal, a na trzonach kolumn wić z rozwiniętymi kwiatami i kiśćmi winogron. Powyżej pola obrazowego symetrycznie rozchodząca się wić. Na fryzie główki anielskie, a ponad nimi kostkowanie. W drugiej kondygnacji owalną ramę obrazu ujmuje okucie z przeplecioną wstęgą i wieniec laurowy, trzony kolumn analogiczne jak w niższej kondygnacji. W zwieńczeniu ujęta taśmami litera „K”. Nastawa polichromowana na kolor czerwony ze złoconymi i srebrzonymi kolumnami, detalami architektonicznymi i ornamentyką.

Zarys problematyki artystycznej

W pierwszej połowie XVII wieku wykształcił się nowy, manierystyczny typ ołtarza, który prócz zastosowania ornamentyki północnej, charakteryzował się formą przybierającą kształt aediculi tj. kapliczki lub niszy ujętej parą kolumn flankujących przedstawienie tytułowe oraz podtrzymujących rozbudowane zwieńczenie mieszczące obraz ujęty figurami świętych lub jak tutaj aniołów. Całość struktury bywała niekiedy zwieńczona rzeźbioną figurą ustawioną na szczycie ołtarza, lecz w Radziszowie znajduje się w tym miejscu krzyż.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ołtarz oczyszczono i odnowiono w 1950 roku, a oryginalną polichromię przywróciła konserwacja w latach 1999-2000.

Streszczenie

Ołtarz boczny prawy kościoła w Radziszowie powstał około połowy XVII wieku. Przybrał kształt aediculi tj. kapliczki lub niszy ujętej parą kolumn flankujących przedstawienie tytułowe oraz podtrzymujących rozbudowane zwieńczenie.

Bibliografia

Stolot Franciszek, "Główne typy kompozycyjne drewnianych ołtarzy w Małopolsce po roku 1600 " , [w:] "Sztuka około roku 1600. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Lublin, listopad 1972" , red.Hrankowska Teresa , Warszawa 1974 , s. 339-354
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie, z. 2: Powiat bocheński", Warszawa 1951
Niechaj Małgorzata, Niechaj Józef, "Radziszów. Z dziejów wsi i jej mieszkańców ", Radziszów 2015

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz boczny prawy św. Katarzyny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-prawy-sw-katarzyny

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności