Ołtarz boczny Matki Boskej z Lourdes

Dzieje zabytku

W 1894 roku zapisano w księdze wydatków na budowę kościoła kwotę wydaną na „podróż do Kent (Kęt) po szkło i rzeźby”. W tym samym roku zapisano kwotę wydaną na zadatek na ołtarz boczny, drugi zadatek wypłacono kilka miesięcy później, kolejny w 1896 roku. Wszystkie przyjął autor ołtarza – Stanisław Jarząbek. W 1896 roku Andrzej Krzesowiak wykonał stopnie do bocznego ołtarza. W 1925 roku ołtarz został pokryty pokostem i polakierowany. W inwentarzu ekspozytury rzymskokatolickiej w Stryszawie z 1928 roku opisano znajdujący się w ołtarzu obraz Matki Boskiej Różańcowej oraz drugą główną figurę Matki Boskiej z Lourdes. Boczne figury św. Kazimierza i św. Agnieszki były określone jako malowane. W 1950 oraz między rokiem 1980 a 2000 ołtarz był odnawiany.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, trójosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa skrzyniowa, prostopadłościenna. Antepedium z trzema prostokątnymi płycinami. W środkowej monogram Marii, boczne wypełnione symetrycznym ornamentem roślinnym. Predella wysoka, dekorowana fryzem arkadkowym, ostrołukowym. W pierwszej kondygnacji retabulum trzy nisze prostokątne zamknięte od góry wimpergą na tle szczytu. Środkowa nisza wyższa i szersza od bocznych, rama dekorowana wyschniętą wicią roślinną, wszystkie zdobione ażurowym ornamentem ostrołukowym i żabkami, szczyty wypełniają pola zamknięte łukiem trójlistnym, ostrym. Boczne nisze zwieńczone ustawionymi skośnie ażurowymi kapliczkami z pinaklami, zdobionymi żabkami i kwiatonami. W środkowej niszy figura Matki Boskiej z Lourdes, w bocznych św. Kazimierza i św. Agnieszki. W zwieńczeniu ażurowa kapliczka powtarzająca kształt kapliczek wieńczących osie boczne pierwszej kondygnacji z niszą, w której figura św. Józefa z Dzieciątkiem.
Struktura brązowa, niektóre detale malowane na zielono, ornamenty, profile i kolumny złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny Matki Boskiej z Lourdes powstał niemal jednocześnie z bryłą budowli i tak jak ona został wykonany w stylu neogotyckim. Można to odnieść do popularnej w dobie nowożytnej idei Gesamtkunstwerk, a więc chęci ujednolicenia stylistycznego i wzajemnego dopełnienia się elementów architektury, wyposażenia i ich oddziaływania na widza. W stylu neogotyckim czerpano ze wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając lub wykorzystując dawne formy oraz ornamenty, komponując je w nową całość. W trójosiowym ołtarzu bocznym złożono razem elementy stosowane w architekturze gotyckiej: ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre oraz o zamknięciu trójlistnym, maswerki. Liczne detale podkreślono złoceniem, co jeszcze dodało ołtarzowi ozdobności. Wraz z wypełniającymi go figurami ołtarz jest dobrym przykładem rzemieślniczej twórczości XIX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1950 oraz między rokiem 1980 a 2000 ołtarz był odnawiany.

Streszczenie

Ołtarz boczny Matki Boskiej z Lourdes w kościele w Stryszawie powstał niemal jednocześnie z bryłą budowli i tak jak ona został sporządzony w stylu neogotyckim. Jego autorem jest Stanisław Jarząbek z Kęt, który wykonał wszystkie ołtarze znajdujące się w nawie głównej.

Bibliografia