Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Andrychów
Miejscowość
Rzyki
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Jakuba Apostoła
Miejsce przechowywania
nawa boczna lewa (północna)
Identyfikator
DZIELO/24066
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
koniec XIX lub początek XX wieku
Technika i materiał
kamień (cegła) murowany, tynkowany, polichromowany, malowany, złocony; drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Retabulum ołtarza bocznego w kościele w Rzykach najprawdopodobniej powstało około 1900 roku. Wówczas bowiem wykonana została analogiczna struktura drugiego ołtarza bocznego w rzyckiej świątyni.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Ołtarz sarkofagowy z murowaną mensą i polichromowanym antepedium z motywem krzyża z koroną cierniową pośrodku. Część środkowa ujęta jest parą półkolumn osadzonych na postumentach i przylegających do pary pilastrów. Ustawione lekko skośnie na zewnątrz podpory wspierają przerwane i wyłamujący się ponad nimi wysoki fryz oraz gzyms. Pole części środkowej i partii belkowania zajmuje płytka wnęka w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. Zwieńczenie retabulum ujęte jest parą spływów oraz prostopadłościennych cokołów. Szczyt jest w formie trójkątnego przyczółka. Obraz w części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście i przedstawia Męża Boleści wśród narzędzi męki Pańskiej. W zwieńczeniu jest obraz w kształcie stojącego prostokąta z wizerunkiem św. Stanisława Kostki. Pole przyczółka wypełnia polichromia przedstawiająca oko Opatrzności Bożej. Na ujmujących zwieńczenie cokołach znajduje się para figur siedzących aniołów w złoconych szatach. Kolorystyka struktury retabulum utrzymana jest w kolorze białym i jasnożółtym, detal architektoniczny jest złocony.

Zarys problematyki artystycznej

Strukturę wykonanego pod koniec XIX lub na początku XX wieku retabulum można uznać za neobarokową, gdyż nawiązuje swoją formą do osiemnastowiecznych nastaw ołtarzowych. Prezentuje ona tzw. typ aediculowy, czyli nastawy jednokondygnacyjnej, jednoosiowej, ujętej parą podpór i zamkniętej architektonicznym zwieńczeniem. Nawiązujące do form architektonicznych retabula ołtarzowe były jednymi z najczęściej występujących na przestrzeni XVII i XVIII wieku. W XIX i na początku XX wieku często powracano do tych rozwiązań, poddając je często pewnym, niewielkim przekształceniom. Stosunkowo prostą, niemal pozbawioną dekoracji ornamentalnej formę ołtarzy bocznych w kościele Rzykach, cechują lekko skośne ustawienie podpór flankujących część środkową, przerwane belkowanie oraz zwieńczenie ujęte łagodnymi spływami wolutowymi. Sumaryczny sposób opracowania pozbawionej nadmiernej dekoracji struktury ołtarza zdaje się tłumaczyć fakt, że jest ona w całości murowana i otynkowana, co stanowi przykład rozwiązania nietypowego na terenie diecezji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania jest dobry.

Streszczenie

Retabulum ołtarza bocznego w kościele parafialnym w Rzykach najprawodopobniej powstało około 1900 roku. Struktura utrzymana jest w stylu neobarokowym. Ciekawostkę stanowi fakt, iż w całości zostało ono wymurowane i otynkowane.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-130

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności