Najświętsze Serce Pana Jezusa
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W centrum kompozycji ukazany frontalnie Chrystus w półpostaci, z lewą ręką wskazującą na gorejące na piersi serce, prawą uniesioną w geście błogosławieństwa. Serce oplecione koroną cierniową. Twarz podłużna z długim i wąskim nosem, okolona krótkim zarostem oraz długimi włosami, z przedziałkiem pośrodku, spływającymi na ramiona i plecy. Wokół głowy złoty i kolisty nimb, a na dłoniach widoczne ślady męki. Chrystus ubrany w białą suknię z długimi, podwiniętymi rękawami i złotą lamówką u szyi oraz czerwony płaszcz, założony na plecy i przewieszony przez lewe ramię. Tło jednolite, szare. Kolorystyka przygaszona. Rama drewniana, profilowana, złocona, dekorowana ornamentem roślinnym.

Najświętsze Serce Pana Jezusa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Kocmyrzów-Luborzyca
Miejscowość
Czulice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wawrzeńczyce
Parafia
Św. Mikołaja
Tagi
malarstwo religijne Najświętsze Serce Jezusa
Miejsce przechowywania
zakrystia
Identyfikator
DZIELO/01113
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX/XX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 70 cm
wysokość – 95 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Obraz powstał na przełomie XIX i XX wieku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W centrum kompozycji ukazany frontalnie Chrystus w półpostaci, z lewą ręką wskazującą na gorejące na piersi serce, prawą uniesioną w geście błogosławieństwa. Serce oplecione koroną cierniową. Twarz podłużna z długim i wąskim nosem, okolona krótkim zarostem oraz długimi włosami, z przedziałkiem pośrodku, spływającymi na ramiona i plecy. Wokół głowy złoty i kolisty nimb, a na dłoniach widoczne ślady męki. Chrystus ubrany w białą suknię z długimi, podwiniętymi rękawami i złotą lamówką u szyi oraz czerwony płaszcz, założony na plecy i przewieszony przez lewe ramię. Tło jednolite, szare. Kolorystyka przygaszona. Rama drewniana, profilowana, złocona, dekorowana ornamentem roślinnym.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz Najświętsze Serce Pana Jezusa w kościele w Czulicach powstał na przełomie XIX i XX wieku i kompozycyjnie nawiązuje do barokowego obrazu Pompea Batoniego z 1767 roku, który artysta wykonał do ołtarza św. Franciszka Ksawerego w kościele Il Gesù w Rzymie. Na rozpowszechnienie tego wizerunku, zwłaszcza w sztuce dewocyjnej miało wpływ wykorzystanie kompozycji Batoniego w postaci ilustracji w wydanym w Rzymie w 1768 roku druku „Raccolta di ragionamenti in lode del Santissimo Cuor di Gesù” (rycina Giovaniego Antonia Faldoniego).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły; liczne krakelury, dziury w płótnie, przybrudzenia.

Streszczenie

Obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa z kościoła w Czulicach stanowi przykład najpopularniejszego wariantu ikonograficznego ukazania tego tematu w sztuce, zwłaszcza w drugiej połowie XIX i w XX wieku.

Bibliografia

Klekot Ewa, "Najświętsze Serce Jezusowe – sceny z życia symbolu" , „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” , s. 55-66
Michalczyk Zbigniew, "W lustrzanym odbiciu. Grafika europejska a malarstwo Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych ze szczególnym uwzględnieniem późnego baroku", Warszawa 2016

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona drewniana przy północnej ścianie prezbiterium; z koszem na rzucie czworoboku ze ściętymi narożami. Część dolna w formie odwróconego, ściętego ostrosłupa z podwieszonym owocem winnego grona, w kształcie kulistym, otoczonym liśćmi akantu. Na podwieszeniu, w narożach dużych rozmiarów woluty. Kosz wydzielony profilowanym cokołem u dołu. W narożach pilastry o trzonach wypełnionych podwieszonymi kampanulami; w dolnej części przechodzą w woluty. Kapitele zredukowane do małej wolutki. W polach ścian bocznych złocone, prostokątne płyciny wypełnione dekoracją rocaille'ową oraz akantem. Na licu większy kartusz utworzony z akantu i rocaille'a. Kosz wieńczy wydatny, silnie profilowany gzyms. Zaplecek prostokątny, ujęty uszakami z akantu, zakończony wolutami. Flankowany pilastrami pozbawionymi kapiteli, trzony wypełnione podwieszonymi kampanulami. Drzwi prostokątne zamknięte łukiem kotarowym ściętym, w centrum złocone oko Opatrzności na tle srebrzonych obłoków i złotej glorii promienistej. Nad drzwiami, na osi, złocona muszla palmetowa. Baldachim na rzucie analogicznym jak kosz, w podniebieniu srebrzona gołębica Ducha Świętego na tle glorii promienistej. Wokół podwieszony lambrekin o srebrzonych chwostach. Brzegi profilowane, na osi środkowej złocony kartusz rocaille'owy. Zwieńczenie w formie ściętego ostrosłupa z wolutami na narożach. Na szczycie pełnoplastyczna rzeźba anioła dmącego w trąbę, który w lewej dłoni trzyma z księgą z tekstem „RZEKŁ / BÓG / DO PANA / MEGO / SIĄDŹ / PO PRAWICY / MOJEJ”. Ambona utrzymana w kolorystyce jasnego beżu, złocenia w partiach ornamentu i załamaniach profili detalu architektonicznego.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna, przedstawiająca anioła stojącego na obłoku z lewą nogą ugiętą w kolanie, który dmie w trąbę, a w lewej dłoni trzyma otwartą księgę z napisem „RZEKŁ / BÓG / DO PANA / MEGO / SIĄDŹ / PO PRAWICY / MOJEJ”. Twarz podłużna, okolona długimi, kręconymi włosami z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem. Anioł owinięty jest bogato drapowaną tkaniną, tworzącą ostro załamujące się fałdy. Karnacja biała; szaty, skrzydła, trąbka i elementy księgi złocone.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica osadzona na wysokim, prostopadłościennym cokole, z trzonem w typie gruszkowym oraz czarą z puklami i profilowanym brzegiem. Pokrywa w kształcie ażurowej świątynki, na rzucie czworoboku, ujętej spływami wolutowymi, nakryta czworoboczną kopułką z krzyżem; wewnątrz św. Jana Chrzciciel chrzczący Jezusa w Jordanie.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego pełnoplastyczna, wolnostojąca, ustawiona na niskim cokole. Chrystus ukazany w całej postaci, ustawiony frontalnie, w delikatnym kontrapoście, ma prawą nogę ugiętą w kolanie i wspartą na czaszce z wężem. Ręce ma ugięte w łokciach i wyciągnięte przed siebie, w lewej trzyma chorągiew o długim drzewcu, a prawą unosi w geście błogosławieństwa. Jego twarz jest pociągła, o wysokim czole, długim i wąskim nosie, dużych oczach i rozchylonych ustach, okolona średniej długości, ciemną brodą i długimi, falowanymi włosami, które opadają na plecy i lewe ramię. Wokół głowy ma złoty nimb krzyżowy utworzony z wiązek promieni o nierównej długości. Chrystus ubrany jest w białe perizonium oraz czerwony płaszcz odsłaniający tors, otaczający figurę i przerzucony przez lewe ramię. Na dłoniach, stopach i boku zaznaczone są ślady męki. Polichromia ciała jest naturalistyczna, nimb pozłacany, drzewce chorągwi srebrzone.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta z fantazyjnym zwieńczeniem. W centrum kompozycji ukazany w półpostaci nagi mężczyzna, ustawiony frontalnie, wśród płomieni, z głową odchyloną w swoją prawą stronę i delikatnie uniesioną do góry, ze skutymi kajdanami rękami, zwróconymi w lewą stronę. W górnej części obrazu oko Opatrzności. Tło ciemne. Wzdłuż dolnej krawędzi, na białym tle napis: „ZMIŁUJCIE SIĘ NADEMNĄ ABY / WŻDY WY PRZYJACIELE MOI…”.
obraz
Cierpiąca dusza czyśćcowa
Zdjęcie nr 1: Usytuowany w nawie głównej, przy ścianie zachodniej pod chórem muzycznym. Konfesjonał o podstawie na planie zakończonym z jednej strony (od ściany) linią prostą, a z drugiej łukiem wklęsło-wypukłym z uskokiem. Drzwi zamykające wejście do siedziska księdza wypukłe, ujęte kanelowanymi lizenami, na profilowanej bazie. Pośrodku drzwi profilowana rama w kształcie stojącego prostokąta. Boczne, występujące ku górze ścianki ograniczające siedzisko zwieńczone fantazyjnymi łukami wklęsło-wypukłymi zakończonymi ślimacznicami. Ściana zaplecka zwieńczona dwiema stykającymi się wolutami. Boczne partie konfesjonału, po bokach siedziska księdza, ograniczone są od strony muru kościoła pionowymi ściankami i zakończonymi wolutami. U dołu tych partii konfesjonału stopnie-klęczniki. W ściankach flankujących z boków siedzisko księdza prześwity z grubą kratą, w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym, ujęte w profilowaną ramę.
konfesjonał
Dwa konfesjonały

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

SDM_COVER_PHOTO
feretron

Feretron Najświetsze Serce Jezusa

Zdjęcie nr 1: Fresk wkomponowany w arkadę zamkniętą półkoliście, w ścianie południowej prezbiterium, nad portalem do aneksu. Ukazuje siedzącą na tronie Matkę Boską z Dzieciątkiem na kolanach oraz klęczących i stojących przed nią od lewej proboszcza Józefa Krzemińskiego, rodzinę w stroju ludowym, Izabelę i Felicjana Szybalskich oraz chłopca z chorągwią w ręku.
polichromia ścienna

Adoracja Najświętszej Marii Panny

Zdjęcie nr 1: Czworoboczne pole obrazowe w kształcie stojącego prostokąta, ujęte w dekoracyjną ramę ze zwieńczeniem oraz ażurową wicią akantowo-kwiatową po bokach, ustawiono na postumencie w kształcie leżącego prostopadłościanu dekorowanego profilami o wklęsłych bokach z wywiniętym ornamentem roślinnym. Całość przytwierdzonym do prostopadłościennego cokołu, profilowanego i fazowanego, przeprutego po bokach otworami na drążki do noszenia, wspartego na czterech rzeźbionych lwich łapach. Zwieńczenie uzyskało kształt półkolistego pola z krzyżem równoramiennym w otoku w środku, ujętego dekoracyjną ramą otoczoną na zewnątrz ażurowym ornamentem, zakończonego na szczycie krzyżem. Na awersie w polu obrazowym umieszczono obraz z adoracja św. Franciszka z Asyżu. Święty został ukazany frontalnie stojąc w centrum kompozycji na stopniu przed ołtarzem. Obie rozłożone ręce z widocznymi stygmatami ma uniesione w górze. Prawą zdaje się błogosławić klęczącą przed nim parę. Franciszek ma pociągłą twarz o jasnej karnacji z półprzymkniętymi oczami o spojrzeniu skierowanym na klęczących z wydatnym nosem i ustami. Jego głowę otaczają krótkie włosy z wyciętą tonsurą oraz brązową broda. Ubrany jest w brązowy habit franciszkańskie przewiązany w pasie sznurem. Przed nim z prawej strony kompozycji klęczy kobieta z mężczyzną ujęci od tyłu w trzech czwartych w prawo. Oboje mają modlitewnie złożone dłonie. Mężczyzna ma ciemne włosy i zarost, ubrany jest w surdut. Kobieta ma krótko upięte włosy oraz czarną suknię z białym kołnierzykiem. Z lewej strony kompozycji stoi brodaty franciszkanin z tonsurą ujęty w profilu w prawo. W lewej ręce trzyma złożony habit, a w prawej sznur. Za Franciszkiem znajduje się prostopadłościenny ołtarz nakryty białym obrusem z ustawionym na nim krucyfiksem i czterema płonącymi świecami w wysokich lichtarzach. Tło dla ołtarza tworzy szarobeżowa wnęka flankowana dwiema lizenami. Na rewersie wyobrażono Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny. W centrum kompozycji znalazła się wyobrażona w całej postaci w mocnym kontrapoście Madonna stojąca na półksiężycu na obłokach. Maria obie dłonie ma skrzyżowane na piersiach. Jej głowa została ujęta w trzech czwartych w prawo. Jest to młoda dziewczyna o pociągłej twarzy, jasnej karnacji wydatnym nosie i pełnych ustach. Jej spojrzenie uniesionych oczu skierowane jest w górę. Głowę otaczają długie, brązowe włosy spływające na plecy oraz świetlista poświata z dwunastoma gwiazdkami. Niepokalana ubrana jest w białą suknię przewiązaną w talli oraz niebieski płaszcz przerzucony przez lewe ramię, którego poły opadają na obłoki. Ponad głową Marii dwa putta unoszą zamkniętą, złotą koronę. Po jej bokach na rozjaśnionym tle na obłokach wyobrażono dwie pary uskrzydlonych aniołków. Pozostałych pięć aniołków igra pośród obłoków poniżej półksiężyca, na którym wspiera się Maria.
feretron

Adoracja św. Franciszka z Asyżu, Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny

Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny z obrazami Najświętszego Serca Jezusa oraz Najświętszego Serca Marii ustawiony na prostopadłościennej i profilowanej podstawie, zaopatrzonej w otwory na drążki do noszenia w procesji. Obrazy umieszczone są w prostokątnych i profilowanych obramieniach, górne naroża ścięte ukośnie z uskokiem. Obramienia u góry i u dołu ram zdobione są rzeźbionymi wolutkami ze stylizowanymi liśćmi akantu. U szczytu ażurowe zakończenie złożone z dwóch stykających się wolut. Podstawa feretronu i boki polichromowane są na kolor zielony, obramienie po stronie Najświętszego Serca Marii malowane na kolor błękitny, a na odwrociu na kolor czerwony. Obrazy umieszczone są w szerokich ramach w kształcie stojących prostokątów o górnych narożach ściętych ukośnie z uskokiem. Rama dekorowana jest liśćmi bujnego akantu i złocona. Obraz przedstawiający Najświętsze Serce Marii w kształcie stojącego prostokąta o ściętych górnych narożach. W centrum kompozycji znajduje się serce oplecione ukośnie wieńcem z róż i przebite z prawej strony na wylot mieczem, u góry zakończone płomieniami spośród których wyłania się gałązka białej lilii. Tło obrazu jest jasnobrązowe, rozświetlone wokół serca. Po drugiej stronie feretronu znajduje się obraz Najświętszego Serca Jezusa, oplecionego ukośnie koroną cierniową, z raną po lewej stronie, z której obficie sączą się strużki krwi. Serce zakończone jest płomieniami, spośród których wyłania się krzyż. Tło obrazu jest jasnobrązowe, rozświetlone wokół serca.
feretron

Feretron Najświętsze Serce Jezusa i Marii

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego od góry łukiem półkolistym, ujęty w złoconą, profilowaną ramę. Kompozycja wielopostaciowa, dwustrefowa. W dolnej części obrazu przedstawiona grupa dwunastu apostołów skupionych wokół pustego grobu Marii, ukazanych na tle rozległego pejzażu z widocznymi w tle zabudowaniami oraz zamkiem. W górnej strefie ukazujące się w obłokach uskrzydlone główki anielskie. Grobowiec Marii kamienny, ustawiony na dwustopniowym podwyższeniu, ukazany skrócie perspektywicznym. Na pierwszym planie ustawieni częściowo tyłem św. Piotr ukazany jako starszy, siwy mężczyzna w granatowej szacie i brązowym płaszczu oraz św. Jan Ewangelista, który został przedstawiony jako młodzieniec o twarzy pozbawionej zarostu ubrany w obszerny, czerwony płaszcz. Nieco z lewej grupa kolejnych apostołów ze św. Pawłem w czerwonym płaszczu na czele. Postaci zwracają się w kierunku grobowca, zaglądając do jego wnętrza. Na dalszym planie kolejni uczniowie Chrystusa pochylający się nad grobowcem oraz wykonujący dynamiczne gesty, m.in. wskazujący na niebo. Wszyscy apostołowie, poza św. Janem Ewangelistą zostali ukazani jako brodaci, dojrzali mężczyźni o twarzach z widocznymi zmarszczkami. Kolorystka obrazu ciemna, ciepła z dominacją brązów i czerni.
obraz

Apostołowie u grobu Najświętszej Marii Panny

Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźba w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym przedstawia scenę Chrztu Jezusa w Jordanie. Na pierwszym planie, po prawej stronie kompozycji znajduje się stojąca w lekkim kontrapoście postać Jezusa zwróconego nieznacznie w lewo. Jego postawę charakteryzuje lekko pochylona głowa z krótkim zarostem, o długich, falowanych włosach oraz skrzyżowane na piersiach ręce. Nagą sylwetkę osłania jedynie w partii bioder, sięgające połowy ud białe perizonium. Jezus stoi w płynącej środkiem kompozycji rzece. Po lewej stronie, na skalistym brzegu stoi zwrócony w trzech czwartych w prawo św. Jan Chrzciciel. Lekko pochyloną głowę charakteryzuje krótki ciemnobrązowy zarost i długie, opadające na plecy włosy. Nagą sylwetkę mężczyzny osłania w partii bioder perizonium wykonane ze skóry zwierzęcej. Prawą ręką podtrzymuje długą laskę w formie krzyża z banderolą z napisem: „Ecce Agnus Dei”, lewą, wyciągniętą nad głową Jezusa wylewa z małej, płaskiej miseczki wodę. Tło przedstawienia stanowi rozległy pejzaż z wzniesieniami, z widoczną na drugim planie murowaną zabudową oraz smukłymi drzewami palmowymi w głębi. Błękitne niebo zaczerwienione jest tuż nad linią horyzontu. Płaskorzeźbę ujmuje rzeźbiona na wzór retabulum ołtarzowego architektoniczna struktura. Podstawę tworzy wysoki cokół, ujęty parą kolumienek, którego pole wypełnia płycina w kształcie stojącego prostokąta o wklęsło ściętych narożach. Na cokole osadzona jest część środkowa struktury, w formie prostokątnej arkady zamkniętej łukiem półkolistym, ujętej parą kolumienek oraz parą uszaków w postaci zamkniętych trójkątnie przypór. Struktura powyżej arkady przybiera formę frontonu budowli ze szczytem, jaki tworzy gzyms wieńczący w kształcie trójkątnego przyczółka, flankowany parą niewielkich pilastrów. Powyżej widoczna konstrukcja przypominająca pokryty dachówką dach pulpitowy. Zwieńczenie ma formę aediculi z arkadą z łukiem trójlistnym, ujętą parą kolumienek wspierających belkowanie z gzymsem w kształcie półkolistego łuku nadwieszonego. Dodatkowo po bokach aediculi znajduje się para przypór. Powyżej arkady w części środkowej przedstawiono płaskorzeźbione popiersie Boga Ojca. W arkadzie zwieńczenia jest figura anioła. Utrzymaną w odcieniach brązu strukturę zdobi złocona dekoracja ornamentalna w formie stylizowanych wici roślinnych i rozet.
płaskorzeźba

Chrzest Jezusa w Jordanie

Jak cytować?

Maria Działo, "Najświętsze Serce Pana Jezusa", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/najswietsze-serce-pana-jezusa-2

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności