Obraz z wizerunkiem Najświętszego Serca Jezusa jest w kształcie stojącego prostokąta, od góry zamkniętego łukiem półkolistym, z górnymi narożnikami zaakcentowanymi przez wklęsłe łuki odcinkowe. Jezus został ukazany w półpostaci, niemal na wprost, głowę lekko przechyla w prawo. Pociągłą twarz charakteryzują delikatne rysy, długi prosty nos i krótki, ciemnobrązowy zarost. Długie, ciemnobrązowe, z przedziałkiem pośrodku, skręcone na końcach włosy opadają na ramiona. Dalsze elementy przedstawienia wydobyte są w obrębie partii złoconej sukienki: sylwetkę Jezusa osłania przewiązana pośrodku w pasie suknia o głęboko rozchylonym dekolcie; na ramiona narzucony jest płaszcz; dłońmi z ranami po gwoździach Jezus wskazuje na gorejące serce; jego głowę otacza nimb z wieńcem promieni. Tło jest jednolite, ciemnobordowe. Obraz ujęty jest profilowaną, złoconą ramą.
Wizerunek zwany przedstawieniem Najświętszego Serca Jezusa w kontekście teologicznym łączy się z kultem jedności boskiej i ludzkiej (wyrażonej poprzez fizyczne serce) natury Zbawiciela. W wymiarze symbolicznym przedstawienia tego typu stanowią odzwierciedlenie miłości Chrystusa do Ojca w jedności w Duchu Świętym oraz do całego stworzenia i każdego człowieka. Serce Jezusa uznawane jest za najdoskonalszą część jego ciała, które w świetle biblijnej koncepcji jest cielesno-duchową siedzibą ludzkich myśli, uczuć i pragnień. Za jego pomocą Bóg rozdziela dary i łaski, przez co stało się symbolem niezmierzonej miłości, czego dowodem jest ofiara przelanej krwi i jego fizycznego przebicia w chwili śmierci na krzyżu. Serce Jezusa świadczy jednocześnie o Boskiej Osobie Wcielonego Słowa.
W przedstawieniach ikonograficznych motyw Serca Jezusa pojawił się dopiero u schyłku średniowiecza w powiązaniu z wątkami pasyjnymi. Najpopularniejszą jego wersją są przedstawienia wynikające z wizji mistyczki św. Małgorzaty Marii Alacoque i znacznie wpływające na szerzenie kultu Serca Jezusa oraz ugruntowanie sposobu przedstawiania samego symbolu otoczonego cierniową koroną oraz zwieńczonego płomieniami wraz z krzyżem. W sztuce wizerunek Serca Jezusa często pojawia się jako element samodzielny lub dopełniający przedstawienia figuralne bądź symboliczne. Jednym z najpopularniejszych wzorców był obraz Pompea Girolama Batoniego z kościoła Il Gesù w Rzymie przedstawiający Jezusa w półpostaci trzymającego na wyciągniętej dłoni realistycznie ukazane serce. Powielanie tego wizerunku zostało jednak zakazane przez władze kościelne. W jego miejsce natomiast dopuszczono inne wykonane przez tego samego artystę ujęcia Chrystusa wskazującego dłońmi na serce jaśniejące pośrodku piersi. Zarówno walory estetyczne malowidła, jak i najsłynniejszy jezuicki kościół, w jakim było ono eksponowane sprawiły, iż był to najczęściej powielany obraz o tej tematyce.
Bardzo dobry.
- Misiurek Jerzy, Ryba Grażyna, Serce Jezusa [w:] EK, red. Gigilewicz Edward, t. 18, Lublin 2013, sp. 7-29.
- Klekot Ewa, Najświętsze Serce Jezusowe - sceny z życia symbolu, "Konteksty. Polska sztuka ludowa, 3-4, 1997, s. 55-66.
Obraz z wizerunkiem Najświętszego Serca Jezusa stanowi przykład jednego z najpopularniejszych w sztuce nowożytnej ikonograficznych ujęć tematu inspirowanego sztuką włoską XVIII wieku.
Paulina Chełmecka, "Najświętsze Serce Jezusa", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/najswietsze-serce-jezusa-17