Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem i św. Katarzyną

Dzieje zabytku

Według inwentarza kościelnego z połowu XX wieku obraz powstał w 1919 roku, a następnie został umieszczony na zasuwie ołtarza głównego.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym przedstawia Matkę Boską przekazującą różańce św. Dominikowi oraz św. Katarzynie ze Sieny. Matka Boska ukazana w górnej, lewej partii obrazu w pozycji siedzącej na tronie z Dzieciątkiem Jezus na kolanach. Maria zwrócona trzy czwarte w lewo, prawą ręką przekazuje różaniec św. Dominkowi, lewą przytrzymuje Dzieciątko. Twarz owalna, z małymi ustami, długim i wąskim nosem, oczami lekko przymkniętymi; włosy długie, opadające na ramiona i plecy. Ubrana jest w długą, różową suknię z długimi rękawami i ciemnoniebieski płaszcz nałożony na ramiona. Dzieciątko Jezus zwrócone trzy czwarte w prawo, z głową skierowaną delikatnie w lewo, lewą rączką czyni znak błogosławieństwa, prawą przekazuje różaniec św. Dominikowi. Ubrane jest w krótką pieluszkę przewiązaną wokół bioder. Wokół głów Maryi i Dzieciątka złote, świetliste nimby; na głowie Matki Boskiej korona otwarta. W dolnej, prawej partii obrazu ukazani święci: Dominik i Katarzyna, w pozycji klęczącej, widoczni z lewego profilu, zwróceni w kierunku Matki Boskiej. Święta Katarzyna z rękoma złożonymi w geście modlitwy, św. Dominik prawą ręką odbiera różaniec, lewą trzyma opuszczoną w dół. Święci są ubrani w habity i płaszcze dominikańskie, nad głowami okrągłe nimby z gwiazdą w polu, na głowie św. Katarzyny korona cierniowa. Po lewej stronie obrazu trójka aniołów, ustawionych jeden za drugim, pierwszy w pozycji klęczącej z otwartą księgą w dłoniach. Poniżej pies z pochodnią w pysku oraz gałązka róży. Tło w górnej części obrazu szare, rozświetlone wokół postaci Matki Boskiej i Dzieciątka. Rama złocona, profilowana, pośrodku zdobiona motywem karbowania oraz pojedynczymi rzeźbionymi kwiatami słoneczników, a u góry z rocaille'owym kartuszem.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz Matki Boskiej Różańcowej to przedstawienie związane z szeroko rozpowszechnioną modlitwą różańcową. Modlitwę tę spopularyzował dominikanin Alanus de Rupe i łączył jej powstanie z osobą św. Dominika. Pierwsze bractwo różańcowe zostało założone w 1475 roku przez Jakuba Sprengera, przeora klasztoru Dominikanów w Kolonii. Wtedy też zaistniała potrzeba przedstawienia Matki Boskiej Różańcowej na obrazach. W drugiej połowie XV wieku dzieła te nawiązywały do znanych już wizerunków Matki Boskiej: Matki Boskiej Opiekuńczej, Immaculaty, czy Marii w ogrodzie różanym. W Polsce wizerunki różańcowe pojawiły się w pierwszej połowie XVI wieku i dzielą się na kilka typów: Matka Boska Różańcowa w typie Niewiasty Apokaliptycznej, Matka Boska Orędowniczka wiernych, przedstawienia wzorowane na wizerunkach Matki Boskiej Śnieżnej oraz Matka Boska przekazująca różaniec świętym dominikańskim. Ta ostatnia formuła ikonograficzna rozpowszechniła się w Polsce w XVII wieku, zwłaszcza za pośrednictwem malarstwa włoskiego. Znalazła również zastosowanie w XX wieku, m.in. w omawianym dziele, jednak już w nieco przetworzonej kompozycji. W sztuce pierwszej połowy XX wieku na obrazach Matki Boskiej Różańcowej święci są już ustawieni zwykle tylko po jednej stronie kompozycji, natomiast po drugiej może się znaleźć grupa aniołów lub elementy architektoniczne tronu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz na zasuwie ołtarza głównego w kościele w Krempachach przedstawia Matkę Boską Różańcową, która przekazuje różańce świętym dominikańskim: św. Katarzynie ze Sieny oraz św. Dominikowi. Modlitwę tę spopularyzował dominikanin Alanus de Rupe i łączył jej powstanie z osobą św. Dominika. Pierwsze bractwo różańcowe zostało założone w 1475 roku przez Jakuba Sprengera, przeora klasztoru Dominikanów w Kolonii. Obraz namalował nieznany artysta w 1919 roku.

Bibliografia