Konfesjonał

Dzieje zabytku

Konfesjonał powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Konfesjonał na półkolistej podstawie. Pośrodku siedzisko z wysokim zapleckiem zakończonym dwoma impostami podtrzymującymi gzyms w formie łuku półkolistego nadwieszonego. Siedzisko ujęte dwoma wysokimi ściankami bocznymi o esowatym wykroju, w górnej połowie kwadratowe otwory z kratownicą. Drzwiczki w partii przedpiersia, sięgające połowy wysokości ścianek bocznych, lekko wypukłe, zakończone gzymsem. Po bokach siedziska dwustopniowe klęczniki. Boczne części zaplecka o fantazyjnym wykroju zakończone esowatymi spływami wolutowymi. Całość politurowana, w kolorze naturalnego drewna.

Zarys problematyki artystycznej

Za twórcę konfesjonałów w używanej do dziś formie uważany jest św. Karol Boromeusz, który na soborze trydenckim zaproponował odejście od stosowanych wcześniej siedzeń dla spowiedników. Przedstawił przy tym szczegółowy sposób budowy nowych: „Konfesjonał ma być zbudowany z desek drzewa orzechowego lub innego; deski te zamykają go z tyłu i z obu boków i w górze; tylko przód pozostanie otwarty, bez żadnej zastawy. [...] Podstawa tego konfesjonału, na której opierają się nogi tak penitenta jak i spowiednika, wznosi się ponad poziom posadzki kościoła [...]. W konfesjonale jest siedzenie spowiednika [...]. Od zewnątrz zaś, na podstawie konfesjonału, urządza się klęcznik dla penitenta, czyli mały podnóżek [...]. Pośrodku deski, która oddziela penitenta od spowiednika, przebija się okienko, które nad siedzenie spowiednika wznosi się [...]”.
Zasadnicza forma konfesjonału opisana przez Boromeusza została zachowana aż do dzisiaj, jakkolwiek z czasem wprowadzono kilka zmian i udogodnień. Od XVII wieku występują symetryczne klęczniki po obu stronach siedziska spowiednika. Zamknięcie konfesjonału baldachimem nie stanowiło zasady i często budowano je bez górnego nakrycia, jakkolwiek takowe częściej pojawiały się w XVIII wieku, a w XIX wieku szczególnie, dla zwiększenia poczucia dyskrecji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Liczne przetarcia warstwy politury, szczególnie w partiach stopni klęczników. Brak podłokietników klęczników bocznych. Uszkodzenia mechaniczne podstawy.

Streszczenie

Konfesjonał powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku. Jego forma odpowiada przepisom ustanowionym na soborze trydenckim, zaproponowanym przez św. Karola Boromeusza.

Bibliografia