Zły Łotr

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Nowy Targ
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Nowy Targ
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
Golgota rzeźba XVIII wieku Zły Łotr
Miejsce przechowywania
po prawej stronie w Golgocie na zewnątrz kościoła
Identyfikator
DZIELO/22392
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
XVIII wiek
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 138 cm
wysokość – 223 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – około 130 cm
Szerokość figury – około 90 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Rzeźba Złego Łotra została wykonana wraz z rzeźbami Chrystusa i Dobrego Łotra w XVIII wieku.

Opis

Rzeźba Złego Łotra na krzyżu ukazana w ekspresyjnej pozie o esowato wygiętej sylwetce z głową zwróconą w lewo. Ramiona ułożone wzdłuż patibulum, przywiązane do niego podwójnym sznurem (na prawej ręce urwanym). Prawa ręka wyprostowana i przybita gwoździem do krzyża, a lewa zgięta w łokciu z przedramieniem zwróconym w dół; dłonie zaciśnięte. Klatka piersiowa szeroka o wyraźnie podkreślonej linii żeber i mostka z głęboko zaznaczonym wcięciem w talii. Prawa noga przybita do krzyża jednym gwoździem, lewa ugięta w kolanie i uniesiona bok z raną po gwoździu w stopie. Twarz podłużna, okolona brodą; usta otwarte i ukazujące rzędy białych zębów; duże, szeroko otwarte oczy; szeroki nos; długie i jasnobrązowe włosy. Łotr przewiązany jest w biodrach białą, drapowaną, ciasno opinającą biodra przepaską. Na stopach i prawej dłoni widoczne są ślady krwi. Polichromia rzeźby jest naturalistyczna; krzyż drewniany, gładki.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźby Dobrego Łotra, Chrystusa oraz Złego Łotra zostały wykonane w XVIII wieku, niestety nie jest znany ich autor. Wszystkie mają podobny sposób rzeźbienia klatki piersiowej, włosów i szczegółów twarzy. Jednakże artysta celowo wyrzeźbił sylwetki Łotrów, jako bardziej krępe i muskularne niż delikatną sylwetką Zbawiciela. Artysta podjął również próbę rozróżnienia Łotrów po fizjonomii ich twarzy. Dobry Łotr (który zwykle ukazywany jest po prawej stronie Chrystusa) ma spokojną twarz z wyrazem smutku i żalu, z kolei twarz Złego Łotra z wyszczerzonymi zębami i wybałuszonymi oczami przywodzi na myśl karykaturalne ujęcia postaci demonicznych w sztuce. Dodatkowo Zły Łotr ekspresyjnie porusza się, odrywając przybitą wcześniej stopę, podczas gdy Dobry Łotr ze skruchą i spokojem wisi na krzyżu. Scena ta została opisana w Ewangelii św. Łukasza: „Jeden ze złoczyńców, których [tam] powieszono, urągał Mu: «Czy Ty nie jesteś Mesjaszem? Wybaw więc siebie i nas». Lecz drugi, karcąc go, rzekł: «Ty nawet Boga się nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz? My przecież - sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił». I dodał: «Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa». Jezus mu odpowiedział: «Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju»” (Łk 23, 39-43).

Streszczenie

Rzeźba Złego Łotra została wykonana wraz z rzeźbami Chrystusa i Dobrego Łotra w XVIII wieku.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, Karta inwentaryzacyjna rzeźby Łotra, oprac. Maria Puchalska, 1969.

Jak cytować?

Maria Działo, "Zły Łotr", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/zly-lotr

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności