Zakrystia (tzw. nowa) przy kościele parafialnym w Niepołomicach
Zdjęcie nr 1: Zakrystia tzw. nowa zlokalizowana przy prezbiterium od południa, zbudowana z cegły, z użyciem ciosu kamiennego do detalu, na rzucie prostokąta Sklepienie kolebkowe z lunetami. Okna prostokątne, w kamiennych obramieniach z uszakami i sterczynami na nadprożach. Portal z prezbiterium do zakrystii kamienny, z herbem Śreniawa. Elewacje na cokole, z gzymsem koronującym profilowanym, tynkowane. Dach pulpitowy.
Zdjęcie nr 2: Zakrystia tzw. nowa zlokalizowana przy prezbiterium od południa, zbudowana z cegły, z użyciem ciosu kamiennego do detalu, na rzucie prostokąta Sklepienie kolebkowe z lunetami. Okna prostokątne, w kamiennych obramieniach z uszakami i sterczynami na nadprożach. Portal z prezbiterium do zakrystii kamienny, z herbem Śreniawa. Elewacje na cokole, z gzymsem koronującym profilowanym, tynkowane. Dach pulpitowy.

Zakrystia (tzw. nowa) przy kościele parafialnym w Niepołomicach

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Miejscowość
Niepołomice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Najświętszej Panny Marii i Dziesięciu Tysięcy Męczenników
Identyfikator
DZIELO/12557
Kategoria
kaplica
Ilość
1
Czas powstania
1663-1665
Technika i materiał
cegła, kamień; murowanie
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Zakrystia wzniesiona w latach 1663-1665.

Opis

Zakrystia tzw. nowa zlokalizowana przy prezbiterium od południa, zbudowana z cegły, z użyciem ciosu kamiennego do detalu, na rzucie prostokąta Sklepienie kolebkowe z lunetami. Okna prostokątne, w kamiennych obramieniach z uszakami i sterczynami na nadprożach. Portal z prezbiterium do zakrystii kamienny, z herbem Śreniawa. Elewacje na cokole, z gzymsem koronującym profilowanym, tynkowane. Dach pulpitowy.

Zarys problematyki artystycznej

Wczesnobarokowa budowla wzniesiona w ramach barokizacji gotyckiego kościoła wzniesionego z fundacji Kazimierza Wielkiego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Zakrystia zbudowana z cegły i kamienia ciosowego, przy prezbiterium od południa, na rzucie prostokąta. Sklepienie kolebkowe z lunetami. Okna prostokątne, w kamiennych obramieniach z uszakami i sterczynami na nadprożach. Portal kamienny z herbem Śreniawa. Wzniesiona w latach 1663-1665, w ramach barokizacji gotyckiego kościoła z fundacji króla Kazimierza Wielkiego.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Sinko-Popielowa Krystyna, "Kościół w Niepołomicach" , „Rocznik Krakowski” , s. 49-111
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna rzeźba przedstawia Chrystusa Zmartwychwstałego, stojącego w lekkim kontrapoście, z ciężarem ciała wspartym na lewej nodze, która depcze węża trzymającego w paszczy jabłko. Zbawiciel prawą nogę lekko ugina w kolanie opierając ją na ludzkiej czaszce. Chrystus w lewej ręce trzyma złotą laskę krzyżową z podwieszoną chorągwią, prawą zaś unosi w geście błogosławieństwa. Ma owalną twarz z prostym nosem, z uniesionymi ku górze brązowymi oczami i jasnoróżowymi ustami. Jego głowę okalają długie, brązowe włosy opadające na ramiona w lekkich lokach oraz krótka, brązowa broda. Zmartwychwstały ubrany jest w złocony płaszcz ze srebrną podszewką, odsłaniający prawe ramię, przerzucony z przodu przez lewą rękę i opadający miękkimi fałdami zakrywając prawy bok postaci. Karnacja ciała jest bladoróżowa. Na dłoniach, boku oraz stopach widoczne są czerwone rany po gwoździach i lancy.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Dzwonnica murowana z cegły, tynkowana. Zbudowana na rzucie kwadratu, na cokole, trójkondygnacyjna, zwieńczona blaszanym hełmem z ażurową wieżyczką i iglicą. Od wschodu wejście, zamknięte łukiem półkolistym, w kamiennym, profilowanym obramieniu. Nad nim kamienna tarcza z herbem Lis. W najwyższej kondygnacji duże ostrołukowe otwory dzwonne, wyżej, pod okapem małe owalne.
dzwonnica
Dzwonnica
Zdjęcie nr 1: Płyta w formie stojącego prostokąta. W górnej części ryty monogram IHS z krzyżem. W polu inskrypcja „Adamo Kołaczkowski / Bonorum Cameralium Ann(o) 9 Praefecto / Die 24. Decembris 1824 A(nn)o vitae 54 / non tam aetate quam maerore / propter culpas aliorum consumpto / addicti amici posuere. / Quisquis es superior disce / quam durum piaesse aliis / Defuncto autem aeternam / precare requiem.” U dołu płyty ryta czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami.
płyta nagrobna
Epitafium Adama Kołaczkowskiego
Zdjęcie nr 1: Kamienna chrzcielnica osadzona na wysokim cokole na planie kwadratu, z profilowanym, wielostopniowym trzonem, dekorowanym puklowaniem, liśćmi akantu i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Czara puklowana, ozdobiona kartuszem z godłem herbowym Jastrzębiec od frontu oraz kartuszem z godłem herbowym Gryf po przeciwnej stronie, po bokach dwa bukraniony. Chrzcielnica polichromowana w kolorze czerwonym ze złoconymi detalami. Drewniana pokrywa w formie podstawy dekorowanej perełkowaniem i żłobkami, zwieńczona klasycystycznym wazonem zdobionym girlandami, zakończonym kwiatem. Chrzcielnica umieszczona w niszy drewnianej oprawy filara arkady tęczowej. Nadbudowa jest architektoniczna, dwukondygnacyjna ze zwieńczeniem. Pierwsza kondygnacja z niszą ujętą dwustrefowym cokołem, zakończonym profilowanym gzymsem dekorowanym żłobkami, zakończonym kartuszem, flankowana kwiatowymi zwisami. Druga kondygnacja z płyciną ujętą pilastrami ozdobionymi kwiatowymi zwisami, zakończonymi gzymsem przechodzącym w woluty, na których znajdują się uskrzydlone główki anielskie. W niszy na rzeźbionym fragmencie skały, flankowanym dwoma drzewami, grupa rzeźbiarska Chrztu Chrystusa. Nad nią na łuku gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Zwieńczenie w kształcie zbliżonym do kwadratu, ujętego spływami wolutowymi dekorowanymi akantem, zakończone gzymsem i baldachimem. W polu, na obłoku rzeźbiona półpostać Boga Ojca z nimbem trójkątnym i promienistym wokół głowy. Baldachim na planie półkola, w formie niepełnego belkowania, na nim cztery kabłąki podtrzymujące cokół, na którym znajduje się klasycystyczny wazon. Oprawa polichromowana w kolorze seledynowym, ze złoconymi profilami i ornamentyką.
chrzcielnica
Chrzcielnica w architektonicznej obudowie
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna figura Chrystusa Ukrzyżowanego umieszczona jest na belce tęczowej. Chrystus został ukazany na krzyżu w dużym zwisie na wyprężonych ramionach, tworzących kształt litery „V”. Jego korpus jest wydłużony i esowato wygięty z silnym zaznaczeniem modelunku anatomicznego. Nogi zostały lekko zgięte w kolanach i nieznacznie odchylone w bok, zaś stopy skrzyżowane i przybite jednym gwoździem do krzyża. Wyeksponowano muskulaturę kończyn, żebra i ranę w boku. Głowa Zbawiciela opada na prawe ramię. Jego twarz jest podłużna, z długim, prostym nosem, o zamkniętych oczach i otwartych ustach w grymasie bólu. Otacza ją gęsta, kręcona broda oraz długie, ciemne włosy opadające lokami na oba ramiona. Na głowie widoczna jest cierniowa korona o długich kolcach. Biodra Zbawiciela zostały przepasane długim perizonium sięgającym kolan. Jest ono na środku drapowane za pomocą misowych fałd układających się poprzecznie, zaś po bokach zostało wywinięte za pomocą dwóch festonów opadających kaskadowo wzdłuż ud. Ponad głową Chrystusa umieszczony jest złocony titulus o kształtach barokowych w formie kartusza z napisem „INRI”.Rzeźba jest polichromowana, a perizonium srebrzone z zastosowaniem laserunków.
rzeźba
Chrystus na krzyżu
Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźbione przedstawienie Chrystusa Zmartwychwstałego ukazanego w całej postaci, w trzech czwartych w prawo, w wykroku, z prawą nogą zgiętą w kolanie. W prawej, uniesionej ręce trzyma chorągiew z białym krzyżem na czerwonym tle, lewa uniesiona do góry w geście błogosławieństwa. Twarz owalna, pociągła, z migdałowatymi oczami i prostym nosem, okolona falowaną brodą i włosami sięgającymi ramion. Chrystus przez biodra ma przewiązane krótkie, obficie fałdowane perizonium, z rozwianym na lewym boku fragmentem. Pod szyją ma zapięty płaszcz rozwiany z tyłu postaci. Ciało krępe, muskularne, z podkreślonymi mięśniami klatki piersiowej. Postać umieszczona na profilowanym postumencie z tablicą z inskrypcją „EGO SVM RESVR/RECTIO ET VITA / IOAN(NES) CAP(UT) XI”.
płaskorzeźba
Chrystus Zmartwychwstały

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie centralnego kościoła z kopułą. Całość na wysokim profilowanym cokole, flankującym właściwe Sakramentarium, z drzwiczkami w kształcie stojącego prostokąta, ozdobionymi płyciną z uszakami w górnych narożnikach, ujętymi od góry nadwieszonym prostokątnym profilowanym obramieniem. Na cokole cztery pary kolumn korynckich ustawionych uskokowo, flankujących centralną arkadę zakończoną łukiem półkolistym. Kolumny dźwigają belkowanie z wydatnym przełamującym się gzymsem, zwieńczone trójkątnym profilowanym przyczółkiem. Ponad kolumnami, ustawione na profilowanych impostach dekoracyjne szyszki. Kopuła z pionowymi podziałami, ozdobionymi ornamentem małżowinowym, zwieńczona latarnią z przeźroczami w postaci półkolistych arkad i kopułką. Całość zwieńczona krzyżem o ramionach zakończonych trójliściem. Górna część tabernakulum wraz z kopułą otwierana drzwiczkami dwuskrzydłowymi, łamanymi, dwuelementowymi. Wewnątrz na ścianach podziały architektoniczne zaznaczone korynckimi pilastrami wspierającymi belkowanie, ustawionymi na wysokich cokołach. W części środkowej pilastry dźwigają belkowanie z przełamującym się gzymsem i zwieńczeniem trójkątnym przerwanym, ozdobionym motywem złożonym z ornamentu małżowinowego. W polu tympanonu i belkowania rozeta inkrustowana bursztynem, ujęta ramą w kształcie sześcioboku. Na ścianach wewnętrznych obrazki relikwiarzowe, w profilowanych ramach, oszklone. W środkowym przedstawienie św. Katarzyny Sieneńskiej z aniołami, nad nim owalne pole wpisane w oktagon z owalną kasztą obwiedzione kwiatami i glorią promienistą, w kwiatach wydrukowane słowa: "AGNUS OMBRA DE [...]". Na dwóch lewych ściankach tkany wizerunek Matki Boskiej Krakowskiej z podpisem: " IMAGO M. MIRACVLOSA B(EATAE) V(IRGINIS) M(ARIAE) / IN ECCLESIA CARMELITA/NVM CRACOVIE IN ARENIS" oraz relikwie w owalnej kaszcie obwiedzionej abstrakcyjnym, symetrycznym wzorem wykonanym z metalowych blaszek. Na ściankach z prawej strony owalne przedstawienie św. Katarzyny Aleksandryjskiej otoczone stylizowanymi wiciami z blaszek i relikwiami wielu świętych opisanych na banderolach oraz przedstawienie Ecce Homo z podpisem "ECCE HOMO" i monogramem imienia Jezus (u góry) i maryjsnym (u dołu). Podniebie kopuły wypełnione perspektywicznymi kasetonami ozdobionymi ornamentem małżowinowym. Struktura tabernakulum w kolorze ciemnobrązowym, pola arkady, płyciny i pola wewnętrzne jasnobeżowe, pola kasetonów niebieskie, kolumny, pilastry, profilowania i ornamenty złocone.
tabernakulum
Tabernakulum
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W centrum kompozycji przedstawiono męczeńską śmierć św. Szczepana. Święty został ukazany w pozycji klęczącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z szeroko rozłożonymi na boki rękami i głową uniesioną ku górze. W lewym górnym rogu obrazu znajdują się dwaj mężczyźni rzucający w męczennika kamienie. Po prawej stronie obrazu dwaj pomniejszeni, przyglądający się scenie mężczyźni ukazani w pozycji siedzącej. Powyżej aniołek z koroną w dłoni, a nad nim miniaturowa Trójca Święta. Święty Szczepan ubrany jest w białą albę z długimi rękawami i czerwoną dalmatykę, wokół głowy ma złoty, kolisty nimb. W prawym dolnym narożu sygnatura „1663”.
obraz
Męczeństwo św. Szczepana

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Zakrystia (tzw. nowa) przy kościele parafialnym w Niepołomicach", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/zakrystia-tzw-nowa-przy-kosciele-parafialnym-w-niepolomicach

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności