Tabernakulum

Dzieje zabytku

Omawiane tabernakulum umieszczone obecnie na ołtarzu bocznym świątyni pierwotnie było częścią osiemnastowiecznego ołtarza głównego, sprawionego do pierwszego, drewnianego kościoła w Zabierzowie Bocheńskim. W 1742 roku, staraniem księdza Stanisława Cetnarskiego – proboszcza w pobliskich Wawrzeńczycach – w Zabierzowie, najdalej na południe wysuniętym przysiółku parafii, wzniesiono niewielką, drewnianą świątynię. Konsekrował ją kardynał Jan Aleksander Lipski. Otrzymała ona wezwanie Miłosierdzia Bożego i Opieki Najświętszej Marii Pany i pełniła rolę kościoła filialnego wobec parafii w Wawrzeńczycach. Parafię w Zabierzowie Bocheńskim erygowano w 1780 roku, wydzielając ją z terenu wspomnianej parafii św. Marii Magdaleny w Wawrzeńczycach. Pierwszym proboszczem został ksiądz Jan Słomski. Pod koniec XIX wieku drewniana świątynia przestała odpowiadać potrzebom parafii, wobec czego powzięto decyzję o budowie większego, tym razem murowanego kościoła. Nową świątynię wybudowano w latach 1878-1881 według projektu architekta Józefa Braunseisa. Z zachowanych i odrestaurowanych części dawnego ołtarza głównego – płaskorzeźby Boga Ojca w glorii promienistej, figurek aniołków siedzących na wolutach oraz omawianego tabernakulum w 1991 roku stworzono ołtarz boczny umieszczony w północnym ramieniu transeptu nowej świątyni. W jego strukturę wkomponowano także współczesną figurę ukrzyżowanego Chrystusa oraz obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej z końca XIX wieku.

Opis

Tabernakulum z tronem wystawienia uskokowe, ustawione na profilowanym cokole, ujęte ustawionymi ukośnie zwielokrotnionymi filarami, zamknięte wydatnym, profilowanym gzymsem wyłamanym w osiach podpór. Profile gzymsu złocone, srebrzone oraz malowane na kolor ciemnobrązowy. Pierwsza para filarów w górnej części dekorowana złoconymi wolutami z motywem palmet oraz rozet. Drzwiczki prostokątne, ujęte profilowaną, złoconą ramą z płyciną malowaną w kolorze ciemnobrązowym. Zwieńczenie ujęte dwoma ustawionymi ukośnie spływami wolutowymi dekorowanymi rocaille'ami, dźwigające przerwany przyczółek o falistej formie z dekoracją rocaille'ów oraz girland. W polu zwieńczenia malowany monogram IHS. Struktura tabernakulum malowana w kolorze jasnobeżowym, ornamentyka złocona i srebrzona. Detale z kolorze ciemnego brązu i szarości.

Zarys problematyki artystycznej

Omawiane tabernakulum przyjmuje formy późnobarokowe z wykorzystaniem ornamentyki właściwej dla rokoka – rocaille'ów oraz girland.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Omawiane tabernakulum o formach późnobarokowych i rokokowej ornamentyce pierwotnie było częścią osiemnastowiecznego ołtarza głównego, sprawionego do pierwszego, drewnianego kościoła w Zabierzowie Bocheńskim, który powstał w 1742 roku. W obecnie istniejącej świątyni wzniesionej w latach 1878-1881 według projektu architekta Józefa Braunseisa stanowi ono część ołtarza bocznego. Z zachowanych i odrestaurowanych części dawnego ołtarza głównego – płaskorzeźby Boga Ojca w glorii promienistej, figurek aniołków siedzących na wolutach oraz omawianego tabernakulum w 1991 roku stworzono ołtarz boczny umieszczony w północnym ramieniu transeptu nowej świątyni. W jego strukturę wkomponowano także współczesną figurę ukrzyżowanego Chrystusa oraz obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej z końca XIX wieku.

Bibliografia