Św. Wojciech

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Obraz z przedstawieniem św. Wojciecha w kształcie stojącego prostokąta w prostej, profilowanej ramie. Święty ukazany całopostaciowo, frontalnie. Ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, niewielki nos, małe, pełne usta i ciemne, wyraziste oczy. Twarz ma okoloną ciemnobrązowymi włosami i brodą sięgającą dekoltu. Święty Wojciech został przedstawiony w stroju pontyfikalnym złożonym z ciemnozielonej, długiej sutanny, komży wykończonej pod szyją koronką, złotej kapy dekorowanej wzorem floralnym i szeroką bordiurą z naszytymi perłami i kamieniami oraz podbitej purpurą. Na kapę nałożony ma paliusz, a na głowie złotą infułę. Święty w lewej ręce trzyma podwójny krzyż misyjny, w prawej liść palmowy z pozwijanymi końcami. Z lewej strony kompozycji u dołu wielopostaciowa scena męczeństwa świętego, reszta tła jednolita – ciemnoniebieska. Obraz utrzymany w ciemnej kolorystyce, rysunek wyrazisty.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Wojciech urodził się w Czechach, podczas bierzmowania przyjął imię Adalbertus. Był biskupem Pragi, misjonarzem na Węgrzech, w Polsce i w Prusach, gdzie został zamordowany w 997 roku. Jest głównym patronem Polski. Wiosło, z którym jest najczęściej przedstawiany, choć nie ma go na mucharskim obrazie, nawiązuje do podróży, którą odbył między Gnieznem a Prusami częściowo drogą wodną. Według przekazów również jeden z pierwszych, śmiertelnych ciosów zadano mu właśnie wiosłem.
Święty został ukazany frontalnie, w konwencjonalny sposób, trzymając atrybuty, które pozwalają go zidentyfikować. Zamaskowane, półokrągłe wycięcie widoczne w partii nieba, w górnej części kompozycji może świadczyć, że obraz był kiedyś eksponowany w ołtarzu, którego główne pole było ujęte w ramę w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego od góry półkoliście. Prawdopodobnie było to jedno z wymiennie pokazywanych płócien. Po wyjęciu z ołtarza dopasowano go do nowej ramy, uzupełniając górną część i dosztukowując pas od dołu. Obraz został namalowany zgodnie z konwencją siedemnastowiecznego malarstwa religijnego – postać o charakterystycznych wydłużonych proporcjach, z postawnym ciałem, lecz drobną głową oraz dłońmi ustawiono w centrum kompozycji i na ponadczasowym tle.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Płótno wtórnie naklejone na tekturę, dosztukowany dolny pas płótna, liczne przetarcia i spękania warstwy malarskiej oraz zabrudzenia.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem św. Wojciecha został namalowany w XVII wieku i był przeznaczony do ołtarza. Można to poznać po zamaskowanym, półokrągłym wycięciu w górnej części kompozycji – w partii nieba, które pierwotnie było dopasowane do ramy pola ołtarzowego. Obraz został namalowany zgodnie z konwencją siedemnastowiecznego malarstwa religijnego – postać o charakterystycznych wydłużonych proporcjach, z postawnym ciałem, lecz drobną głową oraz dłońmi ustawiono w centrum kompozycji i na ponadczasowym tle.

Bibliografia