Św. Roch

Dzieje zabytku

Obraz wraz z całą nastawą powstał około 1700 roku. Ołtarz wymieniany jest w aktach wizytacji biskupich z 1727, 1748 i 1783 roku. W ostatniej opisano, że nastawa była pomalowana na kolor biały i złocona: „Ołtarz czwarty. na dwóch gradusach z mensą drewnianą niekonsekrowaną w rzeźbie stolarskiej, biało malowany i złocony, w którym obraz S. Józefa”. Ołtarz jest również wymieniany w inwentarzach kościelnych (1791, 1828, 1836, 1843, 1844).

Opis

Obraz w kształcie owalu z przedstawieniem św. Rocha. W centrum kompozycji ukazany święty w trzech czwartych wysokości, zwrócony delikatnie w prawo z lewą dłonią odsłaniającą ranę na lewej nodze, z laską pielgrzyma i bukłakiem w prawej ręce. Twarz podłużna, nos długi i wąski, oczy ciemne, półkoliste łuki brwiowe, broda krótka i delikatnie siwa. Włosy długie, bujne, spływające na plecy; wokół głowy, kolisty i złoty nimb. Święty jest ubrany w niebieską suknię z długimi rękawami, przewiązaną w talii paskiem, zapiętą w górnej części na rząd guziczków, brązową narzutkę na ramiona oraz czerwony płaszcz widoczny z prawego boku, przewieszony przez pasek, u którego również zawieszony mały bukłak na wodę. Po prawej stronie obrazu znajduje się anioł ocierający ranę na nodze św. Rocha. Anioł o niskim wzroście, ubrany w czerwoną sukienkę z białym kołnierzykiem. Po lewej stronie obrazu pies. W tle widoczny pejzaż i wysokie drzewa oraz błękitne niebo. Kolorystyka przygaszona. Rama złocona w formie wieńca z liści wawrzynu zdobiona czterema małymi różami.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz św. Rocha jest umieszczony w nastawie ołtarzowej z około 1700 roku, która stanowi przykład przełamania dotychczasowej konwencji budowania struktur ołtarzowych. Zarzucono w niej wykorzystywanie porządków architektonicznych na poczet rozbudowanej ramy o bardzo bujnych splotach akantu. Święty Roch urodził się w Montpellier w bogobojnej rodzinie, żył w XIII wieku. Po śmierci rodziców rozdał majątek i udał się w podróż do Włoch, gdzie w wielu miastach (m.in. w Acquapendencie, Cesenie i Rzymie) posługiwał w szpitalach i opiekował się zarażonymi. Święty Roch w Polsce był czczony od XV wieku, zwłaszcza jako patron od zarazy. W ikonografii najczęściej jest przedstawiany w scenach ze swojego życia, obejmujących kolejno: narodziny, rozdawanie jałmużny, w stroju pielgrzyma, w czasie podróży i podczas pobytu w Acquapendencie, Cesenie, Rzymie i Piacenzie, a także z psem liżącym jego rany lub przynoszącym mu chleb. Ponadto w ikonografii pojawia się postać anioła opatrującego jego rany. W omawianym dziele można dostrzec zarówno anioła, jak i psa. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły jego autora.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dostateczny, znaczne pociemnienie warstwy malarskiej, spękania farby.

Streszczenie

Obraz powstał około 1700 roku i przedstawia św. Rocha, patrona od zarazy. Święty Roch żył w XIII wieku. Po śmierci rodziców rozdał majątek i udał się w podróż do Włoch, gdzie w wielu miastach (m.in. w Acquapendencie, Cesenie i Rzymie) posługiwał w szpitalach i opiekował się zarażonymi. Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła w Korzkwi, wobec braku dokumentów archiwalnych wskazujących na wykonawców, nie podjęto próby ustalenia choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej malarskiego wystroju.

Bibliografia