Św. Józef

Dzieje zabytku

Wynagrodzenie za obraz malarz otrzymał 31 sierpnia 1698 (50 talarów). Obraz powstał zapewne na Morawach, gdzie artysta był wówczas zatrudniony, a płótno przyjechało do Krakowa zawinięte; wprawiono je dopiero 9 maja 1701.

Opis

Owalny obraz, w drewnianej, profilowanej, złoconej ramie ukazuje klęczącego św. Józefa z siedzącym na chmurach Jezusem w towarzystwie grającego na kontrabasie anioła, grup uskrzydlonych puttów i główek anielskich. Józef ukazany jest w trzech czwartych, z lewą ręką obejmującą Jezusa, a prawą, zgiętą w łokciu i wyciągniętą do przodu. Głowa z łysiną czołową i siwymi, kręconymi, krótkimi włosami; twarz o rysach starszego mężczyzny, z krótkim nosem i otwartymi oczami. Święty ubrany jest w jasnofioletową suknię i brązowy płaszcz okrywający niemal cała sylwetkę. Siedzący na chmurze z trzema główkami aniołków nagi Jezus głowę zwraca ku górze i wysoko unosi rączki. Jego twarz jest pełna, policzki pękate, zaczerwienione, oczy ciemnobrązowe, krótki nosek i otwarte, pełne usta, włosy krótkie, jasne, kręcone. Po prawej stronie klęczy anioł grający na kontrabasie, ukazany w trzech czwartych, zwrócony głową w prawo, ubrany w niebieską suknię odsłaniającą lewą pierś i bladoczerwony płaszcz. Jego głowa jest przedstawiona z profilu, z gęstymi, kręconymi, blond włosami, opadającymi na ramiona. Twarz ma pociągłą, z długim, zadartym nosem, otwartymi oczami i różowymi, otwartymi ustami. Przed św. Józefem siedzi para aniołków, z których jeden trzyma długi kij zakończony lilią. W górnej strefie wyłaniają się z chmur główki aniołków i dwa uskrzydlone aniołki trzymające krzyż. Tło nieokreślone, w tonacjach szarości, z widoczną dolną częścią kolumny.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz o wysokich walorach artystycznych w typowej dla dojrzałego baroku konwencji teatralnej ukazuje św. Józefa z Dzieciątkiem w towarzystwie grającego anioła. Malarz wyraźnie odwołuje się do wzorów włoskich, które poznał w czasie nauki w Bolonii. Wyróżnia go bogata kolorystyka, śmiałe, nieco szkicowe traktowanie draperii, jasna tonacja kolorystyczna i silny światłocień uzyskany rozbieleniem oświetlonych partii brył. Są to cechy typowe dla artysty specjalizującego się w technice fresku, gdzie istotny był szybki czas wykonania dzieła. Jak inni malarze tej epoki Monti powielał w swoich pracach wcześniej stosowane rozwiązania. Anioł grający na kontrabasie jest kopią anioła z obrazu w ołtarzu św. Teresy w kościele Jezuitów w Massa Lombarda. Interesujący w krakowskim dziele jest koncept ikonograficzny, w którym mały Jezus zwraca się ku unoszonemu przez anioły w górze krzyżowi, znakowi jego przyszłej ofiary.

Streszczenie

Namalowany w 1698 roku obraz przez włoskiego malarza Innocetego Montiego wprawiono do ołtarza w 1701 roku.

Bibliografia