Epitafium Macieja Aleksandra Tarnowskiego

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
olkuski
Gmina
Olkusz
Miejscowość
Gorenice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Krzeszowice
Parafia
Parafia Św. Mikołaja Biskupa
Miejsce przechowywania
ściana południowa nawy
Identyfikator
DZIELO/11563
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
1698 rok
Technika i materiał
marmur dębnicki kuty; olej na blasze
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Epitafium Macieja Aleksandra Tarnowskiego, łowczego województwa łęczyckiego i starosty księstwa siewierskiego powstało w pracowni Michała Pomana w Dębniku koło Krzeszowic w 1698 roku. Jego fundatorami byli Michał Stanisław i Adam Paweł, synowie Macieja.

Opis

Epitafium z fantazyjnie wyciętą płyciną wpisaną w leżący prostokąt o bokach w kształcie półkolistych, nadwieszonych łuków na wklęsłych uskokach, ujętą uproszczonymi wolutami z chrząstkami. Pod dolną krawędzią kartusz z tarczą z godłami herbów Rola, Doliwa, Łodzia, Topór. Epitafium wieńczy owalne pole z portretem zmarłego otoczony ornamentem kartuszowo-zawijanym i zwieńczony krzyżem wspartym na trzech kulach. Zmarły przedstawiony został w popiersiu, w trzech czwartych. Jego twarz jest pociągła, oczy szeroko otwarte, zwrócone w prawo, nos długi, pod nim wąs, głowa z podgolonymi bokami. W polu inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / SIS∙TE GRADVM VIATOR / MAESTA CERNES / HVNC TVMVLV(S) MAGNI VIRI SARCOPHAGVM DOLORVM CVMVLVM ESSE. / NEMPE / MAGNI(ICVS) MATHIAS ALEXANDER A TARNOW TARNOWSKI G(E)N(ERO)SI PAVLICV(M) GRISELI DE ZIELENCKA PROCREAT(VS) / FILIVS / VENATOR PALATINATVS LANCICIENSIS, AC DVCATVS SEVERIAE CAPITANEVS / VIR / CVLTV IN DEV(M) ET DEIPARA(M) HONORE TVM SANCTOS DEI RELIGIONE ERGA RE(I)PVB(LIC)AM AMORE, LIBERTATEM ZELO, / DOMVM SVAM STVDIO, AC MERITIS AMICOS VICINOSQVE OFFICIO / INSIGNIS, / ATQ(VE) MORVM INTEGRITATE LITERARVM SCIENTIA RERVM POLITICARVM PRVDENTIA CONSILIO MATVRO / AMICORVM AMORE, FVNCTIONVM EXPEDITARVM AD COMITIA ET TRIBVNAL DEXTERITATE / CONSPICTVS / FLOS ROSARVM ROSEVS IPSO VERIS INITIO MORTE DECERPTVS / CADIT / OBIVIT IN ARCE SEVERI(AE) A(NNO) CHR(ISTO) MDC. XCVIII. CALEN(DIS) APR(ILIS)AETAT(IS) SVAE LVII / CVI / MAGNIF(ICVS) MICHAEL STANISLA(VS), VENATOR PAL(A)T(INATUS), LANCICIEN(SI) DVCAT(US), SEVER(IENSIS) CAPIT(ANEUS) / ET PERIL(LUSTRIS) AC R(EVERE)ND(V)S ADAM, PAVL(US), PRAEP(OSI)T(US), SEVERIEN(SIS) LVGENTES FILII / DESIDERATISSIMO PARENTI / HVNC LAPIDEM POSVERE. / LECTOR / FIDELIB(VS) DEFVN(CTIS) REQVIE(M) P[RE]CARE SE(MPI)T(E)RNA(M)”.

Zarys problematyki artystycznej

Epitafium należy do grona dzieł o zbliżonej formie powstałych w ośrodku kamieniarskim w Dębniku koło Krakowa, głównie w pracowni czynnego tam Michała Pomana. Ich cechą szczególną jest sposób ujęcia płyty z inskrypcją za pomocą zawijających się szerokich taśm i wolut o krawędziach pokrytych motywami przypominającymi strączki fasoli. To motywy typowe dla ornamentyki małżowinowo-chrząstkowej obecnej w plastyce polskiej od lat dwudziestych do lat osiemdziesiątych XVII wieku, a stosowane pod koniec tego stulecia wskazuje na swoiste zapóźnienie warsztatu, w którym powstały. Podobne motywy można odnaleźć w epitafium biskupa Kazimierza Jana Szczuki w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Chełmnie (1699) oraz kanonika krakowskiego Grzegorza Morskiego w katedrze na Wawelu (1707).

Streszczenie

Epitafium Macieja Aleksandra Tarnowskiego powstało w pracowni Michała Pomana w Dębniku koło Krzeszowic w 1698 roku.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Tatarkiewicz Władysław, "Czarny marmur w Krakowie" , „Prace Komisji Historii Sztuki PAU” , s. 79-152

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Karmelitów Bosych z Czernej, sygn. 82, k. 19r.

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Epitafium Macieja Aleksandra Tarnowskiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-macieja-aleksandra-tarnowskiego

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności