Św. Jan Nepomucen

Dzieje zabytku

Obraz św. Jana Nepomucena znajduje się w ołtarzu, który powstał po 1718 roku z fundacji rodziny Grabowskich z Wieliczki oraz innych mieszczan i górników wielickich. W polu głównym znajduje się kopia obrazu św. Antoniego Padewskiego, który spłonął wraz poprzednim ołtarzem w 1718 roku. Konserwację obrazu wykonał w czasie drugiej wojny światowej artysta-malarz Stefan Chmiel z Wieliczki, kolejną wykonano pod nadzorem Janiny Ewy Gil w 1978 roku.

Opis

Obraz o nieregularnym, wklęsło-wypukłym kształcie dopasowanym do zwieńczenia ołtarza przedstawia św. Jana Nepomucena. W centrum kompozycji znajduje się święty ukazany frontalnie, do wysokości kolan, w obu dłoniach trzyma krucyfiks, a w prawej dodatkowo palmę męczeństwa, głowę skłania delikatnie w dół, na lewe ramię – w kierunku krucyfiksu. Twarz okrągła, z długim i wąskim nosem, oczami skierowanymi na Ukrzyżowanego Chrystusa, włosy ciemne i krótkie. Ubrany jest w białą albę oraz ciemnobrązową almucję, wokół głowy nimb złożony z gwiazd. Chrystus na krucyfiksie przybity jest do krzyża trzema gwoździami, o niemalże wyprostowanych ramionach, z lewą nogą założoną z tyłu za prawą. Ciało o muskularnie podkreślonej anatomii, wokół bioder ciasno oplecione perizonium. Nad głową Chrystusa titulus w formie poziomej banderoli z napisem „INRI”. Krzyż gładki, ciemnobrązowy. W tle obrazu pochmurne niebo, w dolnej części w odcieniach brązu, w górnej – żółci. Po bokach głowy świętego, w zwieńczeniu dwie uskrzydlone główki anielskie. Rama drewniana, profilowana, złocona, od wewnątrz malowana na zielono.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz w związku z powstaniem całego ołtarza między 1718 a 1721 rokiem można datować na drugą ćwierć XVIII wieku. Przesłance tej odpowiada również data kanonizacji św. Jana Nepomucena – 1729 rok. Niestety nieznany jest autor tego dzieła. W centrum kompozycji został ukazany św. Jan Nepomucen, który był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego na obrazie został przedstawiony w stroju odpowiadającym tej godności. Najczęściej ukazywany jest jako adorujący krucyfiks trzymany w ręku. W prawej dłoni ma również gałązkę palmy, która nawiązuje do jego męczeńskiej śmierci. Święty Jan Nepomucen zginął wrzucony z mostu Karola do rzeki Wełtawy w Pradze 20 marca 1393.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, delikatne zabrudzenia warstwy malarskiej obrazu, spękanie przechodzące wzdłuż przez środek dzieła.

Streszczenie

Obraz św. Jana Nepomucena znajduje się zwieńczeniu ołtarza, który powstał po 1718 roku z fundacji rodziny Grabowskich z Wieliczki oraz innych mieszczan i górników wielickich. Niestety nieznany jest autor tego dzieła. W centrum kompozycji został ukazany św. Jan Nepomucen, który był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego na obrazie został przedstawiony w stroju odpowiadającym tej godności. Najczęściej ukazywany jest jako adorujący krucyfiks trzymany w ręku. W prawej dłoni ma również gałązkę palmy, która nawiązuje do jego męczeńskiej śmierci w 1393 roku.

Bibliografia