Św. Barbara

Dzieje zabytku

Obraz powstał w trzeciej ćwierci XVIII wieku. W 1997 roku przeprowadzono jego konserwację wraz z całym ołtarzem.

Opis

Obraz w kształcie zbliżonym do owalu, ujęty kartuszową, rocaille'ową ramą o nieregularnym, wewnętrznym obrysie ograniczającym pole obrazu. W centrum kompozycji ukazana św. Barbara w trzech czwartych, zwrócona w prawo, w prawej ręce trzyma kielich z hostią, a w lewej miecz. Twarz owalna, z drobnymi ustami, wzrok skierowany ku górze, pucułowate policzki. Ubrana jest w bogate szaty: błękitną suknię z rękawami zakończonymi falbaną, z dużym dekoltem oraz w różowoczerwony płaszcz. Włosy długie, upięte do tyłu, z puklami opadającymi na ramiona. Po lewej stronie obrazu wieża z trzema oknami. Tło jednolite, brunatne. Kolorystka pierwszego planu żywa, tło stonowane.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Barbara została ukazana w klasycznej konwencji ikonograficznej z tradycyjnymi atrybutami w dłoniach – kielichem z hostią, który przed straceniem miał jej przynieść anioł do więzienia oraz mieczem, którym został ścięta. Święta Barbara wywodziła się z zamożnej, pogańskiej rodziny. Z wiarą chrześcijańską zetknęła się podczas nauki w Nikomedii. Ojciec świętej, usiłując zmusić ją do wyparcia się wiary chrześcijańskiej, zamknął ją w wieży. Około 306 roku została ścięta mieczem. W tle obrazu widoczna jest wieża, w której była więziona. Charakterystyczne dla przedstawień ze św. Barbarą jest, iż w wieżach ukazywanych przy jej wizerunkach widnieją trzy okna, które mają symbolizować Trójcę Świętą. Okazały strój świętej ukazany na obrazie w Czulicach wskazuje na jej szlachetne pochodzenie. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła o niewątpliwie wysokim poziomie artystycznym. Pewne trudności sprawia datowanie zabytku, który reprezentuje albo malarstwo drugiej połowy XVIII wieku, albo malarstwo pierwszej połowy XIX wieku silnie odwołujące się do baroku (przykład takiej twórczości można odnaleźć m.in. w pracach malarza Rafała Hadziewicza, który często inspirował się dziełami dawnych mistrzów). Biorąc jednak pod uwagę również czas powstania samych ołtarzy, który jest również zbliżony temu okresowi obraz można zadatować na trzecią ćwierć XVIII wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz św. Barbary powstał w trzeciej ćwierci XVIII wieku i został umieszczony w zwieńczeniu ołtarza bocznego. Święta Barbara została ukazana w klasycznej konwencji ikonograficznej z kielichem i mieczem w dłoniach oraz z wieżą w tle, w której była więziona.

Bibliografia