Św. Anna
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Kalwaria Zebrzydowska
Miejscowość
Brody
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/00939
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XVIII/XIX wiek (?)
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Opis
Obraz w kształcie stojącego owalu, przedstawiający św. Annę. Święta ukazana w centrum kompozycji, do wysokości kolan, z głową skierowaną w lewą stronę. W prawej dłoni trzyma otwartą księgę, a lewą rękę unosi z wyprostowanym palcem wskazującym, czyniąc gest nauczania. Twarz o długim, prostym nosie, wąskich ustach z silnie podkreśloną linią szyi. Oczy migdałowe, niebieskie, nad nimi proste ciemne brwi. Święta ubrana jest w z zieloną suknię, przewiązaną pod biustem, białą chustę oraz czerwony płaszcz założony na głowę. Tło ciemnobrązowe, rozświetlone wokół głowy świętej. Rama drewniana, fornirowana, politurowana.
Zarys problematyki artystycznej
Obraz przedstawia św. Annę, ukazaną w typowej konwencji ikonograficznej, jako starszą kobietę w długiej sukni. Według przekazów św. Anna pochodziła z osiadłej w Betlejem rodziny kapłańskiej i będąc już w podeszłym wieku wraz z mężem Joachimem, wyjednała sobie modlitwą przyjście na świat dziecka, Najświętszej Marii Panny. Jej kult jako pierwsi w Kościele wprowadzili franciszkanie w 1263 roku. Najczęściej jest przedstawiana w parze ze św. Joachimem. Często występuje w towarzystwie męża, którego wizerunek również zdobi ścianę nawy głównej kościoła. Obrazy należą do cyklu wizerunków rodziny Najświętszej Marii Panny umieszczonych w kościele w Brodach. Pozostałe dzieła przedstawiają Zachariasza, św. Elżbietę, św. Józefa – oblubieńca Marii, a także kilka postaci ze Starego Testamentu: Jakuba (który podobnie jak Chrystus niebo, opuścił swój kraj), króla Dawida (jest prefiguracją Syna Bożego, bo zwyciężył Goliata, co zapowiadało tryumf Jezusa nad szatanem) i Abrahama (ofiara Abrahama jest zapowiedzią ofiary krzyżowej). Część z obrazów została wymieniona na nowe, ale prawdopodobnie powielają one pierwotne tematy przedstawień.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dostateczny, drobne ubytki warstwy malarskiej, zabrudzenia powierzchni.
Streszczenie
Obraz z przełomu XVIII i XIX wieku, przedstawiający św. Annę należy do cyklu wizerunków rodziny Najświętszej Marii Panny oraz kilku postaci ze Starego Testamentu, będących prefiguracją Chrystusa, tj. Jakuba, Dawida i Abrahama. Obrazy znajdują się w nawie głównej kościoła w Brodach.
Bibliografia
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Inne dzieła z tego miejsca
![Zdjęcie nr 1: Balustrada ganku obiegająca ścianę zachodnią, północną i południową z malowanymi scenami Litanii Loretańskiej umieszczonymi w płycinach o różnorodnych kształtach, przeważnie stojącego prostokąta z modyfikacjami: o ściętych narożach, zamkniętych półkoliście, zamkniętych uszakami lub innych. Poszczególne osie wydzielone są pilastrami hermowymi, wspartymi na bazach i niskich cokołach. Podpory podtrzymują imposty zdobione rombami oraz niepełne belkowanie w postaci profilowanego gzymsu, wyłamanego na ich osi. Pod oraz ponad obrazami umieszczone są złocone napisy. Balustrada ujęta jest od dołu fantazyjnie wykrojonymi kartuszami, ozdobionymi kaboszonami i rautami. Struktura jest polichromowana na czarno, pilastry i detale na czerwono, ornamentyka i profilowania złocone oraz srebrzone. Poszczególne sceny opatrzone są napisami:
Na ścianie południowej, od lewej:
1. „S. VIRGO VIRGINVM, OR(A PRO NOBIS)”, „PANNO NAD PANNAMI, MODL(SIĘ ZA NAMI)”
2. „MATTER VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO ŻYJĄCYCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „MATER PVLCHRAE DILECTIONIS, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO JEZVSOWEJ MIŁOSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „MATER SANCTAE SPEI, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO S. NADZIEJI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „MATER HONORIFICATA, OR(A PRO NOBIS)”, „MATKO PRZESŁAWNA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „LIGNVUM VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DRZEWO ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „VENA VITAE, OR(A PRO NOBIS)”, „STRVMIENIV ŻYWOTA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „NAVIS INSTITORIS ETC, OR(A PRO NOBIS)”, „OKĘCIE CHLEB ŻŸWŸ NIOSACŸ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „FAVVS DISTILANS, OR(A PRO NOBIS)”, „SŁODKOŚCI PŁŸNACA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „FONS SIGNATVS, OR(A PRO NOBIS)”, „ZDROJV ZAPIECZĘTOWANY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PVTEVS AQVARVM VIVENTIVM, OR(A PRO NOBIS)”, „STVDNICO WOD ŻŸWŸCH, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „TORRENS MELLIS ET BVTYRI, OR(A PRO NOBIS)”, „POTOKV Z MIŁOSCIA CIEKACY: M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „DOMVS SAPIENTIAE, OR(A PRO NOBIS)”, „DOMIE MADROSCI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „SPECVLM SINE MACVLA, OR(A PRO NOBIS)”, „ZWIERCIADŁO BEZ ZMAZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie zachodniej, od lewej:
1. „THRONVS SALAMONIC, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON SALOMONA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „MVLIER AMICTA SOLE, OR(A PRO NOBIS)”, „NIEWIASTA W SŁONCE ODZIANA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „PVLCHRA VT LVNA, OR(A PRO NOBIS)”, „PIEKNA JAK KSIEŻYC, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „ELECTA VT SOL, OR(A PRO NOBIS)”, „WYBRANA JAK SŁOŃCE, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
5. „HONORIFICENTIA POPVLI NOSTRI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEDMIOT CZCI NARODU NASZEGO”
6. „VIRGA MOYSIS, OR(A PRO NOBIS)”, „LASKA MOJŻESZOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „CIVITAS REFVGII, OR(A PRO NOBIS)”, „MIASTO UCIECZKI, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „CLYPEVS OMNIB, IN TE SPERATIB, OR(A PRO NOBIS)”, „TARCZA WSZYSTKICH TOBIE UFAJ[ĄCY]M”
9. „TVRRIS EBVRNEA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO Z KOSCI SŁONIOWEJ M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
Na ścianie północnej, od lewej:
1. „TVRRIS DAVIDICA, OR(A PRO NOBIS)”, „WIEŻO DAWIDOWA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
2. „PARADISVS VOLVPTATIS, OR(A PRO NOBIS)”, „RAJU ROZKOSZY, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
3. „DESIDERIVM COLLIVEM ETERNORV, OR(A PRO NOBIS)”, „PRAGNIENIE PAGÓRKÓW WIECZny do, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
4. „LILIVM INTER SPINAS, OR(A PRO NOBIS)”, „LILIA MIĘDZY CIERNIAMI”
5. „RVBVS ARDENS INCONBVSTVS, OR(A PRO NOBIS)”, „KRZAK OGNISTY CIERNIowy, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
6. „THALAMVS SPONSI, OR(A PRO NOBIS)”, „KOMNATA OBLUBIEŃCÓW, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
7. „TABERNACVLVM FOEDERIS, OR(A PRO NOBIS)”, „NAMIOT PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
8. „AVRORA CONSVRGENS, OR(A PRO NOBIS)”, „JUTRZENKA WSCHODZĄCA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
9. „SANCTVARIVM DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „SANKTUARIUM BOGA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
10. „ARCA TESTAMENTI, OR(A PRO NOBIS)”, „ARKA PRZYMIERZA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
11. „PROPITIATORIVM ALTISSIMI, OR(A PRO NOBIS)”, „PRZEBŁAGANIE PRZEDWIECZNEGO, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
12. „GLORIA IERVSALEM, OR(A PRO NOBIS)”, „CHWAŁA JERUSALEM, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
13. „SOLVM GLORIA DEI, OR(A PRO NOBIS)”, „TRON CHWAŁY BOŻEJ, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”
14. „REGINA CAELI, OR(A PRO NOBIS)”, „KRÓLOWA NIEBA, M(ÓDL SIĘ ZA NAMI)”](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59a3f97fed050f099cb97de9/WorkImage/5b44798b70d08872201b7e0c/5b44798b70d08872201b7e0c_blockSmall.jpg?rand=1680300004)
![Zdjęcie nr 1: Scena ujęta malowaną ramą koloru złotego o polu stojącego prostokąta z uszakami, z prostokątnie wciętymi dłuższymi bokami i wyłamanym półkoliście bokiem górnym i półkoliście wciętym bokiem dolnym; w górnej części ozdobiona stylizowanym ornamentem akantowym. W polu głównym ukazany jest Chrystus stojący na niebieskim globie w otoczeniu dwóch aniołów. Lewą rękę ma zgiętą w łokciu, a dłoń położoną na piersi, natomiast prawą rękę ma wyprostowaną, skierowaną w dół. Na obu dłoniach widoczne są ślady męki. Twarz podłużna z długim i szeroko zakończonym nosem, okolona krótką brodą. Włosy długie, bujne, brązowe opadają na ramiona i plecy. Chrystus ubrany w czerwoną suknię, na którą narzucony jest błękitny płaszcz. Wokół głowy ma jasnozłoty kolisty nimb krzyżowy. Anioły widoczne są w półpostaci, częściowo schowane za globem ziemskim. Anioł po lewej zwrócony jest w prawo, w dłoniach trzyma koronę cierniową. Ubrany jest w suknię z niebieskimi rękawami oraz ugrową tunikę. Po prawej anioł ukazany frontalnie z krzyżem w dłoniach. Ubrany jest w białą suknię i zielony płaszcz, spięty pod szyją. Twarze aniołów są silnie zarumienione, z wyraźnymi długimi nosami, okolone długimi włosami. Po lewej stronie obrazu sygnatura: „Pinx[it] F(rater) Didacus. / Batarina 1870”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632e94eef3d32613bb2e/WorkImage/5b447b6aa5bf37726e049fe8/5b447b6aa5bf37726e049fe8_blockSmall.jpg?rand=1680300004)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_home.jpg?rand=1680300004)
![Zdjęcie nr 1: Kościół orientowany, murowany, jednonawowy z węższym prezbiterium zakończonym półkolistą absydą. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia, od południa kwadratowa kaplica św. Anny, a przy nawie od południa kruchta. Wnętrze kościoła nakryte jest nowym stropem, natomiast w kaplicy znajduje się sklepienie krzyżowo-żebrowe. Fasada zachodnia ujęta jest na narożnikach skośnymi szkarpami i zwieńczona schodkowym szczytem, podobnie zwieńczona jest kruchta południowa. Portal zachodni kamienny, z belkowaniem wspartym na dwóch liściastych konsolach ponad którymi edikula z płaskorzeźbionym krucyfiksem i klęczącymi postaciami męskimi. Na belkowaniu znajdują się dwa kartusze z herbami: po lewej herb Bończa, a nad nim litery „I” oraz „T”, a na prawo herb Szreniawa i litery „B” i „T”. Portal kruchty południowej jest również kamienny, podobny do zachodniego z inskrypcją: „IN LAVDEM ET GL[ORI]AM DEI O[MN]IP[OTENTIS] HO[NO]RE[M] / B(EATE) M(ARIAE) S(ANCTAE) V(IRGINIS) S(ANCTUS) AEGIDY ET OM(NIUM) SS. FIR. REGNÃTE [TERTIO] SIGISM[UN]DO / REGE POL[ONIAE] Z[?] HEMO[?] EP[ISCOP]O CRAC(OVIENSIS) BERN[AR]DO MACIEIOWSKI / NOVIT[ER] CAR[DINA]LI CRA[COVIENSE] DEI FACTO INTERI[M] PLEBA[N]O R[E]V[EREN]DO SEB(ASTIANO) / NAGRODIO A I SYRADIA PHI[LOSOPHI]AE DOCTORE COLLEG[I]A [MA]IORE / S. T(HEOLOGIAE) PVBLICO PROFES(SORE) PRAEP[OSI]TO S(ANCTA) AN(NAE) CRAC[OVIAE] DECIMARVM / ET FVNDI ECCL(ESIA)E HVIVS P[OST] IVRIS STREPITV(M) RESTITV / TORE ANNO OCTAVO PLEBANAT[U]S SVI. TEMPLVM HO(C) / [ dwa wiersze skute] DE' / NOWO AEDIFICATVM. ET. CONSTRVCTVM. ADIVTORIO / QVORVNDÃ ANNO D[OMINI] MDCIIII MENSE SEPTEMB[RE]”. Od południa świątyni umieszczone są trzy otwory okienne w kształcie stojących prostokątów, zamkniętych łukiem półkolistym, a w prezbiterium dwa małe okrągłe okna. Kościół nakryty jest dwoma dwuspadowymi dachami, nad prezbiterium nieco niższym, nad nawą zwieńczonym wąską i wysoką sygnaturką na dzwon. Wewnątrz świątyni na skrzyżowaniu nawy i prezbiterium umocowana jest drewniana belka tęczowa z ustawionym na niej krucyfiksem i figurami Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty. Chór zachodni drewniany, na planie prostokąta, pośrodku półkoliście zamknięty, wsparty na sześciu filarach, od północnego zachodu z obudowaną boazerią klatką schodową.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5980847608cb5d7405b1dad8/WorkImage/5d6e3c3da13b8afbfd9a722f/5d6e3c3da13b8afbfd9a722f_home.jpg?rand=1680300004)
Jak cytować?
Maria Działo, "Św. Anna", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-anna-13