Portret Teresy z Lipskich Dembińskiej (?)
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem kobiety, ukazanej w półpostaci, zwróconej w trzech czwartych w lewo. Twarz ma owalną, o małych, migdałowatych oczach, dużym nosie i pełnych ustach, okoloną brązowymi włosami upiętymi z tyłu głowy z kosmykami opadającymi na ramiona. We włosy, po lewej stronie wpięte kwiaty, w prawym uchu kryształowy kolczyk. Kobieta ubrana jest w białą suknię o dużym dekolcie, dekorowanym przy brzegu koronką. Na lewej piersi ma kwiat. Na ramiona ma narzucony granatowy płaszcz z czerwoną podszewką. Postać ukazana na jednolitym, ciemnym tle.

Portret Teresy z Lipskich Dembińskiej (?)

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
bocheński
Gmina
Łapanów
Miejscowość
Łapanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Tagi
malarstwo XVIII wieku portret
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/03387
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza tercja XVIII wieku
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Portret Teresy z Lipskich Dembińskiej (?) powstał prawdopodobnie w pierwszej tercji XVIII wieku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem kobiety, ukazanej w półpostaci, zwróconej w trzech czwartych w lewo. Twarz ma owalną, o małych, migdałowatych oczach, dużym nosie i pełnych ustach, okoloną brązowymi włosami upiętymi z tyłu głowy z kosmykami opadającymi na ramiona. We włosy, po lewej stronie wpięte kwiaty, w prawym uchu kryształowy kolczyk. Kobieta ubrana jest w białą suknię o dużym dekolcie, dekorowanym przy brzegu koronką. Na lewej piersi ma kwiat. Na ramiona ma narzucony granatowy płaszcz z czerwoną podszewką. Postać ukazana na jednolitym, ciemnym tle.

Zarys problematyki artystycznej

W aktach wizytacji z 1748 roku jest zapis, że w tym czasie dziedziczką Łapanowa była Dembińska z Lipskich, stolnikowa krakowska. Z dużym prawdopodobieństwem chodzi tu o Teresę z Lipskich Dembińską herbu Drużyna, żonę stolnika krakowskiego Antoniego Dembińskiego herbu Rawicz (zm. 1730).
Obraz powstał zapewne w pierwszej tercji XVIII wieku, a więc przed śmiercią małżonka Teresy. Razem z portretem Antoniego Dembińskiego tworzą dwa obrazy małżeńskie wykonane w tym samym czasie przez tego samego malarza. Dzieła te utrzymane są w konwencji portretów powstałych w pierwszej połowie XVIII wieku, szczególnie bliskie są obrazom małżeńskim malowanym przez Antoniego Józefa Misiowskiego i innym wizerunkom z dawnej galerii portretów w pałacu w Suchej (obecnie w Muzeum Narodowym w Kielcach), a także innym powstałym w podobnym czasie (portret Elżbiety Sieniawskiej, Ádám Mányoki, 1715-1718). Wszystkie one zachowują ten sam sposób ukazania półpostaci zwróconej w trzech czwartych, kobiety w bogatej sukni nakrytej płaszczem, mężczyzny zaś w zbroi i płaszczu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Krakelury na całej powierzchni, przetarcia i zabrudzenia warstwy malarskiej w dolnej części obrazu, ściemniały werniks.

Streszczenie

Portret Teresy z Lipskich Dembińskiej (?) powstał prawdopodobnie w pierwszej tercji XVIII wieku. Dembińska została wymieniona w aktach wizytacji z 1748 roku, jako dziedziczka Łapanowa. Jej mężem był Antoni Dembiński (zm. 1730). Obrazy utrzymane są w konwencji portretów wykonywanych w pierwszej połowie XVIII wieku.

Bibliografia

Stankiewicz Aleksander, "Galeria portretowa Jana Wielopolskiego (1700-1774) wojewody sandomierskiego" , „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” , s. 148-175
"Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy", Kórnik 1990

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji biskupich
Acta visitationis decanatuum Dobczycensis et Lipnicensis ex delegatione Cel. Principis R.D. Andrea Stanislai Kostka comitis in Załuskie Załuski, episcopi Cracoviensis ducis Severiae, per Clementem Stanislaum Kostka Herka, Phil. Doctorem et Professorem, Collegam minorem, Ecclesiae Collegiatae Boboviensis custodem, parochiae Droginensis curatum a.D. 1747 die vero 3 mensis Decembris inchoata et 1748 die 22 mensis Martii expeditae

Autor: Andrzej Stanisław Kostka Załuski

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, dostępna od zakrystii drzwiami wyciętymi w ścianie. Kosz na planie wieloboku, o wypukłych bokach i wyłamanych trójkątnie narożach, z podwieszeniem zakończonym szyszką. Parapet w formie profilowanego gzymsu. Baldachim powtarzający plan kosza w formie belkowania, zwieńczony pełnoplastyczną rzeźbą nagiego putta siedzącego na obłoku. Na podniebiu rzeźba gołębicy Ducha Świętego w glorii promienistej. Polichromia jasnoróżowa i żółta, detale złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym z uskokiem z przedstawieniem apoteozy św. Barbary. Święta w centrum obrazu ukazana frontalnie, z głową skierowaną w lewo, klęczy na lewe kolano na obłoku, prawą nogę ma wyprostowaną. W lewej ugiętej i uniesionej ręce trzyma kielich z unoszącą się nad nim hostią w glorii promienistej, prawą rękę wyciąga w bok. Twarz ma owalną, o okrągłych oczach skierowanych w górę, małym nosie i rozchylonych ustach. Włosy ma upięte z tyłu z wplecionymi sznurami pereł i kamieni szlachetnych. Na głowie ma koronę otwartą. Ubrana jest w żółtą, długą suknię spodnią, zieloną sięgającą kolan oraz czerwoną wierzchnią z wystającą białą koszulą z rozwianym fragmentem, przepasaną dekoracyjnym gorsetem w talii. Na lewe ramię ma narzucony niebieski płaszcz, opadający na prawy bok i nogę. Po prawej stronie świętej, na obłoku klęczy putto, podając jej liść palmy. Za nim, w oddali widoczna wieża. U dołu obrazu na kamiennych stopniach leżą miecz i kajdany przymocowane do kuli. W górnej części obrazu niebo wypełnione obłokami rozstępującymi się wokół głowy świętej, na ich tle trzy uskrzydlone główki anielskie.
obraz
Apoteoza św. Barbary
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica o przekroju ośmiobocznym, trzon zwężający się ku górze, ujęty profilowanym wałkiem. Czara ośmioboczna dekorowana u góry fryzem z ostrołukowych arkadek; wylew profilowany. Chrzcielnica miejscami pokryta pozostałościami polichromii.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowej, ściany, szalowane z listwowaniem, więźba dachowa drewniana. Założona na planie kwadratu, na betonowym podmurowaniu, przesłoniętym okapowym daszkiem gontowym. Ściany zwężające się ku górze, z izbicą. Dach gontowy, czterospadowy, łamany, zakończony metalowym szpikulcem z kulą i krzyżem. Otwór drzwiowy w ścianie wschodniej o wykroju stojącego prostokąta zamknięty drzwiami jednoskrzydłowymi, nakryty trójspadowym daszkiem gontowym. Otwory głosowe w formie stojącego prostokąta, po jednym na każdej ścianie w partii izbicy.
dzwonnica
Dzwonnica
Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta, ujęta ramą, flankowana wolutowymi uszakami przechodzącymi w spływy wolutowe. U góry pozostałości po owalnym medalionie w kartuszu; u dołu kartusz z herbem Pilawa, z inicjałami „AT / W” i „Z / W”, ujęty antytetycznie zwróconymi wolutami. W polu tablicy inskrypcja: „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Dopędziwszy szczęśliwie kresu smiertelnego / pełen cnot, y postępków godnych życia swego / Tu cny mąż Andrzey z Werby Werbski iest złożony / W Woiewodztwie Wołynskim szlachetnie zrodzony / Wieczny pamieci godzien dla swoiey ludzkosci / znamienitey y wielkiey v wszystkich milości / y zyciem, y poboznym zerciem godzien sławy / maż zaprawde herbowney godzien swey Pilay / któremu Magdalena Lyszkowska z dziatkami / zlany ach serdecznemi ten nagrobek łzami / wystawiła w potomny znak affektu swego / wieczney w Bogu swiatłosci / życząc duszy iego / Vmarł roku panskiego 1666 dnia 1 maia / żył lat 46”.
płyta nagrobna
Epitafium Andrzeja Werbskiego
Zdjęcie nr 1: Płyta epitafijna w formie stojącego prostokąta, dwustrefowa, ujęta ramą. W górnej strefie płaskorzeźbiona scena ukazująca klęczącego przed krzyżem rycerza, zwróconego profilem w lewo, z uniesioną głową i rękami złożonymi w geście modlitwy. Ubrany jest w zbroję płytową, z szablą przy boku, przed nim leży hełm, obok włócznia. Przed nim na skale ustawiony krzyż z figurą Chrystusa. W prawym górnym rogu herb Drużyna w wieńcu laurowym. W dolnej strefie inskrypcja: „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / GENEROSVS AC MAGNIFIC[US] MARTIN[US] DE ŁAPANOV ŁAPKA / ANIMAM CORPVS, I IERITA VITAM SPEM SALVTIS DEFERO ANEDEITA / BVNAL SPIRITVM COMMENDO CIRISTIE SVET SACTISSIME VIRGINI MATRI / VIXI / AD MOREM NON SOLVM AT NATVRAM / PACIS BELLI[US] ARTIBVS CLARVS / HVMANITATE SI NON SVPERIOR PAR CAETERI / NON TAM ANNIS QVAM BELLICIS LABORIB[US] FRACTVS MORIOR PRAEPROPERE / ISMVLTVM VIXIT QVI PROBE VIXIT / O ANICI VALETE ET VIVITE / NOC DOLORIS LABRVM FLENS MARIANNA DE LIPIE / CONSOPS SUPERSTES FIERI CURAVIT/ OBIIT ANNO 1652 DIE 28 7BRI / VIXIT ANNIS 53”. Na ramie, w lewym dolnym rogu znak kamieniarski w formie łopaty.
płyta nagrobna
Epitafium Marcina Łapki

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem przez drzwi od strony zakrystii. Kosz wieloboczny, na cokole, z podwieszeniem w postaci ośmiu kabłąków, zakończonych szyszką. Ścianki kosza wydzielone kolumienkami podtrzymującymi wyłamane na ich osi belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem tworzącym parapet. W polach nisze z płaskorzeźbionymi przedstawieniami ewangelistów. Po prawej stronie do kosza dobudowany ćwierćkolisty podest z pełną balustradą. Zaplecek wąski, ujęty dwiema kolumienkami stojącymi na wspornikach, podtrzymującymi imposty, na których stoją wazoniki. W dolnej części płycina. W polu obraz w formie stojącego prostokąta, ujęty ramą zakończoną muszlą, z przedstawieniem Chrystusa w typie Salvator Mundi. Baldachim na planie ośmioboku, w formie belkowania, na którym ustawione są kabłąki, podtrzymujące figurę anioła grającego na trąbie. Na podniebiu baldachimu figura gołębicy Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze niebiesko-zielonym; kolumienki, profile i ornamentyka złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem mężczyzny ukazanego w półpostaci, zwróconego w trzech czwartych w prawo. Twarz ma pełną, z drugim podbródkiem, o rysach dojrzałego mężczyzny, małych migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach z wąsami. Głowę ma wysoko podgoloną, z krótkimi włosami na jej czubku (czupryna). Ubrany jest w zbroję płytową, przez prawe ramię ma przerzucony czerwony płaszcz. Tło ciemne, jednolite. Obraz ujęty profilowaną, złoconą ramą.
obraz
Portret Antoniego Dembińskiego (?)

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum siedząca postać Marii zwrócona trzy czwarte w lewo, delikatnie pochylona z rękami złożonymi w geście modlitwy. Przed nią siedzące na skale Dzieciątko, zwrócone trzy czwarte w prawo, delikatnie pochylone, opierające ciężar ciała na prawej ręce. Maria o delikatnych rysach: owalnej twarzy, małym nosie i drobnych ustach. Na głowie ma biały welon przykrywający jej włosy. Ubrana jest w bladoróżową suknię oraz silnie udrapowany ciemnogranatowy płaszcz, spod którego widoczna jest bosa stopa. Dzieciątko o jasnej, różowawej karnacji. Twarz pełna o małym nosie i głęboko osadzonych oczach. Głowę okalają krótkie, złote włosy. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote, świetliste nimby. W tle pejzaż z widocznymi fragmentami drzew w brunatnej i ciemnozielonej tonacji. Rama złocona, fakturowana, w narożach i pośrodku boków zdobiona stylizowaną wicią roślinną.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie ośmioboku z przedstawieniem sceny Adoracji Dzieciątka Jezus. W dole kompozycji w żłóbku leży Chrystus, nad którym stoi Maria, a za nimi św. Józef. Jezus leży nagi na białej tkaninie ułożonej na słomie, lewą rękę zbliża do twarzy, prawą trzyma przy boku, ma małą głowę, wokół niej świetlisty nimb. Spogląda na Marię, która również patrzy na niego, ręce składa do modlitwy, ma pociągłą, delikatną twarz o dużym nosie i małych ustach. Jest ubrana w czerwoną suknię z szarym wykończeniem na dekolcie i granatowy maforion. Święty Józef stoi w cieniu, patrzy na Dzieciątko, unosi prawą rękę, a w lewej trzyma kij. Ma podłużną twarz o ostrym nosie i małych ustach, łysinę i ciemny zarost. Ponad grupą otwiera się jaśniejące niebo i widać uskrzydlone główki aniołków. Z prawej strony kompozycji fragment kolumny.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego owalu. W centrum kompozycji Dzieciątko Jezus stojące na monogramie IHS, które lewą ręką przytrzymuje krzyż, a prawą, uniesioną do góry błogosławi. Ma okrągłą twarz i krótkie, jasne włosy, skośnie przez pierś i między nogami biegnie biało-czerwona szarfa, która rozwiewa się za jego plecami. Poniżej monogramu serce Jezusa otoczone koroną cierniową, z płomieniami. Przedstawienie adorowane przez dwa, symetrycznie klęczące anioły z kadzielnicami w rękach. Anioł z prawej strony spogląda w dół, anioł z lewej unosi wzrok w kierunku serca. Oba ubrane są w białe suknie z dużym dekoltem, o szerokich rękawach spiętych złotymi klamrami na wysokości łokci oraz ramion. Każdy ma narzucony niebieski płaszcz i rozpostarte, tonące w mroku skrzydła. Tło wypełniają skłębione chmury w złotobrunatnym odcieniu, które rozjaśniają się za postacią Dzieciątka.
obraz

Adoracja Imienia Jezus

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Portret Teresy z Lipskich Dembińskiej (?)", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/portret-teresy-z-lipskich-dembinskiej

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności