ołtarz boczny, lewy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bulowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Wojciecha Biskupa i Męczennika
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/23960
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
około 1866 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Neobarokową nastawę ołtarza Matki Boskiej Częstochowskiej wykonano około 1866 roku, w którym to namalowano w zwieńczeniu obraz św. Agaty. W tym samym czasie powstał drugi, bliźniaczy ołtarz Pana Jezusa Bielańskiego. Na początku XXI wieku ołtarz uzyskał nowy, marmurowy stipes wraz z mensą.

Opis

Przyścienny ołtarz drewniany, jednoosiowy ze zwieńczeniem otrzymał formę architektoniczną. Nastawa wspiera się na nowym, prostopadłościennym stipesie marmurowym z mensą, artykułowany od przodu dwiema smukłymi półkolumienkami, pomiędzy którymi umieszczono metalową i złoconą aplikację z przedstawieniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na mensie ustawiono tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki z drzwiczkami ozdobionymi płaskorzeźbionym kielichem z hostią, które otacza winna latorośl. Jednokondygnacyjną nastawę ustawiono na dwustrefowym cokole. Partia cokołu ozdobiona została płycinami w kształcie pionowych prostokątów, a w osi środkowej w kształcie kwadratów. Płyciny wypełniono rzeźbioną dekoracją floralną na czerwonym tle. Kondygnacja retabulum ujęta została parą złoconych kolumn, podtrzymujących wyłamane nad polem środkowym belkowanie. Kolumny o kompozytowych kapitelach ustawiono na profilowanych bazach, w jednej trzeciej wysokości przedzielone zostały opaską. W części dolnej ozdobiono je żłobkowaniem. Na belkowaniu umieszczono parę uskrzydlonych aniołków. Pole środkowe ujęte zostało w prostokątną, profilowaną ramę, zamkniętą od góry łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami. W niej prezentowany jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w drewnianej, złoconej sukience wotywnej. Po bokach nastawy umieszczono ażurowe, złocone wici akantowe pełniące role uszaków. Zwieńczenie uzyskało formę prostokąta stojącego, ujętego po bokach dwiema lizenami i spływami wolutowymi. Wieńczy je przerywane belkowanie, na którym usytuowano parę siedzących aniołków. W polu zwieńczenia umieszczono obraz św. Agaty we wklęsło-wypukłej ramie. Natomiast szczyt zwieńczenia ozdobiono złoconym monogramem maryjnym na czerwonym tle, otoczonym wieńcem z obłoków i promienistą glorią. Strukturę nastawy pomalowano w kolorze beżowym, a ornamentykę wyzłocono i wysrebrzono.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny Matki Boskiej Częstochowskiej w Bulowicach stanowi przykład popularnych nastaw neobarokowych, powstających jako wyposażenie tzw. kościołów józefińskich przez cały XIX wiek, aż do pierwszego dwudziestolecia XX wieku. Uproszczone i schematyczne, na półludowe przedstawienia aniołów świadczą, że przy nastawie pracował lokalny rzeźbiarz.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 8-9;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 534-536.

Streszczenie

Neobarokową nastawę ołtarza Matki Boskiej Częstochowskiej wykonano około 1866 roku, w którym to namalowano w zwieńczeniu obraz św. Agaty. W tym samym czasie powstał drugi, bliźniaczy ołtarz Pana Jezusa Bielańskiego. Na początku XXI wieku ołtarz uzyskał nowy, marmurowy stipes wraz z mensą.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "ołtarz boczny, lewy", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-lewy-10

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności