Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
chrzanowski
Gmina
Chrzanów
Miejscowość
Chrzanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Mikołaja
Kościół
Św. Mikołaja
Miejsce przechowywania
kaplica boczna
Identyfikator
DZIELO/14916
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1921 rok
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone
Wymiary podstawowe
szerokość – około 350 cm
wysokość – około 500 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Ołtarz został konsekrowany w 1921 roku. W jego strukturę wkomponowano dwie barokowe figury św. Dominika i św. Jacka.

Opis

Ołtarz architektoniczny, trójosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Nastawa ustawiona na wysokim postumencie, przed którym stoi zasadniczy ołtarz z drewnianą mensą i marmurowym portatylem oraz współczesnym, malowanym antepedium z przedstawieniem aniołów trzymających koronę. Nastawa osadzona na predelli o wyciętych ćwierćkoliście bokach, artykułowana pilastrami na zewnętrz i kolumnami od wewnątrz. Część środkowa wyższa od bocznych, z prostokątnym polem zamkniętym łukiem półkolistym. Nad polem obrazowym napis „POD TWOJĄ OBRONĘ UCIEKAMY SIĘ”. Pola boczne z niszami zakończonymi półkoliście zakończone prostym gzymsem i ścianką z arkadkami wypełnionymi kwiatkami i zwieńczoną liliami połączonymi półkolistymi listwami. Nad częścią środkową zwieńczenie w formie aediculi, ujęte w dolnej części okrągłymi wieżyczkami z postumentami i zwieńczone liściastymi żabkami i krzyżem. W polu głównym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, w niszach figury św. Dominika i św. Jacka, w zwieńczeniu obraz „Nawiedzenie św. Elżbiety” oraz dwa siedzące nagie putta. W środkowym polu predelli i pod obrazem Matki Boskiej ornament w postaci gałązki i kwiatów róż, w bocznych – winne liście i grona. Kolumienki przedzielone ażurową opaską pokrywa spiralnie wijąca się wić winnego grona. Pilastry i pozostałe pola pokryte drobnym ornamentem roślinnym. Struktura jest polichromowana na niebiesko, profile i tła nisz w polach bocznych na czerwono, detale ornamentalne złocone.


Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej jest dziełem wykorzystującym renesansowy schemat łuku triumfalnego i stylizowaną ornamentykę roślinną, które poddane zostały uproszczeniu i skubizowaniu. Konstrukcja nastawy wykazuje szereg podobieństw do ołtarzy w kościołach archidiecezji krakowskiej i bielsko-żywieckiej wykorzystujących schemat łuku triumfalnego, takich jak ołtarze główny i w kaplicy bocznej w kościele w Kasince Małej (po 1916) i ołtarze w kościele parafialnym w Kozach (1908) autorstwa stolarza z Mszany Dolnej Władysława Druciaka oraz ołtarz główny w kościele w Mucharzu (1899). Pierwowzorem chrzanowskiego retabulum mógł być ołtarz w kościele Sercanek w Krakowie z 1899 roku, który wykonał Kazimierz Wakulski. Identyczny jest bowiem schemat konstrukcyjny, kształt zwieńczenia, ale i detal – motyw spiralnie wijącej się wokół kolumienek wici roślinnej.

Streszczenie

Ołtarz powstał przed 1921 rokiem. Nawiązuje do ołtarza w kościele Sercanek w Krakowie (1899) i prezentuje uproszczone i zmodernizowane formy neorenesansowe.

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-42

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności