Narodzenie Marii

Dzieje zabytku

Obraz odnotowano w inwentarzach kościoła z 1831 i 1860 roku.

Opis

Obraz w kształcie leżącego prostokąta o wklęsłych bokach, zamknięty od góry łukiem nadwieszonym. W centrum kompozycji, na pierwszym planie ukazana scena narodzin Marii. W perspektywicznie ujętej kołysce leży Maria z główką zwróconą delikatnie w prawo z podgiętymi nóżkami, owinięta pieluszką. Po jej lewej stronie siedzi kobieta, zwrócona w trzech czwartych w prawo, pochylająca się nad Marią, lewą ręką owija ją pieluszką, prawą zbliża koniec pieluszki ku twarzy. Ubrana jest w czerwoną suknię, jasnoszarą szatę wierzchnią i chustę założoną na głowę. Po przeciwnej stronie kołyski ukazana jest druga kobieta, zwrócona w trzech czwartych ku Marii, prawą ręką podtrzymuje drugi koniec pieluszki. Ubrana jest w żółtą suknię oraz niebieską szatę wierzchnią. Kołyska ozdobiona jest na ściance monogramem Marii, a w miejscu bieguna ma sierp księżyca z ludzką twarzą. W lewym dolnym narożu obrazu znajduje się blaszana waza ze szmatą na krawędzi. Na drugim planie z lewej strony kompozycji ukazana jest stojąca kobieta przy piecu, rozwijająca długi pas tkaniny, a obok niej trzy uskrzydlone główki aniołków. Natomiast po prawej stronie obrazu widoczny jest mężczyzna z brodą, z ciemną czapką na głowie, czytający księgę. U góry niebo ze złocistą poświatą oraz gołębica Ducha Świętego. Scena narodzin ukazana jest w sumarycznie oddanym wnętrzu architektonicznym. Kolorystyka zgaszona.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przez niektórych autorów błędnie interpretowany jako scena Bożego Narodzenia w istocie przedstawia Narodzenie Marii. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Jest to zredukowana kopia obrazu znajdującego się w kościele Narodzin Najświętszej Marii Panny w Zielonkach datowanego na pierwszą ćwierć XVIII wieku, a także obrazu z muzeum przyklasztornego w Staniątkach z 1763 roku. Autor obrazu igołomskiego zrezygnował z górnej części kompozycji, w której na obrazach w Zielonkach i Staniątkach przedstawione są putta oraz mała scena ukazująca św. Annę w połogu. Redukcja ta była wymuszona rozmiarami obrazu, który przeznaczony był do zwieńczenia ołtarza. Również brak dopracowania szczegółów mógł być spowodowany faktem, iż artysta zdawał sobie sprawę, że obraz umiejscowiony w zwieńczeniu ołtarza nie będzie dobrze widoczny z dołu. Dlatego można przypuszczać, że obraz stanowi pierwotny wystrój ołtarza i mógł powstać równocześnie z jego fundacją w 1766 roku przez proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza. Na wszystkich trzech obrazach Maria została ukazana w kołysce podpisanej jej monogramem, która zamiast zwykłego bieguna ma sierp księżyca. Sposób ułożenia Matki Boskiej w kołysce, która optycznie ma pod stopami księżyc nasuwa skojarzenie z klasycznymi przedstawieniami Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, depczącej półksiężyc, spośród których jeden z przykładów znajduje się poniżej, w polu głównym ołtarza.

Streszczenie

Obraz w zwieńczeniu ołtarza Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej przedstawia Narodziny Marii. Źródła archiwalne nie ujawniły autora obrazu. Stanowi on zredukowaną kopię obrazu znajdującego się w kościele Narodzin Najświętszej Marii Panny w Zielonkach datowanego na pierwszą ćwierć XVIII wieku, a także obrazu z muzeum przyklasztornego w Staniątkach z 1763 roku.

Bibliografia