Matka Boska Różańcowa

Dzieje zabytku

Rzeźba została wykonana przez artystę Wita Wisza, autora ołtarza bocznego i rzeźb ołtarza głównego.

Opis

Rzeźba przedstawiająca Matkę Boską Różańcową ze św. Dominkiem i św. Katarzyną Sieneńską. Kompozycja sceny zamyka się w trójkącie. Jej szczyt stanowi siedząca na złotym, ozdobionym ornamentami i główkami anielskimi tronie Matka Boska. Maria patrzy przed siebie i wyciągniętą prawą ręką podaje różaniec św. Dominikowi. Lewą ręką przytrzymuje Dzieciątko, które lewą ręką podaje różaniec św. Katarzynie, a prawą go podtrzymuje. Wszystkie osoby są połączone jednym sznurem różańca. Maria ma owalną, pełną twarz o jasnoniebieskich oczach, szerokim nosie i pełnych ustach. Jest ubrana w jasnoniebieskią suknię z haftowanym gorsetem i niebieski, podbity czerwienią płaszcz, który zakrywa jej lewe kolano i plecy; na głowie ma ozdobioną koronką, białą chustę, na szyi pięć sznurów czerwonych korali, na nogach sandały. Dzieciątko ma okrągłą twarz, małe oczy, nos i usta i delikatny rumieniec. Jest przewiązane białą tkaniną. Na głowach obu postaci otwarte korony. Po prawej stronie klęczy na lewym kolanie, ustawiona skosem św. Katarzyna. Prawą rękę wyciąga przed siebie, ma wąską, podłużną twarz, z niewielkimi, ciemnymi oczami, długim nosem i niewielkimi ustami; na głowie koronę cierniową. Jest ubrana w jasny habit z białym szkaplerzem, zielony, podbity jasnym kolorem płaszcz, podwikę i welon, za pas ma zatkniety różaniec. Klęczący po przeciwnej stronie kompozycji św. Dominik jest tylko częściowo widoczny. Patrzy na widza, lewą ręką przytrzymuje przekazywany przez Marię różaniec. Jest ubrany w biały habit i czarną pelerynkę, przy sznurze ma różaniec. Tło przedstawienia stanowi kamienna ściana.

Zarys problematyki artystycznej

Wizerunki Matki Boskiej Różańcowej pojawiły się w sztuce w okresie rozpowszechniania ustalonej formy modlitwy. Pierwsze bractwo różańcowe powstało przy klasztorze dominikańskim w Kolonii w końcu XV wieku, a św. Dominika uznano po latach za pierwszego krzewiciela różańca maryjnego. Powstające coraz powszechniej bractwa różańcowe i potrzeba istnienia osobnych, brackich ołtarzy, spowodowały pojawienie się na terenie Niemiec pierwszych obrazów różańcowych, które do Rzeczypospolitej trafiły w pierwszej połowie XVI wieku. W XVII wieku wykształciła się specyficzna grupa przedstawień, w których Matka Boska przekazuje różaniec klęczącym przed nią św. Dominikowi – założycielowi zakonu dominikańskiego oraz św. Katarzynie Sieneńskiej – najbardziej czczonej świętej dominikańskiej. Ta wersja sceny ukazuje w jednej kompozycji wybitnych przedstawicieli męskiej i żeńskiej gałęzi zakonu kaznodziejskiego i łączy je z kultem różańca. Radziszowska rzeźba odwołuje się do sztuki ludowej – wskazują na to sztywne pozy postaci, cechy fizjonomiczne Marii i Dzieciątka oraz strój Marii nawiązujący do bogatego ubrania chłopskiego (ozdobny, haftowany gorset oraz sznury korali).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Rzeźba została poddana konserwacji w latach 1999-2000.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca Matkę Boską ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską została wykonana pod koniec XIX wieku lub w 1912 roku przez Wita Wisza. Dzieło odwołuje się do sztuki ludowej – wskazują na to sztywne pozy postaci, cechy fizjonomiczne Marii i Dzieciątka oraz strój Marii nawiązujący do bogatego ubrania chłopskiego (ozdobny, haftowany gorset oraz sznury korali).

Bibliografia