Matka Boska Nieustającej Pomocy oraz św. Antoni Padewski

Opis

Feretron dwustronny z obrazami: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Antoniego Padewskiego umieszczony na prostopadłościennej podstawie, zaopatrzonej w otwory na drążki do noszenia. Obrazy umieszczone w prostokątnych i profilowanych ramach. Zwieńczenie utworzone z rzeźbionych, stylizowanych liści akantu oraz srebrzonych obłoków otaczających znajdujący się pośrodku medalion. Obraz św. Antoniego Padewskiego w kształcie stojącego prostokąta. Święty Antoni ukazany w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewej ręce, z gałązką białej lilii w prawej, z głową pochyloną w lewo. Święty ubrany w habit franciszkański, srebrzony, z tonsurą na głowie. Dzieciątko ukazane z lewego profilu, w pozycji siedzącej z prawą rączką trzymającą się habitu świętego, z głową przytuloną do jego ramienia. Dzieciątko ubrane w złotą sukienkę z długimi rękawami, przewiązaną złotym pasem. Wokół głów postaci znajdują się złote i koliste nimby. Tło jednolite, zielone. Wokół postaci namalowana rama w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem wypukłym z uskokami. Po drugiej stronie feretronu obraz Matki Boskiej w typie Nieustającej Pomocy. Maria ukazana w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Dzieciątko Jezus widoczne z lewego profilu, z głową odwróconą do tyłu, oburącz ujmuje dłoń Marii. Owalne twarze postaci charakteryzują linearnie opracowane rysy, z długimi, wąskimi nosami oraz drobnymi ustami. Matka Boska ubrana jest w różową suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz zielony płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko ubrane jest w srebrną sukienkę. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch archaniołów znajdującego się po lewej stronie głowy Marii – archanioła Gabriela. Po drugiej stronie jest archanioł Michał, obaj trzymają w dłoniach narzędzia Męki Pańskiej: Michał (włócznię i gąbkę z octem), Gabriel (krzyż). Na głowach Marii i Dzieciątka metalowe korony: na głowie Matki Boskiej w typie zamkniętym, u Dzieciątka w typie otwartym. Tło jednolite, złocone, sukienka Dzieciątka srebrzona i dekorowana rytym roślinnym wzorem ornamentalnym. U dołu napis: „MATKO BOŻA NIEUSTAJĄCEJ POMOCY MÓDL". Struktura feretronu polichromowana na biało, detale i ornamentyka złocona i srebrzona.

Zarys problematyki artystycznej

Feretron to obraz lub rzeźba umieszczone w ozdobnej ramie, z podstawą zaopatrzoną w otwory na drążki do noszenia podczas procesji. Słowa „feretron”, czy „feretrum” wywodzą się ze starożytnego Rzymu, gdzie określały posągi niesione w pochodach triumfalnych. Jedna z pierwszych procesji chrześcijańskich z niesieniem wizerunku odbyła się w 590 roku, kiedy w Rzymie zapanowała epidemia tyfusu. Papież Grzegorz I Wielki zarządził w siedmiu kościołach Rzymu odprawienie nabożeństw suplikacyjnych, tzn. błagalnych. Nabożeństwa te były połączone z procesjami, w czasie których niesiono obraz Matki Boskiej Ocalenie Ludu Rzymskiego – Salus Populi Romani. Na omawianym feretronie w kościele w Igołomi umieszczono obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, patronki smutnych i potrzebujących. Obraz jest wzorowany na ikonie, którą według legendy namalował prawosławny malarz S. Lazzaro w XI lub XII wieku. Obecnie oryginał znajduje się w kościele Redemptorystów św. Alfonsa w Rzymie (nieopodal bazyliki Santa Maria Maggiore). Ten wizerunek w XIX wieku spopularyzowali redemptoryści. Przedstawienie na feretronie w Igołomi odróżnia od oryginału brak liter opisujących poszczególne osoby na obrazie oraz inne kolory szat. Po drugiej stronie feretronu umieszczono obraz św. Antoniego Padewskiego, którego ukazano w tradycyjnym ujęciu ikonograficznym: w habicie franciszkańskim, z Dzieciątkiem Jezus na ręku i gałązką białej lilii w dłoni, która symbolizuje jego czystość.

Streszczenie

Feretron dwustronny z obrazami Matki Boskiej Nieustającej Pomocy oraz św. Antoniego Padewskiego w kościele w Igołomi powstał na przełomie XIX i XX wieku. Ukazuje wizerunki w tradycyjnych typach ikonograficznych. Nieznana jest atrybucja dzieła.

Bibliografia