Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna, złożona z trzech ciosów – korpusu i dwóch rąk. Chrystus w typie Cristo vivo, przybity do krzyża trzema gwoździami jest ukazany w lekkim zwisie, z nieznacznie przegiętym ciałem i z szeroko rozłożonymi rękami. Jego głowa jest lekko odchylona do tyłu i nieznacznie przegięta w prawo, wzrok wznosi ku górze, usta szeroko otwarte z widocznym uzębieniem, wokół brody krótki zarost, a na głowie układające się faliście włosy, sięgające ramion. Anatomia ciała oddana poprawnie, z wypiętą klatką piersiową i umięśnionymi smukłymi nogami z krzyżującymi się stopami; na biodrach perizonium podwieszone na podwójnym, skręconym sznurze, z odsłoniętym prawym biodrem i swobodnie powiewającą z prawej strony połą materii. Krzyż o ramionach zakończonych trójlistnie, z glorią promienistą na skrzyżowaniu belek. Na górnej belce titulus z literami „IN/RI”.
Zdjęcie nr 2: Rzeźba pełna, złożona z trzech ciosów – korpusu i dwóch rąk. Chrystus w typie Cristo vivo, przybity do krzyża trzema gwoździami jest ukazany w lekkim zwisie, z nieznacznie przegiętym ciałem i z szeroko rozłożonymi rękami. Jego głowa jest lekko odchylona do tyłu i nieznacznie przegięta w prawo, wzrok wznosi ku górze, usta szeroko otwarte z widocznym uzębieniem, wokół brody krótki zarost, a na głowie układające się faliście włosy, sięgające ramion. Anatomia ciała oddana poprawnie, z wypiętą klatką piersiową i umięśnionymi smukłymi nogami z krzyżującymi się stopami; na biodrach perizonium podwieszone na podwójnym, skręconym sznurze, z odsłoniętym prawym biodrem i swobodnie powiewającą z prawej strony połą materii. Krzyż o ramionach zakończonych trójlistnie, z glorią promienistą na skrzyżowaniu belek. Na górnej belce titulus z literami „IN/RI”.

Krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków
Miejscowość
Kraków
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Anny
Kościół
Św. Anny
Tagi
kość słoniowa
Miejsce przechowywania
plebania
Identyfikator
DZIELO/23727
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
kość słoniowa, rzeźbiona, polerowana
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Opis

Rzeźba pełna, złożona z trzech ciosów – korpusu i dwóch rąk. Chrystus w typie Cristo vivo, przybity do krzyża trzema gwoździami jest ukazany w lekkim zwisie, z nieznacznie przegiętym ciałem i z szeroko rozłożonymi rękami. Jego głowa jest lekko odchylona do tyłu i nieznacznie przegięta w prawo, wzrok wznosi ku górze, usta szeroko otwarte z widocznym uzębieniem, wokół brody krótki zarost, a na głowie układające się faliście włosy, sięgające ramion. Anatomia ciała oddana poprawnie, z wypiętą klatką piersiową i umięśnionymi smukłymi nogami z krzyżującymi się stopami; na biodrach perizonium podwieszone na podwójnym, skręconym sznurze, z odsłoniętym prawym biodrem i swobodnie powiewającą z prawej strony połą materii. Krzyż o ramionach zakończonych trójlistnie, z glorią promienistą na skrzyżowaniu belek. Na górnej belce titulus z literami „IN/RI”.

Zarys problematyki artystycznej

Figury konającego na krzyżu Chrystusa wykonane z kości słoniowej należą do dzieł często spotykanych w polskich zbiorach kościelnych. W samym klasztorze krakowskich wizytek odnotowano w inwentarzu z 1759 roku aż 26 tego rodzaju dzieł. Nie mniej posiadały siostry tego samego zakonu w Warszawie, a nabyły je w nadmorskim miasteczku Dieppe w Pikardii w czasie swojej podróży do Polski w 1653 roku. W większości jednak są to dzieła anonimowe, w wielu przypadkach o nieustalonym nawet obszarze ich powstania. Wiele z nich powstało w północnej Francji oraz w Belgii i Holandii, których ośrodki specjalizowały się w tego rodzaju produkcji.
Krucyfiks w kościele św. Anny należy do grupy dzieł ukazujących żywego Chrystusa, o lekko odchylonej w tył głowie, z oczami spoglądającymi ku niebu w nadziei na zmartwychwstanie, z lekko otwartymi ustami oraz z widocznymi zębami i językiem. Ten sam typ ikonograficzny reprezentują krucyfiksy w kościołach parafialnych w Żywcu i Żabiance, w klasztorze Wizytek w Warszawie oraz w krakowskich kościołach Mariackim i Klarysek.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Liczne pęknięcia kości na całej powierzchni; krzyż zapewne wtórny.

Streszczenie

Chrystus na krzyżu został wykonany z kości słoniowej zapewne w drugiej połowie XVII wieku. Należy do typu ikonograficznego Cristo vivo – Chrystusa żyjącego. Typ ten wyróżniają sposób ukazania głowy odchylonej do tyłu, wzniesione ku górze oczy i otwarte usta z widocznym uzębieniem i językiem.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Jest to ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od prawej strony. Balustrada na planie półkola, ustawiona na profilowanym cokole, zamknięta silnie wysuniętym gzymsem podtrzymywanym przez pilaster. Ścianka dekorowana płycinami w kształcie leżącego prostokąta po lewej stronie oraz w kształcie stojącego prostokąta po prawej, ozdobione rzeźbionym rocaille’m w polu; schody wąskie, jednobiegowe, połączone ze stojącymi w prezbiterium drewnianymi stallami. Kosz w kształcie serca, wybrzuszonego w górnej części. U spodu podwieszony anioł z rękami wyciągniętymi do góry i ugiętymi w kolanach nogami, w pasie przewiązany złotą tkaniną, silnie drapowaną. W górnej części kosza, pośrodku, uskrzydlona główka aniołka, skierowana na wprost. Twarz owalna o pulchnych policzkach, z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, usta delikatnie otwarte, nos spiczasty, oczy skierowane ku górze; włosy średniej długości, ciemnobrązowe z loczkiem na czubku głowy. Powierzchnia kosza pokryta płaskorzeźbioną dekoracją rocaille’ową. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, flankowany dwoma pilastrami, podtrzymującymi przerywany, odwrócony, wolutowy przyczółek. W polu wpisany duży, łaciński krzyż o rozszerzających się ramionach, wysunięty poza boki zaplecka. Pilastry od wewnątrz zdobione są pasem gęstej dekoracji rocaille’owej. Nad amboną zawieszona jest gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, utworzonej z wiązek promieni o nierównej długości. Na promieniach umieszczone są cztery uskrzydlone główki aniołków. Struktura srebrzona, dekoracja ornamentalna złocona.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Rzeźba niemal pełnoplastyczna, ścięta. Stoi na konsoli małżowinowo chrząstkowej w lekkim kontrapoście z ciężarem ciała opartym na lewej nodze, ukazana jest frontalnie z wysuniętymi do przodu rękami ugiętymi w łokciach na wysokości pasa i głową przechyloną w prawo. Owalna, wydłużona twarz o pełnych policzkach, długim nosie, wąskich ustach i szeroko otwartych oczach, włosy krótkie faliste, rozwiane, zakrywające uszy. Rzeźba ubrana jest w tunikę z podwiniętymi rękawami, przepasaną na biodrze, odsłaniającą prawe udo i część lewej łydki oraz zarzucony na lewe ramię płaszcz z połą zarzuconą na prawe udo. Szaty modelowane ostrymi krawędziami, z podwiniętą dolną częścią płaszcza.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Forma niemal pełnoplastyczna i ścięta. Rzeźba stoi na konsoli małżowinowo chrząstkowej w lekkim kontrapoście z ciężarem ciała opartym na prawej nodze, ukazana jest frontalnie z wysuniętymi do przodu rękami, prawa uniesiona na wysokości głowy i znacznie odsunięta od tułowia, lewa lekko ugięta w łokciu na wysokości pasa. Głowa przechylona w lewo. Okrągła twarz o pełnych policzkach i małym podbródku, długim nosie, wąskich, drobnych ustach i szeroko otwartych oczach, włosy krótkie faliste, rozwiane, nieznacznie odkrywające uszy. Rzeźba ubrana jest w tunikę z podwiniętymi rękawami, przepasaną na biodrze, odsłaniającą lewe udo oraz w zarzucony na lewe ramię płaszcz z połą zarzuconą na prawe udo. Szaty modelowane ostrymi krawędziami, z podwiniętą dolną częścią płaszcza.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie ośmioboku z przedstawieniem sceny Adoracji Dzieciątka Jezus. W dole kompozycji w żłóbku leży Chrystus, nad którym stoi Maria, a za nimi św. Józef. Jezus leży nagi na białej tkaninie ułożonej na słomie, lewą rękę zbliża do twarzy, prawą trzyma przy boku, ma małą głowę, wokół niej świetlisty nimb. Spogląda na Marię, która również patrzy na niego, ręce składa do modlitwy, ma pociągłą, delikatną twarz o dużym nosie i małych ustach. Jest ubrana w czerwoną suknię z szarym wykończeniem na dekolcie i granatowy maforion. Święty Józef stoi w cieniu, patrzy na Dzieciątko, unosi prawą rękę, a w lewej trzyma kij. Ma podłużną twarz o ostrym nosie i małych ustach, łysinę i ciemny zarost. Ponad grupą otwiera się jaśniejące niebo i widać uskrzydlone główki aniołków. Z prawej strony kompozycji fragment kolumny.
obraz
Adoracja Dzieciątka
Zdjęcie nr 1: Obrazy w kształcie leżącego prostokąta przedstawiają procesję aniołów w trzech szeregach. Postacie w typie smukłych młodzieńców, ubranych w długie suknie w kolorze czerwonym, zielonym i niebieski, przepasane na biodrach, ze złotymi nimbami wokół głów i długimi białymi skrzydłami. Anioły w pierwszym rzędzie trzymają kadzielnice, w dalszych grają na różnych instrumentach: fletach, harfach, cytrze i cymbałach. Kompozycję obiega barwna, szeroka bordiura z różnych kwiatów.
obraz
Adorujące anioły
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w formie jednobiegowych schodów. Kosz na planie ściętego ośmioboku, z podwieszeniem w formie spłaszczonego, ośmiobocznego wałka, zakończonego szyszką. Kosz na wysokim cokole, ścianki wydzielone pilastrami dekorowanymi muszlami i zwisami kwiatowymi, dźwigającymi pełne belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem tworzącym parapet, dekorowanym ornamentem roślinnym. W polu ścianek nisze z konchami i figurami czterech ewangelistów, stojącymi na wspornikach. Balustrada schodów pełna, dekorowana płycinami wypełnionymi akantem, zakończona filarem z wazonem. Zaplecek zakończony gzymsem, ujęty uszami utworzonymi z suchego akantu. W polu płycina w formie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach, w niej nisza z konchą, na tle której na wsporniku ustawiona figura Chrystusa. Baldachim na planie ściętego ośmioboku, w formie belkowania, wyłamanego na narożach. Na nim, na niskiej podstawie osiem kabłąków dekorowanych cokolikami z wazonami, podtrzymujących spłaszczoną kulę, na której stoi figura anioła z banderolą z napisem „KTO WAS SŁUCHA MNIE SŁUCHA”. Na podniebieniu baldachimu rzeźba gołębicy Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze zielonym, ze złoconymi profilami i ornamentyką. Figura anioła ukazana frontalnie, w kontrapoście, z głową skierowaną w lewo, obiema rękami trzyma banderolę. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, dużym nosie i rozchylonych ustach, okoloną krótkimi, kręconymi, rozwianymi włosami. Anioł ubrany jest w długą, silnie drapowaną, złoconą tunikę, przepasaną w talii, odsłaniającą prawe ramię oraz obie nogi. Skrzydła ma złożone po bokach postaci. Figura Chrystusa ukazana frontalnie, w kontrapoście, prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma jabłko królewskie. Twarz ma szczupłą, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną brązową brodą i włosami sięgającymi ramion. Chrystus ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o czerwonej podszewce, przerzucony diagonalnie przez lewe ramię. Figura św. Jana ukazana frontalnie, w kontrapoście, przechylona w lewo, prawą rękę wyciąga do przodu, lewą podtrzymuje otwartą księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną brązowymi włosami sięgającymi ramion. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o czerwonej podszewce, przerzucony diagonalnie przez lewe ramię, zawieszony na taśmie z przodu postaci. Figura św. Łukasza ukazana frontalnie, w kontrapoście, przechylona w lewo, prawą rękę unosi na tle piersi, lewą podtrzymuje otwartą księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną brązową długą brodą i krótkimi włosami. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o zielonej podszewce, przerzucony diagonalnie przez lewe ramię. Przy prawej nodze świętego głowa wołu. Figura św. Marka ukazana frontalnie, w kontrapoście, przechylona w lewo, z głową zwróconą w lewo, prawą rękę wyciąga w bok, lewą przytrzymuje przy boku księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną gęstą, brązową brodą i krótkimi, kręconymi włosami. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii oraz złocony płaszcz o jasnozielonej podszewce, zarzucony na ramiona i zawiązany z przodu. Przy lewej nodze postaci głowa lwa. Figura św. Mateusza ukazana frontalnie, w kontrapoście, lewą rękę wyciąga w bok, prawą przytrzymuje przy boku księgę. Twarz ma owalną, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną długą, brązową brodą i krótkimi włosami. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała, złoconą tunikę, przepasaną w talii szarfą oraz złocony płaszcz o zielonej podszewce, zarzucony na ramiona i opadający po bokach. Przed świętym figurka aniołka trzymającego miskę.
ambona
Ambona

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa ścięta z tyłu, przybita do belki krzyża trzema gwoździami, w typie Christo morte. Ciało w głębokim zwisie, ramiona ułożone w kształt litery „Y”. Głowa opadająca na klatkę piersiową, przechylona na prawe ramię. Twarz szeroka, okolona krótką brodą i włosami opadającymi na prawe ramię. Oczy zamknięte, nos niewielki, prosty, usta rozchylone. Na głowie korona cierniowa. Sylwetka ciała smukła o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze, zwłaszcza w partii klatki piersiowej i ramion. Dłonie o zaciśniętych palcach. Wokół bioder perizonium układające się w głębokie poprzeczne fałdy, z rozwianym zwisem przy lewym boku. Stopy skrzyżowane, prawa założona na lewą. Karnacja ciała w jasnoszarym odcieniu z zaznaczonymi czerwoną farbą śladami męki. Włosy i zarost ciemnobrązowe, perizonium i korona cierniowa złote. Nad głową srebrny titulus w formie banderoli.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Na krzyżu z jasnego drewna zawieszono polichromowaną figurę martwego Chrystusa o szeroko rozpostartych ramionach. Ciało Zbawiciela do krzyża jest przymocowane za pomocą trzech gwoździ. On sam został ukazany jako martwy z zamkniętymi oczami i nieznacznie słaniającą się głową. Jego postać jest nieznacznie wysmuklona z naturalnie potraktowaną muskulaturą korpusu, zaznaczononą raną prawego boku. Nogi są lekko zwrółcone do osi środkowej, z założeniem prawej stopy na lewą. Twarz Zbawiciela jest mocno wychudła i pociągła. Charakteryzują ją zamknięte oczy, wydatny nos i usta. Otaczają ją brązowe włosy opadające puklami na kark oraz na prawe ramię oraz brązowy zarost. Chrystus ma na głowie cierniową koronę, spod której na czoło spływają nieznaczne krople krwi. Biodra Zbawiciela przepasane są szarobiałym perizonium w formie zawoju z rozwianym festonem przy prawym boku. Tkaninę drapują ostre załamania. Ponad głową Chrystusa na pionowej belce krzyża zawieszono rozwiany titulus z napisem INRI przytwierdzone do krzyża wbitym na środku gwoździem. Całą figurę pokrywa naturalistyczna polichromia.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa umarłego przybita trzema gwoździami do krzyża o prostych ramionach. Jego ciało jest w delikatnym zwisie o horyzontalnie rozłożonych ramionach. Prawa noga ugięta w kolanie, stopy skrzyżowane w układzie prawa na lewą. Twarz Chrystusa jest szczupła, o głęboko osadzonych, zamkniętych oczach, prostym, krótkim nosie i lekko rozchylonych ustach, okolona krótką brodą skręconą w dwa pukle oraz kręconymi włosami opadającymi na ramiona. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało szczupłe, miękko modelowane, o podkreślonej muskulaturze ud i ramion oraz silnie uwypuklonych żebrach i mostku klatki piersiowej. Biodra przesłonięte są białym, krótkim, mocno drapowanym i przylegającym do ciała perizonium z ekspresyjnie rozwianym zwisem tkaniny na prawym boku. Polichromia naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki. Na zakończeniu pionowej belki krzyża namalowana tabliczka z napisem „I.N. / R.I.”.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura umarłego Chrystusa przybita jest do krzyża o prostych ramionach czterema gwoździami. Ciało w lekkim zwisie o horyzontalnie rozłożonych ramionach, głowa bezwładnie opada na prawe ramię, nogi ugięte w kolanach, skierowane w prawo. Twarz Chrystusa jest pociągła, o zamkniętych oczach, prostym, długim nosie oraz pełnych, rozchylonych ustach, okolona krótką brodą oraz delikatnie kręconymi włosami opadającymi na prawe ramię. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało wychudzone, o silnie zaznaczonej muskulaturze rąk i nóg, wyraźnie podkreślonych żebrach klatki piersiowej i zapadłym brzuchu. Biodra przepasane są krótkim perizonium zawieszonym na sznurze, z rozwianym zwisem tkaniny przy lewym boku. Polichromia ciała naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki, korona cierniowa i perizonium pozłocone.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Krucyfiks w typie Christo morte; postać Chrystusa umarłego przybitego do krzyża trzema gwoździami. Sylwetka w delikatnym zwisie, o silnie zaznaczonej anatomii ciała, z podkreśloną linią żeber i zaznaczonymi śladami męki. Perizonium w formie tkaniny przewiązanej na sznurze, sięgające kolan i odsłaniające prawe udo; z prawej strony spływające kaskadowo. Twarz Jezusa podłużna opadająca na prawe ramię, okolona zarostem; oczy zamknięte, nos podłużny, wystające kości policzkowe; włosy długie spływające na prawe ramię, na głowie złota korona cierniowa. Partie ciała polichromowane naturalistycznie, korona cierniowa i perizonium złocone.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Krzyż prosty, współczesny. Rzeźba zawieszona na krzyżu na wyprostowanych ramionach, figura w typie Christo vivo, głowa delikatnie przechylona na prawe ramię; nogi ugięte w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem w układzie prawa na lewą. Twarz Chrystusa pociągła, o wyraźnych rysach, dużym i wąskim nosie; okolona krótkim zarostem; na głowie szeroka korona cierniowa. Sylwetka wychudzona, z wydatną klatką piersiową i wąską talią. Perizonium przewiązane na lewym boku, ciasno oplatające biodra. Nad głowią Chrystusa znajduje się titulus w formie białej banderoli z napisem „INRI”. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała z zaznaczonymi śladami męki, perizonium złocone.
rzeźba

krucyfiks

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-66

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności