Krucyfiks

Dzieje zabytku

Sprawiony do kościoła parafialnego.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna, z tyłu opracowana. Ciało Chrystusa przybite do krzyża na niemal horyzontalnie, szeroko rozłożonych ramionach. Głowa w koronie cierniowej pochylona na prawe ramię. Długie włosy w puklach o spiralnie zakończonych lokach opadają na ramiona i plecy. Twarz szczupła o zindywidualizowanych rysach, pełna spokoju i smutku, okolona krótkim zarostem, z wydatnymi kośćmi policzkowymi, z kroplami krwi na czole. Duże, okrągłe oczy przesłonięte powiekami, podkreślone uniesionymi łukami brwiowymi. Usta drobne, zaciśnięte, nos prosty, wąski. Ręce chude długie, silnie wyprężone, dłonie rozchylone, przebite gwoździami. Klatka piersiowa o starannie opracowanej anatomii, z silnym wcięciem w talii oraz raną w prawym boku. Perizonium w kształcie chusty, sięgające do połowy uda, miękko udrapowane z przodu, spływające po obu bokach kaskadowymi fałdami. Nogi wyprostowane, umięśnione, ułożone obok siebie, stopy stosunkowo duże, skrzyżowane, założone prawa na lewą, przebite jednym gwoździem. Z ran na boku, dłoniach i stopach spływa obficie krew. Karnacja Chrystusa jasnoróżowa, włosy brązowe z domalowanym warkoczem z tyłu, korona zielona, perizonium złocone, z niebieską podszewką. Krzyż łaciński, dębowy, w naturalnym kolorze drewna, wykonany w 1890, w formie Drzewa Życia, z rozłożystymi liśćmi uschniętego akantu w kolorze czerwonym i złotym żyłkowaniem na skrzyżowaniu ramion. W zakończeniu ramion lilijki czerwono-zielone ze złoconymi obwódkami oraz nakładane plakiety w układzie koncentrycznym tworzące ośmioramienne gwiazdy z płaskorzeźbionymi symbolami Ewangelistów. Tła plakiet malowane na niebiesko, symbole i obramienia złocone. Plakiety współczesne z rzeźbą Chrystusa, gotyckie - 1433 r.; u góry krzyża - symbol św. Jana - orzeł, u dołu - symbol św. Łukasza - wół, na prawym ramieniu symbol św. Mateusza - anioł, na lewym ramieniu - symbol św. Marka - lew. Ponad głową Chrystusa titulus z napisem: INRI. Plakieta kwadratowa nałożona na romb w układzie koncentrycznym, w profilowanym obramieniu, z płaskorzeźbionym przedstawieniem orła; u dołu banderola z napisem minuskułą gotycką: sanctus joannes. Plakieta kwadratowa nałożona na romb w układzie koncentrycznym, w obramieniu profilowanym, z fazą wklęsłą - z płaskorzeźbionym przedstawieniem anioła w pozycji siedzącej z podkurczonymi nogami w ujęciu frontalnym, w rękach podtrzymującego faliście wygiętą banderolę o zrolowanych zakończeniach, z czarnym napisem minuskułą gotycką: sanctus matheus; banderola biała z czarnymi rozetkami. Twarz anioła okrągła, o rysach dziecka, różowa, okolona puklami rudych włosów. Anioł ubrany w fałdzistą szatę, złoconą z trójkątnym dekoltem, udrapowaną na kolanach w głębokie, łyżkowate fałdy. U ramion szeroko rozpostarte skrzydła o schematycznych rombowych podziałach, zagięte na brzegach, zakończone długimi piórami, lotkami - złocone. Tło lekko pogłębione, niebieskie; obramienia kwadratów złocone, boki i tylne ściany malowane na brązowo. Plakieta kwadratowa nałożona na romb w układzie koncentrycznym, w obramieniu profilowanym, z fazą wklęsłą, z płaskorzeźbionym przedstawieniem uskrzydlonego wołu, w pełnej postaci, w ujęciu bocznym, o masywnej budowie ciała, w dynamicznym ruchu, wspartego na rozstawionych nogach, zakończonych ciężkimi kopytami, z puszystym ogonem. Głowa zwrócona na wprost, oczy duże, nozdrza rozdęte, uszy odstające na boki, pośrodku ozdobnie osadzone esowato wygięte rogi. Skrzydła wyrastające z barków, uniesione w górę, rozpostarte, upierzenie schematyczne zaznaczone w kształcie rombów, z długimi lotkami w zakończeniach wygiętych skrzydeł. U dołu, pomiędzy nogami zwierzęcia - półkoliście wygięta biała banderola, z czarnym napisem minuskułą gotycką: sanctus lucas i czarnymi rozetkami. Tło nieco pogłębione, niebieskie. Postać wołu, obramienie plakiet, złocone; ścianki tylne malowane na brązowo. Plakieta w kształcie rombu nałożonego na kwadrat w układzie koncentrycznym, w obramieniu profilowanym, z fazą wklęsłą - z płaskorzeźbionym przedstawieniem uskrzydlonego lwa. W pełnej postaci, ujęciu bocznym, muskularnych kształtach, mocnych nogach z potężnymi pazurami. Głowa zwrócona na wprost, ujęta bujną, silnie skręconą grzywą. Skrzydła wyrastające z barków uniesione w górę, szeroko rozpostarte, zakończone długimi lotkami; upierzenie schematycznie zaznaczone w formie regularnych rombów. Ogon cienki, długi, z puszystą kitką, przechodzący pomiędzy nogami, esowato wygięty nad grzbietem. U dołu biała banderola, podtrzymywana pazurami przednich łap, z napisem czarnym, gotycką minuskułą: sanctus marcus i czarnymi rozetkami. Tło nieco pogłębione, niebieskie; postać lwa i obramienia złocone, tylne ścianki malowane na brązowo.

Zarys problematyki artystycznej

Krucyfiks przypisywany warsztatowi krakowskiemu i łączony z krakowskimi rzeźbami w stylu Pięknych Madonn.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; restaurowany w 1890 roku.

Literatura

Dutkiewicz Józef Edward, Małopolska rzeźba średniowieczna 1300-1350, Kraków 1949, s. 121.

Streszczenie

Rzeźba drewniana, polichromowana, złocona, umieszczona na belce w arkadzie tęczy. Przedstawienie ukrzyżowanego Chrystusa rozpiętego na krzyżu w typie Drzewa Życia. Na zakończeniach belek krzyża nałożone płaskorzeźbione plakiety z przedstawieniami symboli Ewangelistów. Rzeźba datowana na czas po 1433 roku, łączona z krakowskimi rzeźbami w stylu Pięknych Madonn.

Bibliografia