Ecce Homo
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawia półpostaciowy wizerunek Jezusa w typie Ecce Homo. Zwróconą nieznacznie w prawo sylwetkę charakteryzuje sumaryczny modelunek ciała o sinawym odcieniu karnacji. Ujętą w trzech czwartych, przechyloną w prawo głowę cechuje pociągła twarz o wyrazistych rysach z dużymi, ciemnymi oczami, długim, prostym nosem, drobnymi ustami, wydatnymi kośćmi policzkowymi oraz krótkim, czarnym zarostem. Długie, czarne, skręcone włosy opadają na barki i plecy Jezusa. Nagi tułów artykułują poziome linie żeber. Skrzyżowane ręce związane są w nadgarstkach sznurem. Biodra Jezusa osłania białe perizonium, na ramiona i plecy narzucony jest czerwony płaszcz okrywający prawą rękę. Na twarzy i ciele widoczne są drobne stróżki krwi. Głowę wieńczy korona cierniowa i okala promienisty nimb. Jezus w lewej dłoni trzyma pojedynczą trzcinę. Tło przedstawienia jest ciemne i jednolite. Obraz ujmuje profilowana, złocona rama.

Ecce Homo

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Kęty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Małgorzaty i św. Katarzyny
Miejsce przechowywania
północna ściana prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/23781
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie, złocenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 52 cm
wysokość – 64,5 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 56 cm
Szerokość bez ramy – 43,5 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawia półpostaciowy wizerunek Jezusa w typie Ecce Homo. Zwróconą nieznacznie w prawo sylwetkę charakteryzuje sumaryczny modelunek ciała o sinawym odcieniu karnacji. Ujętą w trzech czwartych, przechyloną w prawo głowę cechuje pociągła twarz o wyrazistych rysach z dużymi, ciemnymi oczami, długim, prostym nosem, drobnymi ustami, wydatnymi kośćmi policzkowymi oraz krótkim, czarnym zarostem. Długie, czarne, skręcone włosy opadają na barki i plecy Jezusa. Nagi tułów artykułują poziome linie żeber. Skrzyżowane ręce związane są w nadgarstkach sznurem. Biodra Jezusa osłania białe perizonium, na ramiona i plecy narzucony jest czerwony płaszcz okrywający prawą rękę. Na twarzy i ciele widoczne są drobne stróżki krwi. Głowę wieńczy korona cierniowa i okala promienisty nimb. Jezus w lewej dłoni trzyma pojedynczą trzcinę. Tło przedstawienia jest ciemne i jednolite. Obraz ujmuje profilowana, złocona rama.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz stanowi jedno z licznych nawiązań do cudownego wizerunku Ecce Homo z pobliskiej miejscowości Bielany. Słynący łaskami pierwowzór powstał najprawdopodobniej około 1702-1703 roku. Historia jego kultu sięga posługi proboszcza Tomasza Śmiłkowskiego (1706-1739).
Dowodem wyjątkowego nabożeństwa do wizerunku cierpiącego Jezusa były liczne wota składane przez wielu przybywających do parafii pielgrzymów. Pod wpływem intensywnie rozwijającego się kultu bielańskiego Ecce Homo wizerunek ten był powielany w wielu wersjach obrazów, bądź obrazów feretronowych, często charakteryzujących się silnym wpływem sztuki ludowej, co jest wyraźnie widoczne w malowidle z kościoła parafialnego w Kętach.
Ikonograficzny motyw Ecce Homo nawiązuje do biblijnych słów Piłata wypowiedzianych o Jezusie tuż po ubiczowaniu. Umęczony, ubrany w purpurowy płaszcz, z cierniową koroną na głowie oraz trzciną w dłoni Jezus, szyderczo nazwany królem, został ukazany na pośmiewisko ludowi domagającemu się jego śmierci. Motyw Ecce Homo pojawiał się już we wczesnym średniowieczu, ówczesne przedstawienia Jezusa, zarówno w malarstwie książkowym, jak i na włoskich mozaikach, ukazywały go w boskim majestacie oraz królewskiej godności. Dopiero u schyłku średniowiecza, od połowy XV wieku w pełni ukształtowała się wersja o charakterze dolorystycznym, według której Ecce Homo traktowano jako przedstawienia Jezusa w najbardziej upokarzającej chwili podczas męki.
Wizerunki te, obok przedstawień Ukrzyżowania, były najpopularniejszymi wątkami pasyjnymi. Omawiany motyw znalazł także miejsce w kręgu tematów dewocyjnych, gdzie najczęściej występującą wersją tego przedstawienia jest wizerunek samotnej postaci Jezusa, jaki zapoczątkował obraz Dirca Boutsa z 1480 roku. Motyw Ecce Homo był obecny w sztuce europejskiej aż po XIX wiek, przy czym od XVIII wieku stał się coraz liczniejszy i wymowniejszy w swej formie, na co znacząco wpłyną charakter rozwijającej się wówczas dewocji nastawionej na głębokie przeżycia i współodczuwanie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; pofalowane płótno, silne zabrudzenia powierzchni.

Streszczenie

Znajdujący się w prezbiterium kościoła parafialnego w Kętach obraz Ecce Homo stanowi jeden z licznych w tej części Małopolski przykładów wersji otaczanego kultem obrazu z pobliskiej miejscowości Bielany.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona jest na ścianie, z wejściem w zaplecku. Kosz ambony, na rzucie owalu, artykułują cztery pilastry osadzone na obiegającym jego podstawę cokole, wspierające wyłamujący się ponad nimi gzyms wieńczący. Podwieszenie kosza jest w formie czterech wolutowych kabłąków spiętych spłaszczonym pierścieniem. Zaplecek jest w formie prostokątnej płyciny ujętej parą pilastrów wspierających wyłamujące się ponad nimi belkowanie z wydatnym gzymsem. Zwieńczenie ma formę półkolistego przyczółka. Pola kosza ambony wypełniają płaskorzeźbione przedstawienia trzech świętych Janów. W środkowym znajduje się św. Jan Kanty siedzący przy pulpicie z otwartą księgą, poniżej znajduje się kartusz herbowy, o krawędziach zdobionych ornamentyką akantową, z napisem: „Et lex / clementia / in linqua / eius”, natomiast w medalionie powyżej jest zamknięta księga z siedmioma pieczęciami. Po lewej znajduje się św. Jan Ewangelista, poniżej na kartuszu napis: „Quia verum est testimo/nium eius”, w medalionie zaś klatka. Po prawej jest przedstawienie św. Jana Chrzciciela z kartuszem z napisem: „Et enim / manus Domini / errat /cum / suo” oraz medalionem ze znakiem ręki trzymającej trąbę. Pilastry zdobią motywy kampanulli oraz uskrzydlonych główek anielskich, z których niektóre są na tle konch. Tuż pod gzymsem wieńczącym podwieszona jest girlanda kwiatowa. Belkowanie zaplecka ambony wsparte jest dodatkowo na wolutowych wspornikach, trzony pilastrów zdobią kampanulle. Po środku płyciny zaplecka, nad wejściem znajduje się ujęty akantem kartusz herbowy z napisem: „Docebit vos omnia”. Zwieńczenie ambony zdobią figurki dwóch par aniołków, z czego jedna usytuowana jest na krawędziach przyczółka, druga wypełnia pole tympanonu. Ukazane naprzeciw siebie w pozycjach półleżących, o przeplatających się nogach obuczącz podtrzymują otwartą księgę z napisem: „EVANGELIUM IESU CHRISTI”. Szczyt zwieńczenia jest w formie promienistej glorii z gołębicą Ducha Świętego po środku. Struktura ambony jest pomalowana na biało, podobnie, jak odsłonięte partie ciał aniołków. Detal architektoniczny, ornamnetyka, szaty i skrzydła są złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca z dostępem od strony wewnętrznej klatki schodowej usytuowanej w murze kościoła. Kosz jest na planie ośmioboku z cokołem i podwieszeniem w formie stylizowanego, odwróconego stożka zakończonego szyszką. Po lewej stronie przylega do niego ganek na rzucie czworoboku. Naroża kosza i ganku ujęte są kolumienkami, których trzony w dolnej partii zdobią liście akantu i rozetki, wyżej obiega je para pierścieni, pomiędzy którymi naprzemiennie są kaboszony i rozetki, natomiast górna część jest kanelurowana. Na kompozytowych kapitelach wsparte jest belkowanie parapetu. Zaplecek ambony ujmuje para osadzonych na cokołach kolumienek w dolnej partii zdobionych motywem floralnym, w górnej kanelurowaniem, wpierających wyłamujące się ponad nimi, przerwane belkowanie. Baldachim jest na rzucie ośmioboku. Jego krawędź obiega wyłamujące się na narożach belkowanie. Zwieńczenie ma formę osadzonego na niewysokim cokole stożka o lekko wklęsłych ściankach, nakrytego wklęsło-wypukłym hełmem na rzucie ośmioboku, na którym osadzony jest złocony krzyż o trójlistnych zakończeniach ramion oraz z kręgiem obłoków i wiązkami promieni na ich przecięciu. Płyciny podwieszenia kosza zdobią liście akantu. Na cokole kosza i ganku są girlandy z kwiatami róż, natomiast na fryzie akantowa wić. Ścianki ganku artykułują prostokątne płyciny natomiast kosza – w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. Ujęte są profilowaną, złoconą ramą i wypełnione dekoracyjnym motywem wazonu z kompozycją liści akantu o symetrycznym układzie. W polu zaplecka znajduje się płycina w kształcie stojącego prostokąta zamknięta półkolistym łukiem nadwieszonym z górnymi narożnikami zaakcentowanymi przez wklęsłe łuki odcinkowe. Ujęta jest profilowaną, złoconą ramą. Wypełnia ją motyw dekoracyjny złożony z ukazanych na tle krzyżującego się kwiatu lilii i gałązki palmowej, skrzyżowanych kotwicy i krzyża, z sercem gorejącym pośrodku, dodatkowo u dołu kompozycji jest para kwiatów róży, a u góry wstążka. W podniebiu baldachimu znajduje się gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Dolną krawędź baldachimu obiega motyw lambrekinu, belkowanie zdobi ornament kostkowy i wole oczy. Dekorację cokołu zwieńczenia stanowią motywy akantowe, artykułujące naroża akantowe woluty oraz wazony. Natomiast górną część zwieńczenia i hełm zdobią akantowe liście. Struktura ambony utrzymana jest w bieli, czerwieni, błękicie i jasnym różu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona nadwieszona, umieszczona jest na filarze, z wejściem od prawej strony w postaci jednobiegowych schodów z balustradą w formie wydzielonych kolumienkami, ażurowych płycin zdobionych w narożu ornamentyką roślinną. Wsparty na ośmiobocznym filarze kosz jest na rzucie ośmioboku. Wydzielone kolumienkami ścianki wypełniają prostokątne płyciny zamknięte łukiem w kształcie rybiego pęcherza, z rzeźbionymi figurami czterech ewangelistów stojących na niewielkich konsolkach. Profilowany parapet ambony zdobi motyw rozetek. Na zaplecku ambony zawieszony jest zegar w drewnianej obudowie. Baldachim na rzucie ośmioboku o krawędziach ujętych fryzem arkadkowym oraz niewielkimi sterczynkami. Zwieńczenie w formie ażurowego pinakla z figurą Jezusa wewnątrz. Struktura ambony pokryta jest ciemnobrązową bejcą, zaś figura utrzymana w odcieniu naturalnego drewna.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Para całopostaciowych, pełnoplastycznych figur przedstawia stojące na niewielkich postumentach anioły zwrócone w trzech czwartych ku wnętrzu zwieńczenia retabulum. Pociągłe twarze o prostokątnym obrysie charakteryzują sumarycznie opracowane rysy z szeroko rozstawionymi, niewielkimi oczami, zarumienione policzki, czubki niewielkich nosów oraz podbródki. Długie, skręcone włosy opadają na plecy. Nagie sylwetki postaci częściowo okrywają złocone, mocno drapowane szaty; anioł po lewej stronie ma osłonięte lewe ramię, a anioł po prawej odkryte ramiona i tors. Na plecach znajdują się duże złocone i srebrzone opuszczone skrzydła. Anioł po lewej stronie retabulum lewą rękę wyciąga nieco do przodu, prawą opuszcza w dół, drugi, po prawej, obydwie ręce wyciąga przed siebie.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Para pełnoplastycznych, całopostaciowych figur przedstawia anioły przyklękające na przerwanym, wolutowym przyczółku zwieńczenia ołtarza. Ich zwrócone niemal w trzech czwartych, młodzieńcze sylwetki są lekko pochylone ku sobie. Owalne, szerokie twarze aniołów charakteryzują pełne, wyraziste, niemal identyczne rysy z dużymi oczami, długimi, prostymi nosami i lekko zarumienionymi policzkami. Ich falowane, brązowe, częściowo przesłaniające uszy włosy łagodnie opadają na plecy. Sylwetki aniołów, charakteryzujące się stosunkowo naturalistycznie opracowaną muskulaturą, okryte są rozwianymi, złoconymi szatami od pasa do kolan u anioła po prawej stronie i częściowo w partii bioder u anioła po lewej. Na plecach mają duże, złocone skrzydła. Anioł po lewej prawą rękę wspiera na piersiach, lewą wyciąga przed siebie, drugi obydwie składa na klatce piersiowej.
rzeźba
Anioł

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty jest profilowaną, złoconą i polichromowaną w odcieniu ciemnej czerwieni ramą, zawiera wizerunek Jezusa w typie Ecce Homo. Jezus ukazany jest na wprost, w półpostaci. Zwróconą w trzech czwartych w lewo, przechyloną w bok głowę charakteryzuje owalna twarz o sumarycznie opracowanych rysach, wyraziście zaznaczonych oczach, zwłaszcza dolnych powiekach, szerokich łukach brwiowych, długim prostym nosie, wyraźnym wykroju ciemnych ust. Dodatkowo cechują ją światłocieniowo zaznaczone policzki oraz krótki, dwudzielny, ciemnobrązowy zarost. Długie, skręcone w rurkowe pukle włosy wspierają się na barkach. Częściowo odsłonięty tors Jezusa charakteryzuje sumaryczny modelunek muskulatury oraz zarysu żeber. Na ramiona nałożony jest związany na klatce piersiowej niebieskim troczkiem i przewieszony przez przedramiona czerwony płaszcz. Skrzyżowane w nadgarstkach ręce związane są sznurem. W prawej dłoni Jezus trzyma pojedynczą trzcinę. Głowę wieńczy korona cierniowa i okala promienisty nimb. Na twarzy, szyi, torsie i rękach widoczne są drobne stróżki krwi. Tło przedstawienia jest jednolite, utrzymane w odcieniu ciemnej zieleni. Obraz charakteryzuje intensywna, nasycona kolorystyka. U dołu napis „ECCE HOMO”.
obraz

Chrystus Ecce Homo

Zdjęcie nr 1: Trzy obrazy w kształcie stojącego prostokąta w prostych, drewnianych i złoconych ramach połączone w tryptyk za pomocą większej drewnianej ramy zwieńczonej złoconym ornamentem roślinnym oraz krzyżem. Analogiczny ornament w dolnej części ramy. W centrum umieszczony obraz przedstawiający Chrystusa w typie Ecce Homo. Postać ukazana frontalnie, w popiersiu z uniesioną lekko ku górze głową zwieńczoną koroną cierniową. Wokół głowy świetlisty nimb. Twarz pociągła, szczupła okolona długimi włosami oraz ciemnym zarostem. Wzrok skierowany ku górze, na twarzy widoczne krople krwi. Chrystus ubrany w czerwony płaszcz. Tło obrazu jednolite, ciemne. Po bokach wizerunku Chrystusa umieszczone dwa mniejsze obrazy przedstawiające św. Jana Kantego (z lewej) i św. Andrzeja Bobolę (z prawej). Święty Jan Kanty ukazany w popiersiu z ciałem zwróconym w trzech czwartych w lewo. Wyobrażony jako starszy mężczyzna z siwymi włosami, z łysiną ponad czołem i krótką, siwą brodą. Ubrany w płaszcz z gronostajowym kołnierzem; w prawej ręce trzyma krzyż. Wokół głowy postaci przedstawiony świetlisty nimb. Tło obrazu jednolite, ciemne. Święty Andrzej Bobola ukazany w popiersiu w trzech czwartych zwrócony w prawo. Przedstawiony jako dojrzały mężczyzna o lekko siwych włosach i krótkiej brodzie, ubrany w czarny habit jezuicki. Wzrok skierowany ku górze. Wokół głowy świetlisty nimb. Tło obrazu jednolite, ciemne.
obraz

Chrystus w typie Ecce Homo ze św. Janem Kantym i św. Andrzejem Bobolą

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W jego centrum frontalnie ukazany Chrystus w ujęciu do pasa. Głowa postaci zwrócona w lewo, wzrok skierowany do góry. Twarz szczupła z delikatnym zarostem, oczy duże, ciemne, długi, prosty nos, usta wydatne. Włosy długie, ciemne, delikatnie falowane, zaczesane do tyłu, opadają w puklach na barki postaci. Na głowie korona cierniowa. Tors Jezusa jest nagi, plecy ma okryte czerwonym płaszczem. Płaszcz z prawej strony opada w dół, z lewej owinięty jest wokół łokcia prawej ręki. Ręce Chrystusa opuszczone w dół, skrzyżowane i związane sznurem na wysokości nadgarstków. Dłonie nie są niewidoczne. Na wysokości pasa, między skrzyżowanymi nadgarstkami, widoczny fragment białego perizonium. Chrystus trzyma w rękach zieloną łodygę pałki, z trzema liśćmi, zakończoną brązową kolbą. Łodyga opiera się o jego lewe ramię. Tło przedstawienia brązowe, rozświetlone wokół głowy Chrystusa nimbem. Obraz ujęty profilowaną, złoconą ramą dekorowaną ornamentem roślinnym.
obraz

Ecce Homo

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, ujęty profilowaną, srebrzoną ramą. Przedstawienie Chrystusa w półpostaci, zwróconego w trzech czwartych w prawo z lewą skierowaną w lewo, z rękami skrzyżowanymi na wysokości pasa, w których trzyma gałązkę trzciny. Twarz podłużna o wyrazistych, pociągłych rysach, z krótkim, brązowym zarostem. Włosy długie, falowane, opadające na plecy i ramiona. Kolorystyka ciała w odcieniu bladosinym. Na głowie cierniowa korona. Na czole, szyi, ramionach i klatce piersiowej drobne krople krwi. Biodra przewiązane białym perizonium, plecy osłonięte ciemnoczerwonym płaszczem związanym na klatce piersiowej, przewieszonym przez prawą rękę. Skrzyżowane ręce związane sznurem w nadgarstkach. Tło ciemnobrązowe, wokół głowy świetlisty nimb. Kolorystyka o delikatnym nasyceniu, w stonowanej tonacji.
obraz

Ecce Homo

Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawia Jezusa w typie Ecce Homo, po biczowaniu, ze śladami męki, siedzącego na kamieniu z rękami złożonymi na lewym udzie. Zbawiciel z bolesnym wyrazem twarzy zwraca wzrok ku górze, ma owalną twarz, duże, jasne oczy otoczone opuchniętymi powiekami spoglądające spod uniesionych brwi, wąski nos oraz niewielkie, nieznacznie rozchylone usta. Twarz okala ciemny zarost, spod korony cierniowej nałożonej na długie, opadające na ramiona ciemne włosy spływają strużki krwi. W prawej dłoni związanych sznurem rąk trzyma trzcinę, lewą stopę opiera na kamieniu, prawą na ziemi. Spod okrywającego jego plecy i nogi, związanego pod szyją purpurowego, podbitego złotem płaszcza widać nagi, umięśniony tors.
rzeźba

Ecce Homo

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Chrystus ukazany do bioder, zwrócony w trzech czwartych w prawo, ze skrzyżowanymi z przodu dłońmi, związanymi w nadgarstkach powrozem; w lewej dłoni trzyma trzcinę. Twarz ma kwadratową, o zaróżowionych policzkach, dużych, migdałowatych oczach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach; okoloną krótką, puszystą brodą oraz brązowymi, lekko kręconymi włosami, opadającymi na ramiona. Na głowie ma koronę cierniową, spod której spływają strużki krwi. Chrystus w partii bioder przewiązany białym, drapowanym perizonium, na prawe ramię ma narzucony czerwony płaszcz. Ma odsłonięty, muskularny tors. Postać ukazana na brązowym tle, rozjaśnionym wokół jej głowy. Obraz ujęty czarną, prostą ramą.
obraz

Ecce Homo

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ecce Homo", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ecce-homo-23

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności