ambona
Zdjęcie nr 1: Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Wnętrze ambony dostępne jest przez drzwiczki umieszczone w polu zaplecka za pomocą schodów prowadzących z zakrystii. Kosz wykonano na planie prostokąta o wypukłej dłuższej ściance i wklęsłych krótszych, ustawiony na spłaszczonym wałku. Jej spód zdobi podwieszenie w formie zbliżonej do stożka, ujętego czterema wolutami, zakończone elementem wolutowym. W narożach kosza znalazły się cztery pilastry o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dźwigających imposty oraz parapet w formie gzymsu. Na frontowych wolutach umieszczono siedzące putta. Ścianki zostały dekorowane prostokątnymi płycinami. Na ściance frontowej wyodrębniono płycinę o wklęsło wypukłym zarysie z umieszczonymi w polu dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz ornamentem roślinnym. Zaplecek uzyskał formę stojącego prostokąta ujętego parą pilastrów z konsolami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms. W polu zamontowano drzwiczki dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Baldachim powstał w formie podstawy na planie analogicznym względem kosza, obwiedziony profilowanym gzymsem z fragmentami przerwanego wolutowego przyczółka, na którym siedzą putta. Całość zwieńczono medalionem w otoku z obłoków ze srebrzoną gołębicą Ducha Świętego i trzema główkami anielskimi w glorii promienistej. Struktura została polichromowana w kolorze pudrowego różu z jasnofioletowymi detalami, o złoconych profilach i glorii.
Zdjęcie nr 2: Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Wnętrze ambony dostępne jest przez drzwiczki umieszczone w polu zaplecka za pomocą schodów prowadzących z zakrystii. Kosz wykonano na planie prostokąta o wypukłej dłuższej ściance i wklęsłych krótszych, ustawiony na spłaszczonym wałku. Jej spód zdobi podwieszenie w formie zbliżonej do stożka, ujętego czterema wolutami, zakończone elementem wolutowym. W narożach kosza znalazły się cztery pilastry o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dźwigających imposty oraz parapet w formie gzymsu. Na frontowych wolutach umieszczono siedzące putta. Ścianki zostały dekorowane prostokątnymi płycinami. Na ściance frontowej wyodrębniono płycinę o wklęsło wypukłym zarysie z umieszczonymi w polu dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz ornamentem roślinnym. Zaplecek uzyskał formę stojącego prostokąta ujętego parą pilastrów z konsolami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms. W polu zamontowano drzwiczki dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Baldachim powstał w formie podstawy na planie analogicznym względem kosza, obwiedziony profilowanym gzymsem z fragmentami przerwanego wolutowego przyczółka, na którym siedzą putta. Całość zwieńczono medalionem w otoku z obłoków ze srebrzoną gołębicą Ducha Świętego i trzema główkami anielskimi w glorii promienistej. Struktura została polichromowana w kolorze pudrowego różu z jasnofioletowymi detalami, o złoconych profilach i glorii.
Zdjęcie nr 3: Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Wnętrze ambony dostępne jest przez drzwiczki umieszczone w polu zaplecka za pomocą schodów prowadzących z zakrystii. Kosz wykonano na planie prostokąta o wypukłej dłuższej ściance i wklęsłych krótszych, ustawiony na spłaszczonym wałku. Jej spód zdobi podwieszenie w formie zbliżonej do stożka, ujętego czterema wolutami, zakończone elementem wolutowym. W narożach kosza znalazły się cztery pilastry o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dźwigających imposty oraz parapet w formie gzymsu. Na frontowych wolutach umieszczono siedzące putta. Ścianki zostały dekorowane prostokątnymi płycinami. Na ściance frontowej wyodrębniono płycinę o wklęsło wypukłym zarysie z umieszczonymi w polu dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz ornamentem roślinnym. Zaplecek uzyskał formę stojącego prostokąta ujętego parą pilastrów z konsolami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms. W polu zamontowano drzwiczki dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Baldachim powstał w formie podstawy na planie analogicznym względem kosza, obwiedziony profilowanym gzymsem z fragmentami przerwanego wolutowego przyczółka, na którym siedzą putta. Całość zwieńczono medalionem w otoku z obłoków ze srebrzoną gołębicą Ducha Świętego i trzema główkami anielskimi w glorii promienistej. Struktura została polichromowana w kolorze pudrowego różu z jasnofioletowymi detalami, o złoconych profilach i glorii.
Zdjęcie nr 4: Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Wnętrze ambony dostępne jest przez drzwiczki umieszczone w polu zaplecka za pomocą schodów prowadzących z zakrystii. Kosz wykonano na planie prostokąta o wypukłej dłuższej ściance i wklęsłych krótszych, ustawiony na spłaszczonym wałku. Jej spód zdobi podwieszenie w formie zbliżonej do stożka, ujętego czterema wolutami, zakończone elementem wolutowym. W narożach kosza znalazły się cztery pilastry o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dźwigających imposty oraz parapet w formie gzymsu. Na frontowych wolutach umieszczono siedzące putta. Ścianki zostały dekorowane prostokątnymi płycinami. Na ściance frontowej wyodrębniono płycinę o wklęsło wypukłym zarysie z umieszczonymi w polu dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz ornamentem roślinnym. Zaplecek uzyskał formę stojącego prostokąta ujętego parą pilastrów z konsolami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms. W polu zamontowano drzwiczki dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Baldachim powstał w formie podstawy na planie analogicznym względem kosza, obwiedziony profilowanym gzymsem z fragmentami przerwanego wolutowego przyczółka, na którym siedzą putta. Całość zwieńczono medalionem w otoku z obłoków ze srebrzoną gołębicą Ducha Świętego i trzema główkami anielskimi w glorii promienistej. Struktura została polichromowana w kolorze pudrowego różu z jasnofioletowymi detalami, o złoconych profilach i glorii.
Zdjęcie nr 5: Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Wnętrze ambony dostępne jest przez drzwiczki umieszczone w polu zaplecka za pomocą schodów prowadzących z zakrystii. Kosz wykonano na planie prostokąta o wypukłej dłuższej ściance i wklęsłych krótszych, ustawiony na spłaszczonym wałku. Jej spód zdobi podwieszenie w formie zbliżonej do stożka, ujętego czterema wolutami, zakończone elementem wolutowym. W narożach kosza znalazły się cztery pilastry o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dźwigających imposty oraz parapet w formie gzymsu. Na frontowych wolutach umieszczono siedzące putta. Ścianki zostały dekorowane prostokątnymi płycinami. Na ściance frontowej wyodrębniono płycinę o wklęsło wypukłym zarysie z umieszczonymi w polu dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz ornamentem roślinnym. Zaplecek uzyskał formę stojącego prostokąta ujętego parą pilastrów z konsolami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms. W polu zamontowano drzwiczki dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Baldachim powstał w formie podstawy na planie analogicznym względem kosza, obwiedziony profilowanym gzymsem z fragmentami przerwanego wolutowego przyczółka, na którym siedzą putta. Całość zwieńczono medalionem w otoku z obłoków ze srebrzoną gołębicą Ducha Świętego i trzema główkami anielskimi w glorii promienistej. Struktura została polichromowana w kolorze pudrowego różu z jasnofioletowymi detalami, o złoconych profilach i glorii.

ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wieprz
Miejscowość
Wieprz
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wszystkich Świętych
Kościół
Wszystkich Świętych
Miejsce przechowywania
nawa kościoła
Identyfikator
DZIELO/24508
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
przed 1727 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowanie, złocenie i srebrzenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ambonę wykonano przed 1727 roku, kiedy to została odnotowana przez wizytatora biskupiego jako nowa. Następnie wzmiankowana jest przez źródła w 1748 roku. Po wybudowaniu obecnego kościoła i rozebraniu starego ambonę przeniesiono na obecne miejsce.

Opis

Przyścienna, wisząca ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Wnętrze ambony dostępne jest przez drzwiczki umieszczone w polu zaplecka za pomocą schodów prowadzących z zakrystii. Kosz wykonano na planie prostokąta o wypukłej dłuższej ściance i wklęsłych krótszych, ustawiony na spłaszczonym wałku. Jej spód zdobi podwieszenie w formie zbliżonej do stożka, ujętego czterema wolutami, zakończone elementem wolutowym. W narożach kosza znalazły się cztery pilastry o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dźwigających imposty oraz parapet w formie gzymsu. Na frontowych wolutach umieszczono siedzące putta. Ścianki zostały dekorowane prostokątnymi płycinami. Na ściance frontowej wyodrębniono płycinę o wklęsło wypukłym zarysie z umieszczonymi w polu dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz ornamentem roślinnym. Zaplecek uzyskał formę stojącego prostokąta ujętego parą pilastrów z konsolami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms. W polu zamontowano drzwiczki dekorowane płycinami z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Baldachim powstał w formie podstawy na planie analogicznym względem kosza, obwiedziony profilowanym gzymsem z fragmentami przerwanego wolutowego przyczółka, na którym siedzą putta. Całość zwieńczono medalionem w otoku z obłoków ze srebrzoną gołębicą Ducha Świętego i trzema główkami anielskimi w glorii promienistej. Struktura została polichromowana w kolorze pudrowego różu z jasnofioletowymi detalami, o złoconych profilach i glorii.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona w Wieprzu reprezentuje typowe dla późnego baroku rozwiązanie, w którym kosz przyjmował modyfikowany za pomocą płaszczyzn wklęsło-wypukłych czworoboczny kształt dekorowany spływami wolutowymi, bądź też figurami aniołów. W podobnej stylistyce wykonano późniejszą ambonę w niedalekim Grojcu z około 1767 roku, Nidku z drugiej połowy XVIII wieku, czy też ambonę w kościele parafialnym w Tuchowie z końca XVIII wieku. Z kolei baldachim z przerwanym przyczółkiem wolutowym oraz umieszczoną pośrodku pionową glorią z wyobrażeniem Ducha Świętego przywołuje rozwiązanie zastosowane przez Antoniego Frączkiewicza w ambonie z lat 1720-1721 w kolegiacie św. Anny w Krakowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 11, 447, il. 375, s. 506;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4. Miasto Kraków, cz. 2. Kościoły i klasztory śródmieścia 1, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1971, s. 84, il. 196;
S. Klajman, Pod opieką Wszystkich Świętych, Wieprz 2018, s. 169, il. s. 170, s. 372, 375.

Streszczenie

Ambonę wykonano przed 1727 roku, kiedy to została odnotowana przez wizytatora biskupiego jako nowa. Następnie wzmiankowana jest przez źródła w 1748 roku. Po wybudowaniu obecnego kościoła i rozebraniu starego ambonę przeniesiono na obecne miejsce.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa uzyskała charakter przyściennego retabulum jednoosiowego, jednokondygnacyjnego ze zwieńczeniem. Drewniany stipes ołtarzowy przyjął kształt zwężającego się ku dołowi sarkofagu ustawionego na podeście o dwu stopniach, wspierającego mensę. Na mensie na osi ustawiono prostopadłościenne tabernakulum ujęte po bokach spływami wolutowym podtrzymującymi belkowanie. Drzwiczki do tabernakulum uzyskały kształt stojącego prostokąta zamkniętego u góry łukiem nadwieszonym z uskokiem. Retabulum ustawiono na wysokim cokole flankowanym dwoma, dwustrefowymi, przyściennymi filarami, na których ustawiono figury św. Józefa i św. Joachima. Kondygnację nastawy ujmują dwie smukłe kolumny z kapitelami korynckimi, wsparte na dwustopniowych postumentach ustawionych na prostopadłościennych wysuniętych do przodu fragmentach dolnego cokołu, pomiędzy którymi ustawiono tabernakulum. Górną część postumentów zdobią prostokątne płyciny z płaskorzeźbionym ornamentem w polu. Pomiędzy postumentami w strukturze ołtarza umieszczono pole obrazowe w kształcie leżącego prostokąta o ściętych narożach, w którym przedstawiono Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie. Fragment środkowej części tego obrazu przykrywa kartusz zwieńczony dwoma uskrzydlonymi główkami aniołków, a od dołu zakończony muszlą. Kartusz zachodzi także na pole środkowe, które uzyskało kształt prostokąta, zakończonego trójbocznie. Wewnątrz umieszczono w profilowanej ramie obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w rzymskim typie Salus Populi Romani. Kolumny podtrzymują niepełne, wyłamane na ich osi belkowanie z dwoma przerwanymi przyczółkami. Pomiędzy przyczółkami jako zwieńczenie umieszczono prostokątny obraz o ściętych narożach z przedstawieniem św. Klary. Strukturę ołtarza pomalowano w tonacji jasnobeżowej. Kolumny, profile oraz ornamenty zostały wyzłocone.
ołtarz
Matki Boskiej Łaskawej
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna, całopostaciowa figura ukazuje Chrystusa Zmartwychwstałego stojącego na podłożu imitującym niewielki pagórek, osadzonym na profilowanej, prostopadłościennej podstawie o ściętych narożach. Zbawiciel na lekko ugiętych nogach ukazany został frontalnie. Obie ręce ma uniesione i odsunięte od tułowia. W lewej trzyma chorągiew na drzewcu z czerwonej tkaniny obszytej srebrną frędzlą i dekorowanej cekinami. Z kolei prawa jest uniesiona na wysokości klatki piersiowej. Jego sylwetka została opracowana sumarycznie z próbą uchwycenia muskulatury oraz zaznaczeniem partii żeber. Biodra Zbawiciela okrywa przewiązane, pozłocone perizonium. Chrystus ma owalną twarz o jasnej karnacji z charakterystycznie szeroko otwartymi oczami, wydatny nos i usta. Jego głowę otaczają krótkie brązowe włosy zaczesane do tyłu i zarost. Przez prawe ramię ma przerzucony, mocno sfałdowany, ciemnoczerwony płaszcz osłaniający tył sylwetki. Na dłoniach, stopach i w prawym boku widoczne są rany. Jezus lewą nogą depcze leżącego na podłożu szatana o groteskowej, brązowej sylwetce z ogonem, srebrzonymi, prostymi rogami, czerwonymi oczami oraz łapami zakończonymi czerwonymi pazurami. Na odwrocie widnieje napis: Odnowiono / 1960 St(Janisław) Rupik / Dzieło x(iędza) Roberta / Pioteckiego / 1615.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Epitafium uzyskało kształt stojącego prostokąta, zwieńczoną łukiem półkolistym, nadwieszonym z uskokiem. Na bocznych krawędziach płyciny widoczne są wcięcia. W jej polu obwiedzionym ornamentem liniowym ze stylizowaną gałązka palmową na osi ryty tekst: "D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Wielce / Czcigodnemu Pasterzowi / Ks[iędzu][ MICHAŁOWI LIPCE / Proboszczowi w Wieprzu / * 1800 r[oku] + 25 Paźdz[iernika] 1873 r[oku] / który radą i chojnym datkiem / dał początek budowie / tej świątyni. / Wdzięczni parafianie". W czterech narożach umieszczono ozdobne gwoździe ze żłobionym motywem sześcioramiennej gwiazdy wokół.
płyta nagrobna
epitafium ks. Michała Lipki
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica w typie kielichowym została ustawiona na prostopadłościennej, dwuczęściowej podstawie składającej się z gruszkowego trzonu oraz profilowanego cokoliku wspartym na współczesnym prostopadłościennym postumencie obłożonym drewnianą boazerią. Kolistą, spłaszczoną czarę w dolnej części ozdobiono imitacją puklowania oddzielonego za pomocą profilowanej opaski od fryzu dekorowanego uskrzydlonymi główkami aniołów i zamkniętego od góry profilowanym gzymsikiem. Pokrywę wykonano na rzucie koła wieńcząc ją ażurową strukturą utworzoną z esowato wygiętych akantowych wolut ozdobionych w górnej części główkami anielskimi. Woluty dźwigają wieniec-koronę ponad którym unosi się rzeźbiona gołębica Ducha Świętego na tle glorii promienistej i obłoków. Na samym szczycie umieszczono złocony krzyż o trójlistnie zakończonych ramionach. Wewnątrz struktury znalazła się rzeźbiona grupa przedstawiająca chrzest Chrystusa w Jordanie. Chrystusa ukazano w pozycji klęczącej z dłońmi złożonymi w geście modlitwy na piersiach. Jego biodra przepasane są złoconym perizonium. Św. Jan Chrzciciel wyobrażony został w pozycji stojącej w silnym kontrapoście. W lewej ręce trzyma laskę krzyżową, a uniesioną prawą ręką wylewa z naczynia wodę na głowę Zbawiciela. Święty ma nagi tors z luźno udrapowanym wokół ciała złotym płaszczem.
chrzcielnica
chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Epitafium uzyskało formę płyty marmurowej w kształcie leżącego prostokąta, ujętej w architektoniczne obramienie. Obramowanie składa się z konsoli w kształcie profilowanego belkowania wyłamanego w osiach skrajnych, na której wsparto cokół podtrzymujący dwa pilastry z kanelowanymi trzonami i głowicami zdobionymi stylizowanymi, złoconymi liśćmi. Podpory podtrzymują belkowanie z trójkątnym przyczółkiem zwieńczonym krzyżem. Tablicę epitafijną wypełnia złocony, ryty tekst: ,,D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Dobremu Pasterzowi / X[ędzu]. FRANCISZKOWI KURZYŃCOWI / ur. 15 Paźdz[ernika] 1830 zm. 21 Listop[ada] 1893 / za którego gorliwem staraniem / nowy ten kościół stanął, /z obowiązany szczery przyjaciel”. W prawy dolnym roku ramy umieszczono sygnaturę autora epitafium: ,,J. Kulesza w Krakowie”.
płyta nagrobna
Epitafium ks. Franciszka Kurzyńca
Zdjęcie nr 1: Orientowany kościół pw. Wszystkich Świętych w Wieprzu został wzniesiony w układzie trójnawowej hali z prostokątnym prezbiterium zamkniętym płaską apsydą na przedłużeniu nawy głównej, flankowanego od południa kaplicą, a od północy piętrową zakrystią. Od zachodu do trójprzęsłowego korpusu nawowego dostawiono nieznacznie wysuniętą do przodu czworoboczną wieżę, flankowaną po bokach dwoma aneksami tej samej wysokości, co nawa i aneksy przy prezbiterium. Całość nakryto miedzianym dachem siodłowym. Przy końcu nawy od wschodu na dachu nadwieszono sygnaturkę w formie latarni zwieńczonej ostrosłupowym hełmem. Elewacje zewnętrzne przeprute półokrągłymi oknami artykułowano za pomocą pilastrów o prostych głowicach wspartych na wysoki cokołach połączonych ze sobą gzymsem, podtrzymujących fazowane belkowanie przechodzące w profilowany gzyms koronujący. Elewacje wieży podzielona na dwie strefy rozdzielone belkowaniem wyłamanym w partii masywu wieżowego. W dolnej strefie w przyziemiu urządzono kruchtę, do której wejście na osi flankowane jest masywnym portalem utworzonym z dwóch czworobocznych podpór wspierających trójkątny przyczółek, ponad którym przepruto półokrągłe okno. Ponad gzymsem, w górnej strefie, zastosowano podział ramowy, ujmujący okulus, który pełni partię cokołową wspierającą flankujące górną część wieży pary pilastrów na każdej z czterech elewacji. Pilastry ustawione na postumentach o gładkich trzonach i kompozytowych głowicach wspierają fazowane belkowanie przechodzące w gzyms koronujący. Pomiędzy pilastrami przepruto półokrągłe okna z umieszczonymi nad nimi trójkątnymi przyczółkami. Gzyms został wyłamany na każdej z osi środkowej, tworząc miejsce dla tarcz zegarowych. Wieżę zwieńczono baniastym hełmem z czworoboczną latarnią nakrytą cebulastym zwieńczeniem z krzyżem. Nawa główna otwiera się do naw bocznych z każdej strony otwiera się do naw bocznych z każdej strony trzema opilastrowanymi arkadami filarowymi. Wnętrze nakryto sklepieniem krzyżowym. Chór muzyczny zajmuje szerokość całego korpusu nawowego, wspierając się na pięciu arkadach - trzy w nawie głównej i po jednej w nawach bocznych. Balustrada na chórze artykułowana jest płycinami rozdzielonymi niskim postumentami. W prezbiterium ustawiono ołtarz główny, a na zakończeniu naw ołtarze boczne. Dwa ołtarze boczne znalazły się także w części zachodniej nawy południowej i północnej.
kościół
Kościół Wszystkich Świętych

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą, dostawionych od północy. Kosz na planie ośmioboku, ustawiony na niskim, profilowanym cokole, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonego szyszką. Ścianki ambony wydzielone zwielokrotnionymi pilastrami toskańskimi, z płycinami w partii trzonów, podtrzymującymi przełamujący się nad nimi gzyms tworzący parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z figurami czterech ewangelistów ustawionych na wspornikach w postaci uskrzydlonych główek anielskich. Baldachim na planie ośmioboku, w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, o krawędzi obwiedzionej lambrekinem, zakończonego postumentem z figurą Chrystusa w typie Salvator Mundi. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, z bladoróżowymi detalami i złoconymi profilami. Figury ewangelistów i Chrystusa ścięte z tyłu, ukazane frontalnie, w kontrapostach. Twarze mają pociągłe, o migdałowatych oczach, garbatych nosach i pełnych ustach, okolone są gęstymi, krótkimi brodami i falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Postacie ubrane są w złocone tuniki przepasane w talii oraz płaszcze. Ewangeliści trzymają w rękach pióra i otwarte księgi, przy nogach znajdują się ich atrybuty. Chrystus w lewej ręce trzyma jabłko królewskie, prawą błogosławi.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona jest na ścianie, z wejściem w zaplecku. Kosz ambony, na rzucie owalu, artykułują cztery pilastry osadzone na obiegającym jego podstawę cokole, wspierające wyłamujący się ponad nimi gzyms wieńczący. Podwieszenie kosza jest w formie czterech wolutowych kabłąków spiętych spłaszczonym pierścieniem. Zaplecek jest w formie prostokątnej płyciny ujętej parą pilastrów wspierających wyłamujące się ponad nimi belkowanie z wydatnym gzymsem. Zwieńczenie ma formę półkolistego przyczółka. Pola kosza ambony wypełniają płaskorzeźbione przedstawienia trzech świętych Janów. W środkowym znajduje się św. Jan Kanty siedzący przy pulpicie z otwartą księgą, poniżej znajduje się kartusz herbowy, o krawędziach zdobionych ornamentyką akantową, z napisem: „Et lex / clementia / in linqua / eius”, natomiast w medalionie powyżej jest zamknięta księga z siedmioma pieczęciami. Po lewej znajduje się św. Jan Ewangelista, poniżej na kartuszu napis: „Quia verum est testimo/nium eius”, w medalionie zaś klatka. Po prawej jest przedstawienie św. Jana Chrzciciela z kartuszem z napisem: „Et enim / manus Domini / errat /cum / suo” oraz medalionem ze znakiem ręki trzymającej trąbę. Pilastry zdobią motywy kampanulli oraz uskrzydlonych główek anielskich, z których niektóre są na tle konch. Tuż pod gzymsem wieńczącym podwieszona jest girlanda kwiatowa. Belkowanie zaplecka ambony wsparte jest dodatkowo na wolutowych wspornikach, trzony pilastrów zdobią kampanulle. Po środku płyciny zaplecka, nad wejściem znajduje się ujęty akantem kartusz herbowy z napisem: „Docebit vos omnia”. Zwieńczenie ambony zdobią figurki dwóch par aniołków, z czego jedna usytuowana jest na krawędziach przyczółka, druga wypełnia pole tympanonu. Ukazane naprzeciw siebie w pozycjach półleżących, o przeplatających się nogach obuczącz podtrzymują otwartą księgę z napisem: „EVANGELIUM IESU CHRISTI”. Szczyt zwieńczenia jest w formie promienistej glorii z gołębicą Ducha Świętego po środku. Struktura ambony jest pomalowana na biało, podobnie, jak odsłonięte partie ciał aniołków. Detal architektoniczny, ornamnetyka, szaty i skrzydła są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy północnej ścianie, dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie sześcioboku u dołu z ćwierćwałkiem, zdobionym na narożach dekoracją rokokową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane spływami wolutowymi o karbowanych trzonach. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione rocaille. Podwieszenie w formie stożka o wklęsło-wypukłych bokach, zakończonego płaskorzeźbioną rozetą. Ścianki flankowane w narożach analogicznie jak kosz, w polach trapezoidalne płyciny, przerwane pośrodku okręgiem z rozetką. Zaplecek prostokąty ujęty płaskim obramieniem o zgeometryzowanych wolutach w dolnych narożach oraz rocaille'm w górnych. Pośrodku płaskorzeźbione przedstawienie św. Jana Chrzciciela na tle pejzażu. Baldachim powtarzający plan kosza, zwieńczony wazonem ustawionym na sześciu spiętych kabłąkach. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, na brzegach zawieszony lambrekin. Balustrada schodów pełna, od dołu ujęta półwałkiem, zamknięta profilowanym gzymsem, w polu dwie płyciny w kształcie rombów, w których umieszczone są rocaille. Balustrada zakończona filarkiem, na którym ustawiony jest wazonik. Całość struktury ambony polichromowana w odcieniach brązu, płaskorzeźba wielobarwna, profilowania i detal architektoniczny pozłacany, podniebienie baldachimu malowane na niebiesko, lambrekin posrebrzany.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca z dostępem od zakrystii. Podwieszenie w formie odwróconego ostrosłupa o ściętym wierzchołku, na krawędziach flankowane pilastrami zakończonymi u góry wolutowo, a na ściankach zdobione płycinami. Kosz na planie kwadratu umieszczony na wybrzuszonej podstawie, dekorowanej rocaille'owymi kartuszami, o ściętych górnych narożach; ścianki wklęsłe, zwężające się ku górze, ujęte w narożach pilastrami z trzonami dekorowanymi rocaille'em i zwisami z różanych gałązek. Podpory dźwigają gzyms wyłamany na ich osi, tworzący parapet. W polu ścianek płyciny z rocaille'ami w narożach z malowanymi olejem na desce obrazami przedstawiającymi ewangelistów. Od strony lewej: św. Mateusz z aniołem, pośrodku św. Marek z lwem i św. Łukasz z wołem, a po prawej św. Jan z orłem. Ewangeliści ukazani w pozycji siedzącej z księgami w dłoniach, ubrani w różnokolorowe, powłóczyste szaty na złotym tle. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, ujęty pilastrami dekorowanymi rocaille'ami. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym z płaskorzeźbionymi tablicami dekalogu, ujętymi od dołu skrzyżowanymi gałązkami oliwnymi, związanymi wstęgą. Belkowanie nad zapleckiem o wypukłej linii, z przerwanym pośrodku gzymsem, od góry wypełnionym rocaille'em, od dołu ozdobionym podwieszonym lambrekinem z chwostami. Zwieńczenie ma formę zbliżoną do trapezu, ujęte jest wolutami spływającymi na belkowanie, na których ustawione są rokokowe wazony. W polu zwieńczenia znajduje się medalion z glorią pośród obłoków, a powyżej gołębica Ducha Świętego. Zwieńczenie flankują umocowane na ścianie, uskrzydlone główki aniołków dobrej i złej rady: po lewej o jasnej karnacji, a po prawej o czarnej karnacji. Szczyt zwieńczenia ma formę gzymsu z podwieszonym lambrekinem. Całość wieńczy zawieszona na ścianie promienista gloria z wieńcem utworzonym z obłoków. Struktura polichromowana jest w kolorze czerwonym, z czarnymi profilami oraz złoconą i srebrzoną ornamentyką.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, ustawiona w prezbiterium. Stopa na planie ośmioboku z uskokiem; tuleja na podwójnym cokole, ośmioboczna, przechodząca w podstawę dla kosza; dekorowana w narożach maswerkiem. Kosz na planie sześciu boków z ośmioboku. Ścianki wydzielone wąskimi kolumienkami na wysokich cokołach podtrzymujących wysokie imposty i parapet kosza. W polu ścianek bocznych prostokątne płyciny z maswerkiem, powyżej fryz z kwadratowymi płycinami ze stylizowanymi rozetkami. Kosz u spodu dekorowany motywem geometrycznym i krenelażem. Na parapecie ustawiony na nóżce kwadratowy pulpit w profilowanej ramie. Z boku dwustopniowe schodki z metalową, ażurową balustradą, dekorowaną motywem roślinnym. Polichromia w kolorze jasnozielonym, z marmoryzowanymi i czerwonymi elementami, detale złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-118

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności