Znalezienie Jezusa w świątyni

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Kęty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Małgorzaty i św. Katarzyny
Miejsce przechowywania
kaplica południowa, ołtarz św. Rodziny
Identyfikator
DZIELO/23831
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 120 cm
wysokość – około 210 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym z uskokami przedstawia Świętą Rodzinę w chwili znalezienia Jezusa w świątyni jerozolimskiej. Postaci ukazane są całopostaciowo. Lewą stroną kompozycji zajmuje sylwetka zwróconej w trzech czwartych w lewo Marii pochylającej głowę. Ukazaną z profilu, owalną twarz charakteryzują drobne, delikatne rysy. Ubrana jest w czerwoną suknię i niebieski, spięty pod szyją płaszcz, głowę osłania opadająca na barki biała chusta, spod której widoczne są długie, kręcone, brązowe włosy. Maria składa ręce w geście modlitewnym. Pośrodku znajduje się zstępujący po kamiennych stopniach Jezus zwrócony na wprost. Przechylona w prawo głowa zwrócona jest w trzech czwartych w prawo. Owalną twarz charakteryzują delikatne, młodzieńcze rysy i skierowany ku górze wzrok. Długie, ciemny blond, falowane włosy opadają na barki. Jezus ubrany jest w długą, białą, drobno fałdowaną suknię przewiązaną jasnozielonym paskiem. Prawą rękę unosi w geście przemowy, lewa spoczywa w dłoni stojącego obok, po prawej stronie, św. Józefa. Mężczyzna kroczy zwrócony w trzech czwartych w prawo. Zwróconą w trzech czwartych w prawo głowę charakteryzują delikatne rysy dojrzałego mężczyzny, z krótkim, brązowym zarostem. Długie, falowane włosy opadają na barki i plecy. Święty ubrany jest w fioletową suknię z niewielkim kołnierzykiem spiętym guzikiem oraz jasnobrązowy płaszcz. Na lewym ramieniu wspiera trzymany w lewej dłoni kij pielgrzymi. Głowy postaci okalają świetliste nimby. W tle, po lewej stronie widoczna jest fragmentarycznie monumentalna kolumna o kanelowanym trzonie, osadzona na wysokim cokole, a w głębi fragment ciemnoniebieskiego nieba. Kolorystykę malowidła cechuje stosunkowo zróżnicowana gama i silny modelunek światłocieniowy. Obraz ujęty jest profilowaną, złoconą ramą zdobioną w górnej partii parą ażurowych, stylizowanych motywów roślinnych.

Zarys problematyki artystycznej

Stosunkowo rzadko występującym tematem ikonograficznym, zaczerpniętym z historii dzieciństwa Jezusa, jest fragment Ewangelii św. Łukasza (Łk 2, 41-50), przybliżający wyprawę Marii, Józefa i dwunastoletniego Jezusa do świątyni jerozolimskiej. W drodze powrotnej do Nazaretu rodzice zauważyli nieobecność syna, którego poszukiwania trwały kolejne trzy dni. Tymczasem Jezus pozostał w Jerozolimie, gdzie nauczał w świątyni i wdawał się w dyskusje z uczonymi w Piśmie. Wydarzenie to jest jednym z pierwszych epizodów publicznej działalności Jezusa, jednocześnie domykającym okres jego dzieciństwa. Samodzielne pozostanie dwunastoletniego Jezusa w świątyni stanowi o jego dojrzałości, a także o świadomości swej roli i boskiego posłannictwa. Obraz ukazuje moment, w którym rodzice wyprowadzają ze świątyni odnalezionego syna i zabierają w drogę powrotną do Nazaretu. Fakt wędrówki zdaje się także potwierdzić trzymana przez św. Józefa laska pielgrzymia. Malowidło powstało w XIX wieku, jednak jego kompozycja została zainspirowana dziełami osiemnastowiecznymi. Świadczą o tym posągowe sylwetki postaci o zdynamizowanych pozach, a także często pojawiający się m.in. w reprezentacyjnych wizerunkach świętych bądź władców motyw monumentalnej kolumny nadający wzniosłości i powagi przedstawianej postaci. Echem malarstwa barokowego jest także silna gra świateł i cieni wydobywająca jasne sylwetki z zaciemnionego tła.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, spękana i pociemniała warstwa malarska.

Streszczenie

Obraz znajdujący się w jednym z ołtarzy bocznych w kościele parafialnym w Kętach przedstawia stosunkowo rzadko występujący wariant ikonograficzny wizerunków Świętej Rodziny, jakim jest Odnalezienie Jezusa w świątyni. Stylistyka tego dziewiętnastowiecznego malowidła odwołuje się do osiągnięć sztuki baroku.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Znalezienie Jezusa w świątyni", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/znalezienie-jezusa-w-swiatyni

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności