Tabernakulum

Dzieje zabytku

Tabernakulum powstało wraz z całą konstrukcją ołtarza w drugiej połowie XVIII wieku. Tylko część środkowa tabernakulum, zwana pancerzem powstała w 1919 roku, co odnotowano w inwentarzu kościelnym. Ołtarz św. Marcina jest trzecim z kolei ołtarzem głównym w kościele w Krempachach. Wcześniejsze nosiły wezwanie św. Serwacego, poprzedniego patrona świątyni. Według części badaczy dziejów kościoła ołtarz powstał około 1725 roku, o czym ma świadczyć zapis w kronice parafialnej z tego samego roku, w którym zanotowano informację o nowo wyrzeźbionej nastawie pomalowanej, posrebrzonej i pozłoconej przez austriackiego malarza Jana Grimma „S. Martini aram noviter sculptam per Senem Joannnem Grimm Rakussiensem Pictorem, pictam, inargentatam et inauratam fuisse”. Jednakże ołtarz obficie dekorowany ornamentem rokokowym, który tworzy spójną całość ze strukturą sugeruje raczej datowanie na drugą połowę XVIII wieku. Budowa nowej nastawy mogła być związana z pożarem kościelnego dachu, który miał miejsce w 1788 roku. Być może ucierpiał wtedy również poprzedni ołtarz opisany w kronice z 1725 roku. Tabernakulum wraz z ołtarzem, wzmiankowane było w wizytacji z roku 1832.

Opis

Tabernakulum w formie zbliżonej do prostopadłościennej skrzynki, ustawione na niskim cokole, o wypukłej ściance frontowej. Jest ujęte drewnianą obudową o wklęsłych bokach i flankowane parą ustawionych pod kątem pilastrów na wysokich cokołach, których trzony przyjmują formę wolut, nad nimi uskrzydlone główki aniołków. Zwieńczenie w formie profilowanego gzymsu, wyłamanego nad osiami bocznymi. Całość ujęta po bokach rocaille'owymi uszami. Część środkowa nowa, miedziana z wypukłymi drzwiczkami w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym. W polu aplikowane przedstawienie pelikana karmiącego młode w gnieździe, z krzyżem, gorejącym sercem i arma Christi (włócznia i gąbka z octem) powyżej. Nad drzwiczkami rocaille'owa wstęga. Tabernakulum polichromowane na kolor jasnozielony, cokół i gzyms na kolor szaro-zielony.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum zostało wykonane w stylu rokokowym w drugiej połowie XVIII wieku. Elementy zdobnicze takie jak kogucie grzebienie i ornamenty rocaille'owe są charakterystyczne dla sztuki tej epoki. Na szczególną uwagę zasługują ustawione po bokach tabernakulum dwie rzeźby aniołów z drugiej połowy XVIII wieku o pełnych ekspresji teatralnych gestach i mimice twarzy, adorujące Przenajświętszy Sakrament znajdujący się w tabernakulum. Pancerz, czyli część środkowa tabernakulum została wstawiona wtórnie w 1919 roku. Drzwiczki ozdobione są motywami nawiązującymi do męki Chrystusa (krzyż, arma Christi), Miłosierdzia Bożego (gorejące serce) oraz ofiary Chrystusa i Eucharystii (pelikan karmiący własną krwią młode).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Tabernakulum zostało wykonane w stylu rokokowym w drugiej połowie XVIII wieku i stanowi integralną część z ołtarzem głównym. Pancerz, czyli część środkowa tabernakulum została wstawiona wtórnie w 1919 roku. Drzwiczki ozdobione są motywami nawiązującymi do męki Chrystusa (krzyż, arma Christi), Miłosierdzia Bożego (gorejące serce) oraz ofiary Chrystusa i Eucharystii (pelikan karmiący własną krwią młode).

Bibliografia