Pietà
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Matka Boska ukazana do kolan, jako siedząca, zwrócona w trzech czwartych w prawo, pochylona. Obiema rękami podtrzymuję głowę Chrystusa, leżącego na jej kolanach, przytulając ją do policzka. Twarz ma szczupłą, o dużych, migdałowatych oczach, skierowanych w dół, ściągniętych brwiach, prostym nosie i długich ustach. Ubrana jest w czerwoną suknię, wokół głowy i szyi ma zawinięty biały welon, na plecy i kolana ma narzucony brązowy płaszcz z niebieską podszewką. Martwy Chrystus ukazany w półpostaci, jego ciało leży diagonalnie, podtrzymywane jest przez Marię. Twarz ma szczupłą, o dużych, zamkniętych oczach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach, okoloną gęstą brodą oraz krótkimi, kręconymi, brązowymi włosami. Ukazany jest jako niemal nagi, w partii bioder przesłonięty fragmentem całunu. Jego ciało jest szczupłe i umięśnione, z podkreślonym wcięciem w talii oraz zarysowanymi żebrami. Postacie ukazane na ciemnobrązowym tle, rozjaśnionym wokół głów postaci. Obraz ujęty prostą, polichromowaną na czarno ramą.

Pietà

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Frydman
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Kościół
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Tagi
malarstwo XIX wieku malarstwo XX wieku Pietà
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/11977
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XIX - pierwsza połowa XX wieku
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Obraz z przedstawieniem Piety mógł być wykonany na przestrzeni drugiej połowy XIX lub pierwszej połowy XX wieku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Matka Boska ukazana do kolan, jako siedząca, zwrócona w trzech czwartych w prawo, pochylona. Obiema rękami podtrzymuję głowę Chrystusa, leżącego na jej kolanach, przytulając ją do policzka. Twarz ma szczupłą, o dużych, migdałowatych oczach, skierowanych w dół, ściągniętych brwiach, prostym nosie i długich ustach. Ubrana jest w czerwoną suknię, wokół głowy i szyi ma zawinięty biały welon, na plecy i kolana ma narzucony brązowy płaszcz z niebieską podszewką. Martwy Chrystus ukazany w półpostaci, jego ciało leży diagonalnie, podtrzymywane jest przez Marię. Twarz ma szczupłą, o dużych, zamkniętych oczach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach, okoloną gęstą brodą oraz krótkimi, kręconymi, brązowymi włosami. Ukazany jest jako niemal nagi, w partii bioder przesłonięty fragmentem całunu. Jego ciało jest szczupłe i umięśnione, z podkreślonym wcięciem w talii oraz zarysowanymi żebrami. Postacie ukazane na ciemnobrązowym tle, rozjaśnionym wokół głów postaci. Obraz ujęty prostą, polichromowaną na czarno ramą.

Zarys problematyki artystycznej

Pietà stanowi typ przedstawieniowy, w którym Maria trzyma na kolanach martwe ciało swego Syna. Słowo Pietà jest odpowiednikiem łacińskiego Pietas, które jest skróconą wersją nazwy Domina Nostra de Pietate. Termin ten nawiązuje do najdoskonalszego aktu cnoty Marii (łac. Pietas). Przedstawienie Piety ilustruje ofiarę i cierpienie samej Marii, która wyrażając zgodę na wcielenie, wydała już swego Syna na śmierć.
Typ przedstawieniowy Piety ukształtował się w średniowieczu. Istnieje kilka teorii o jego genezie. Pierwsza wywodzi go z historycznej sceny Opłakiwania, z którego wyłączono pozostałe postacie (św. Jana, Marii Magdaleny i in.). Kolejna wskazuje na to, że przedstawienie Piety ma swój początek w utworach literackich i mistycznych wyrażających ból Marii na Kalwarii. Natomiast trzecia wersja znajduje źródło tego przedstawienia w wizerunkach Marii z Dzieciątkiem na kolanach.
Omawiany obraz Pietà został namalowany w sposób niezwykle zbliżony do innego dzieła z kościoła we Frydmanie, mianowicie wizerunku Ecce Homo. Postacie oddane zostały za pomocą tych samych środków malarskich, co wskazuje na to, że oba obrazy wykonał ten sam malarz.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Miejscowe spękania malatury; ślady po drewnojadach w ramie.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem Piety mógł być wykonany na przestrzeni drugiej połowy XIX lub pierwszej połowy XX wieku. Pietà stanowi typ przedstawieniowy, w którym Maria trzyma na kolanach martwe ciało swego Syna. Ilustruje ofiarę i cierpienie samej Marii, która wyrażając zgodę na wcielenie, wydała już swego Syna na śmierć.

Bibliografia

Dobrzeniecki Tadeusz, "Średniowieczne źródła „Piety”" , [w:] "Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki" , red.Witwińska Magdalena , Warszawa 1969 , s. 11-31

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, stojąca, z wejściem w postaci schodów z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie ściętego z dwóch stron kwadratu, ustawiony pod kątem względem zaplecka, na profilowanym cokole, z podwieszonym u spodu zwężającym się w dół elementem podtrzymywanym przez figurę anioła. Dwie frontowe ścianki podzielone po środku pilastrami dźwigającymi pełne belkowanie o silnie wysuniętym gzymsie stanowiącym parapet kosza. Trzony pilastrów oraz pola pomiędzy nimi dekorowane są roślinnymi zwisami z muszlami. Na cokole kosza znajdują się siedzące na obłokach figury czterech ewangelistów z otwartymi księgami oraz na froncie figura Chrystusa trzymającego kulę. Podwieszony element pomiędzy siedzącymi figurami dekorowany jest obłokami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Balustrada schodów ozdobiona ornamentem roślinnym, zakończona półfilarem, na którym stoi figurka św. Jana Nepomucena. Zaplecek wąski, w formie stojącego prostokąta, z płyciną w polu ujętą profilowaną ramą w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem segmentowym nadwieszonym z obrazem Chrystusa Dobrego Pasterza. Płycina flankowana rzędami kampanul, zwieńczona obłokiem z uskrzydloną główką anielską. Zaplecek z uszami z karbowanej wstęgi przeplatanej akantem, zwieńczony dwiema wolutami zwróconymi na zewnątrz. Całość zakończona ustawioną ukośnie glorią promienistą z gołębicą Ducha Świętego pośrodku. Struktura polichromowana na sposób imitujący błękitno-biało-różowy marmur. Dekoracja rzeźbiarska i ornamentalna pozłacana i posrebrzana, partie anatomiczne figur polichromowane naturalistycznie.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Balustrada chóru muzycznego o wklęsło-wypukłym zarysie, wybrzuszona w środkowej części, z cokołem i podwieszonym lambrekinem. Pola balustrady wydzielone pilastrami, o trzonach mających formę spływów wolutowych, dźwigającymi pełne, przełamane ponad nimi belkowanie, na którym, na osiach podpór, znajdują się kule. Cokół dekorowany rocaille'em i rozetami, a trzony pilastrów kampanulami. W polach znajdują się płyciny z malowanymi scenami. Scena środkowa przedstawia św. Cecylię grającą na organach we wnętrzu z oknem, ujętym filarami. Nad płyciną w partii fryzu belkowania i pod belkowaniem malowane banderole z napisami „Artes cum mundo cunctae pereunte peribunt,” i „In Coelum remeans musica sola manet.”, pod płyciną data „1771”. W czterech pionowych płycinach flankujących pole środkowe znajduje się płaskorzeźbiony rocaille. W pozostałych czterech poziomych płycinach malowane przedstawienia par muzykujących puttów stojących na rocaille'u. Polichromia balustrady imitująca marmur w kolorze szaro-niebieskim z marmoryzowanymi na czerwono profilami, ornamentyka i ramy płycin złocone i srebrzone.
chór muzyczny
Chór muzyczny
Zdjęcie nr 1: Na drewnianym cokole na rzucie koła znajduje się figura putta klęczącego na obłoku, podtrzymująca na głowie czarę chrzcielnicy z pokrywą. Putto ukazane jest frontalnie, klęczy na lewej nodze, prawą wyciąga do przodu, obie ręce ma uniesione w górę, w prawej dłoni trzyma owoc. Twarz ma kwadratową o pełnych policzkach, okoloną krótkimi włosami, skręconymi w pojedyncze pasma. W partii podbrzusza przesłonięte jest fragmentem tkaniny opadającej na prawe udo. Skrzydła ma złożone. Czara półkolista, imitująca puklowanie, zakończona gzymsem dekorowanym perełkowaniem, w połowie wysokości ujęta dekoracyjnym pasem z wolutowo skręconego akantu. Pokrywa na rzucie koła, dekorowana akantem, pełni funkcję podstawy, na której znajduje się niewielka rzeźbiarska grupa Chrztu Chrystusa z unoszącą się nad postaciami gołębicą Ducha Świętego w glorii promienistej. Ujęta jest sześcioma kabłąkami o wolutowych zakończeniach, podtrzymującymi cokół dla rzeźbionej półpostaci Boga Ojca ukazanego pośród obłoków, w glorii promienistej. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała postaci, pozostałe elementy złocone i srebrzone.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna, ustawiona na podstawie o nieregularnym planie, imitującej fragment podłoża. Chrystus ukazany frontalnie, w wykroku, w lewej wyciągniętej w bok ręce trzyma drzewce czerwonej, materiałowej chorągwi, zakończone krzyżem, prawą ugiętą, unosi w geście błogosławieństwa. Twarz ma szczupłą i pociągłą, o wąskich, migdałowatych oczach, szerokim nosie i niewielkich ustach; okoloną krótką brodą oraz silnie skręconymi w pukle włosami, opadającymi na ramiona. Chrystus w partii bioder przewiązany krótkim, przylegającym, srebrzonym perizonium. Przez prawe udo i lewe ramię ma przewiązany czerwony, silnie drapowany płaszcz, rozwiany półkoliście z tyłu postaci oraz opadający po bokach. Ciało Chrystusa szczupłe, niemal pozbawione modelunku. Polichromia ciała figury naturalistyczna, o jasnej karnacji.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym z uskokiem. W centrum, na osi przedstawienia znajduje się Chrystus ukazany jako żywy, przybity do krzyża o prostych ramionach czterema gwoździami. Jego ciało ukazane jest w dużym zwisie, o układzie ramion zbliżonym do litery V, nogi ułożone są równolegle, a jego głowa przechylona jest na prawy bark i lekko uniesiona do góry. Twarz ma szczupłą, z oczami skierowanymi w górę, o prostym nosie i lekko rozchylonych ustach, okoloną krótką brodą oraz gęstymi włosami sięgającymi ramion. Jego ciało jest szczupłe o podkreślonej światłocieniem muskulaturze ramion i klatki piersiowej oraz zaznaczonymi krwawiącymi ranami. Na głowie Chrystus ma koronę cierniową. Jego biodra są przepasane perizonium zawieszonym na podwójnym sznurze, odsłaniającym prawe biodro i udo, z tkaniną skumulowaną w partii podbrzusza i na prawym boku. Krzyż zwieńczony rozwianą banderolą z napisem „INRI”. U podstawy krzyża znajduje się wijący wąż oraz czaszka z piszczelami. Chrystus ukazany jest na tle pejzażu z zachmurzonym, ciemnym niebem z fragmentem zachodzącego słońca w lewej części obrazu. Kolorystyka zimna i ciemna, blade ciało Chrystusa silnie wydobyte z tła.
obraz
Chrystus Ukrzyżowany
Zdjęcie nr 1: Dwa obrazy w formie leżącego prostokąta, każdy podzielony jest wewnątrz na trzy prostokątne pola z emblematami, ujęte esownicami i rocaille'm. Malowane są monochromatycznie, o biało-niebieskiej kolorystyce. Pierwszy obraz z napisem w górnej linii „FACITE FRUCTUS DIGNOS POENAE TENTIAE. MATH: 3.”. Każda ze scen ujęta jest na górze i na dole kartuszami z napisami. Pierwsza od lewej jest na tle pejzażu i przedstawia ukazanego frontalnie, tańczącego błazna. Na drugim planie znajduje się uskrzydlona postać, w tunice, z głową w glorii, która lewą ręką zakrywa twarz, prawą z palcem wskazującym kieruje do góry. W górnym kartuszu napis „DEUS TU SCIS INSIPIENTIAM MEAM, ET DELICTA MEA A / TE NON SUNT ABS CONDITA Psal: 68.”, w dolnym „RECTE PECCATUM INSIPIENTIAM VOCAVIT, NEMO ENIM SAPIENS, / ID ALIQUANDO COMMITTIT. Orig in Psal: 37.”. Środkowa scena ukazana jest we wnętrzu, w którym po prawej stronie znajduje się łoże z baldachimem, z leżącą w nim chorą i płaczącą kobietą. W lewej części sceny, przy łóżku siedzi zwrócona profilem uskrzydlona postać w tunice, która prawą ręką trzyma za dłoń chorą, lewą kładzie na jej głowie. W górnym kartuszu napis „MISERERE MEI DOMINE, QUONIAM INFIRMUS SUM: Psal: 6.”, w dolnym „AEGROTAT HUMANUM GENUS, NON MORBIS CORPORIS, / SED PECCATIS. S. Aug: serm: 59.”. Trzecia scena ukazana jest na tle fantastycznego pejzażu. Na pierwszym planie leży ukazany z profilu kościotrup, który złapał w sieć, próbującą się wyrwać leżącą postać, przed którą znajdują się naczynia, owoce i lutnia. Na drugim planie na tle ognia trzy diabły ścigają uciekającą postać z pochodnią. Przed nią inna postać dmie w trąbę, druga, uskrzydlona nadlatuje z łukiem zrzucając uciekającej linę. W górnym kartuszu napis „DOLORES INFERNI CIRCUMDEDERUNT ME, PRAEOCCUPA=/VERUNT ME LAQUEI MORTIS. Psal. 17.”, w dolnym „OMNIA RETIBUS PLENA SUNT; DIABOLUS LAQVEO CUNCTA / COMPLEVIT. Origines Hom: 2. in cant:”. Drugi obraz z napisem w górnej linii „DILIGAMUS DEUM QUINI AM IPSE PRIOR DILEXIT NOS. 1. Ioan: 4.”. Każda ze scen ukazana jest na tle pejzażu i zwieńczona na górze kartuszem z napisem. W pierwszej od lewej ukazane są trzy postacie kobiece, z których środkowa omdlała. Pierwsza kobieta podtrzymuje jej głowę i przykłada do niej kwiaty, a trzecia kobieta klęczy i wyciąga ku niej ręce. Przed omdlałą znajduje się kosz z owocami. W wieńczącym kartuszu napis „FULCITE ME FLORIB[US], STIPATE ME MALIS, QUIA AMORE LANGVEO. Cant: 2.”. Środkowa przedstawia kościotrupa, w którego żebrach klatki piersiowej uwięziona jest modląca się postać. W wieńczącym kartuszu napis „INFELIX EGO HOMO! QUIS ME LIBERABIT DE CORPORE MORTIS HUJUS? Ad Rom: 7.”. Trzecia scena po prawej przedstawia od tyłu kobietę jadącą na jeleniu, która lewą ręką trzyma jego poroże. Kierują się w stronę znajdującego się w grocie skalnej źródła, które tryska z uskrzydlonej postaci. W wieńczącym kartuszu napis „QUEMADMODUM DESIDERAT CEVUS AD FONTES AQUARUM, ITA / DESIDETAT ANIMA MEA AD TE DEUS. Psalmo 41.”.
obraz
Cykl obrazów Pia desideria

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

SDM_COVER_PHOTO
feretron

Pietà

Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawia siedzącą Marię trzymającą na kolanach ciało swego syna. Maria ustawiona frontalnie, z torsem skręconym lekko w prawo, ubrana w czerwoną suknię i ciemnoniebieski płaszcz z kapturem na głowie. Prawą ręką podtrzymuje syna, a lewą ujmuje go za prawą rękę. Twarz okrągła, pochylona ku Jezusowi, widać na niej boleść; oczy i włosy ciemne, długi nos i zwięzłe usta. Ciało Chrystusa odziane tylko w perizonium spoczywa na kolanach matki, tułów i głowa proste, nogi w kolanach opadają na ziemię, korpus wychudzony tak, że widać żebra i ślady po gwoździach. Głowa w nienaturalnej pozie, prawie w jednej linii z tułowiem, na twarzy widać ból; oczy zamknięte, usta lekko otwarte. Długie do ramion włosy otaczają głowę, lekko zaznaczona broda.
rzeźba

Pietà

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w rozbudowanej, profilowanej ramie dekorowanej nakładanymi motywami geometrycznymi oraz kwiatowymi, zwieńczonej na osi monogramem maryjnym. W centrum kompozycji, nieco z lewej strony obrazu przedstawienie Marii trzymającej na kolanach martwe ciało Chrystusa. Twarz Marii szeroka, z delikatnie otwartymi ustami, szerokim nosem i wzrokiem skierowanym ku niebu. Matka Boska jest ubrana w czerwoną suknię, ciemnobłękitny płaszcz nałożony na głowę oraz biały welon. Chrystus ukazany w pozycji półleżącej na białym płótnie, z lewą ręką podtrzymywaną przez Marię, prawą opadłą bezwładnie w dół. Twarz szczupła, oczy zamknięte, okolona krótką brodą i długimi, ciemnobrązowymi włosami, spływającymi na ramiona i plecy. Odziany jest w białe perizonium na biodrach, delikatnie drapowane. Wokół głów są zaznaczone nimby. W lewym, dolnym rogu przedstawienia titulus oraz misa, w prawym widoczny fragment krzyża. W tle otwiera się rozległy pejzaż z widokiem na Jerozolimę. Kolorystyka ciemna, ciepła z dominacją brązów.
obraz

Pieta

Zdjęcie nr 1: Rzeźba Matki Boskiej trzymającej na kolanach ciało zmarłego Jezusa. Maria siedzi z prawą nogą wystawioną do przodu, opartą na ziemi, lewą stopę ma cofniętą. Prawą rękę trzyma pod głową Jezusa, lewą podtrzymuje Jego lewe przedramię, głowę ma pochyloną do przodu, wzrok kieruje na Syna. Jest ubrana w czerwoną suknię i niebieski, lamowany złotem płaszcz, na głowie ma biały welon. Bezwładne ciało Jezusa opiera się na kolanach Matki, głowa opada na prawy bok, prawa ręka zwisa w kierunki ziemi, lewa, podtrzymywana, ułożona jest równolegle do ciała. Nogi są zgięte w kolanach, oparte na ziemi, na kończynach i w boku widać ślady ran, wokół bioder i ud ma owinięte białe perizonium.
rzeźba

Pieta

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający Pietę. Matka Boska i Chrystus ukazani do pasa. Maria zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, odziana w granatowy maforion z czerwoną podszewką oraz białą podwikę, podtrzymuje ciało Syna na białej tkaninie. Ma drobną, owalną twarz, półprzymknięte oczy, długi nos i wąskie usta, z oczu płyną łzy. Dekorowana koroną cierniową głowa podtrzymywanego przez Matkę Chrystusa zwrócona jest w trzech czwartych w prawo, natomiast korpus w lewo. Ręce Jezusa są skrzyżowane, oczy zamknięte, usta lekko rozchylone. Na rękach i boku widoczne rany. Głowy obu postaci okolone nimbami. Tło jednolite, ciemne, rozświetlone za głowami postaci. Kolorystyka ciemna, silne kontrasty.
obraz

Pieta

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty drewnianą, profilowaną ramą. W centralnej części kompozycji przedstawiona Matka Boska ukazana frontalnie, w pozycji siedzącej, trzymająca na kolanach martwe ciało Chrystusa. Głowa Marii zwrócona lekko w prawą stronę, wzrok uniesiony ku górze. Postać została przedstawiona jako młoda kobieta o owalnej twarzy, dużych ciemnych oczach i wąskim, prostym nosie. Usta niewielkie, zaznaczone kolorem jasnoczerwonym. Maria prawą ręką podtrzymuje głowę Syna, lewą dotyka jego przedramienia. Jest ubrana w jasnoczerwoną suknię z żółtym kołnierzem oraz jasnobłękitny płaszcz. Na głowę, otoczoną nimbem, ma narzuconą jasnożółtą chustę. Chrystus ukazany jako młody mężczyzna, leżący horyzontalnie na kolanach matki. Głowa przedstawiona na wprost, otoczona nimbem. Oczy zamknięte, nos wydatny, prosty. Włosy i zarost w kolorze ciemnobrązowym. Prawa ręka oraz nogi opadające w dół, lewa ułożona wzdłuż ciała. Tors nagi, z wyeksponowaną raną w boku; wokół pasa i bioder udrapowane białe perizonium. Po bokach Marii ukazane klęczące anioły, trzymające arma Christi: koronę cierniową (anioł po lewej stronie kompozycji) oraz gwoździe (anioł z prawej). Postaci ukazane jako jasnowłosi młodzieńcy ubrani w barwne szaty. Za Matką Boską widoczna pionowa belka krzyża wyznaczająca oś kompozycji oraz, na drugim planie, ciemne obłoki. Kolorystyka obrazu ciemna, przygaszona.
obraz

Pietà

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Pietà", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/pieta-28

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności