Ołtarz przytęczowy prawy św. Mikołaja

Dzieje zabytku

W aktach ostatniej wizytacji z 1748 roku opisywany jest w tym miejscu ołtarz z przedstawieniem św. Jana Nepomucena. W 1968 roku struktura została przemalowana, a w 1986 roku zdemontowana i złożona w stodole. Nie udało się określić, kiedy ołtarz został odnowiony i wstawiony ponownie do wnętrza kościoła.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem; uszaty. Mensa w typie sarkofagowym na niewielkim prostopadłościennym postumencie. Tabernakulum drewniane, architektoniczne, ujęte parami złoconych kolumienek, na osi których odcinki belkowania i spiralnie zwinięte akantowe woluty oraz kanelowanymi pilastrami. W zwieńczeniu motyw podwieszonej kotary oraz lambrekin. Na drzwiczkach płaskorzeźbione przedstawienie kielicha z hostią. Nastawa drewniana, ujęta korynckimi kolumnami ustawionymi na wysokich postumentach zdobionych plakietami roślinnymi. Dźwigają one pełne, wyłamane na ich osiach belkowanie. Fryz wysuniętych części dekorowany rozetami, silnie wystający gzyms zdobiony akantem. Powyżej odcinki przyczółka, na tle których ustawione pełnoplastyczne figury świętych dziewic w koronach i złoconych szatach. W kondygnacji pierwszej nisza zamknięta łukiem półkolistym nadwieszonym, mieszcząca obraz św. Mikołaja. Kondygnacja ujęta ażurowymi akantowymi uszakami. W zwieńczeniu przedstawienie św. Antoniego Padewskiego w formie stojącego prostokąta, ujętego ażurowymi uszakami utworzonymi z wici akantu. Powyżej, analogicznie, mniejsze ujęcie Boga Ojca w kształcie stojącego prostokąta o ściętych górnych narożach, zwieńczonego krzyżem równoramiennym. Struktura ołtarza w kolorze jasnozielonym, wypełnienia płycin, trzony kolumn oraz elementy gzymsu jasnoczerwone; ornamenty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawa ołtarzowa w kościele w Tarnawie jest bardzo mocno osadzona w modnej w czasie jej powstania stylistyce podkreślającej podziały architektoniczne. Zalicza się do jednego z trzech najpopularniejszych typów, jaki ukształtował się w Małopolsce w pierwszej połowie XVII wieku i trwał w głąb epoki nowożytnej. W swej kompozycji nawiązuje do schematu aediculi. Była to rozpowszechniona forma ołtarzy niewielkich rozmiarów. W tym przypadku zamknięcie pola centralnego zachodzi już na belkowanie, ale jeszcze go całkiem nie przerywa. Omawiany ołtarz pochodzi z przełomy XVII i XVIII wieku, lecz prócz wykorzystania omawianego, wcześniejszego wzoru, został uzupełniony o uszaki z ażurowej, schnącej wici akantowej – motyw stosowany od końca XVII wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz boczny prawy kościoła w Tarnawie został wybudowany na przełomie XVII i XVIII wieku. W swej kompozycji nawiązuje do schematu aediculi, jaki ukształtował się w Małopolsce w pierwszej połowie XVII wieku i trwał w głąb epoki baroku. Uzupełniono go o uszaki utworzone z wici akantowej.

Bibliografia