Ołtarz boczny Matki Boskiej Różańcowej

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał w drugiej połowie XIX wieku i został poddany konserwacji w 2003 roku.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny. Mensa skrzyniowa z kamiennym portatylem, poprzedzona dwoma, masywnymi kolumienkami o kostkowych kapitelach. Antepedium artykułowane czterema prostokątnymi płycinami zamkniętymi półkoliście. Na mensie, na kolumienkach blat ołtarza. Na nim prostopadłościenne tabernakulum z drzwiczkami akcentowanymi płyciną w kształcie prostokąta zamkniętego półkoliście. Cokół nastawy ołtarza pięciodzielny z analogicznymi, większymi płycinami. Wysunięte osie cokołu są dekorowane plakietą z motywem roślinnym, zaś skrajne są ozdobione konsolami z aplikowaną, okrągłą rozetą. Pole środkowe z prostokątną wnęką zamkniętą półkoliście, z łukiem wspartym na dwóch kolumnach korynckich. We wnęce na malowanym tle gwieździstego nieba figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Powyżej, w narożach przyłuczy rzeźbione rozety w trójkątnych polach. Nastawa flankowana parą kolumn korynckich ustawionych na wysuniętych partiach cokołu oraz figurami św. Dominika po lewej i św. Katarzyny Sieneńskiej po prawej stronie. Kolumny wspierają belkowanie zwieńczone trójkątnym przyczółkiem wypełnionym monogramem maryjnym; fryz zdobi ornament zygzakowaty. Za tympanonem pozłacana kopuła pokryta motywem rybiej łuski, zwieńczona krzyżem postawionym na kuli flankowanej motywami roślinnymi. Całość ołtarza fladrowana w odcieniu ciemnobrązowym, detal architektoniczny złocony, polichromia rzeźb w partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej ma taką samą strukturę jak naprzeciwległy ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa, odróżniają je jedynie detale ornamentalne. Na tej podstawie można wnioskować, że powstały w tym samym warsztacie snycerskim. Oba zostały zaprojektowane w stylu eklektycznym, czerpiąc m.in. z motywów sztuki antycznej i średniowiecznej. Pole główne skonstruowane z trójkątnego przyczółka wspartego na kolumnach wykorzystuje motyw aediculi – antycznej formy kapliczki, w której tak jak w ślemieńskim ołtarzu ustawiano rzeźby. Mensa ołtarzowa w formie prostopadłościanu, której blat opiera się na masywnych kolumienkach o kostkowych kapitelach inspirowana jest rozwiązaniami stosowanymi w okresie romańskim. Elementy zaczerpnięte z różnych epok tworzą spójne dzieło, którego powierzchnia dekorowana jest fladrowaniem – malarską imitacją słojów szlachetnego gatunku drewna.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. W 2003 roku prace konserwatorskie przeprowadziły zakłady: Konserwacja Zabytków Sabina Szkodlarska z Zabierzowa oraz Beata Kowalczyk Konserwacja Dzień Sztuki z Krakowa.

Streszczenie

Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej powstał w drugiej połowie XIX wieku i ma taką samą strukturę jak naprzeciwległy ołtarz Serca Najświętszego Pana Jezusa. Oba powstały w tym samym warsztacie i można je określić jako eklektyczne – łączące w spójną całość elementy różnych stylów historycznych.

Bibliografia