Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 2: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 3: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 4: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 5: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 6: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 7: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 8: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.
Zdjęcie nr 9: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.

Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Kęty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
pierwsze od północny przęsło nawy głównej, po stronie wschodniej
Identyfikator
DZIELO/23875
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
przełom XVIII i XIX wieku (lub pierwsza połowa XIX wieku)
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX wieku lub w pierwszej połowie XIX wieku. Za czynnik datujący można przyjąć umieszczony na obrazie w zwieńczeniu rok 1846.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny z drewnianą mensą i drewnianym antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami. Retabulum osadzone na nieznacznie zryzalitowanym cokole, lekko wstępującym pośrodku w kolejną partię retabulum. Część środkową ołtarza ujmuje para filarów o czworobocznym przekroju, ustawionych na tle pilastrów, osadzonych na wysokich cokołach i podtrzymujących przerwane belkowanie ze wspartym na nim przerwanym, półkolistym przyczółkiem. Część środkowa belkowania jest wyniesiona nieco wyżej. Pole części środkowej ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. Osadzone na wyłamującym się pośrodku gzymsie zwieńczenie ma postać stojącego prostokąta wypełnionego płyciną z uszakami w narożach, zamkniętą trójbocznie z ośmioboku. Pole środkowe w formie wydłużonego ośmioboku. Zwieńczenie domyka szczyt z formie przerwanego, trójkątnego przyczółka osadzonego na przerwanym belkowaniu. Środkową płycinę antepedium zdobi płaskorzeźbiony monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego. W partii fryzu i w górnych narożach części środkowej retabulum są motywy ornamentyki roślinnej. Boki zwieńczenia ujmuje para ażurowych, akantowych uszaków. Ponad obrazem, w osi ołtarza jest pole z monogramem ŚJK (Święty Jan Kanty). W szczycie, po bokach, na przerwanym przyczółku znajduje się para płonących wazonów, pośrodku natomiast para skrzyżowanych bereł godło herbu Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwieńczonych koroną i krzyżem. W polu części środkowej wyobrażono przedstawienie św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu jest wizerunek św. Piotra Apostoła. Struktura retabulum utrzymana jest w kolorystyce pokostowanego drewna, partie detalu architektonicznego i ornamentyka są złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Od początku kształtowania się wystroju wnętrz kościołów reformackich istotną rolę odgrywał zespół ołtarzy bocznych, niewiele jednak zachowało się informacji na temat ich pierwotnych form. Na podstawie zachowanych planów można określić, iż było ich zazwyczaj cztery lub sześć. Sytuowano je symetrycznie przy tęczy oraz przy ścianach po obydwu stronach nawy we wnękach ołtarzowych. Najprawdopodobniej ich strukturę stanowiła jedynie mensa ołtarzowa, stopień do ustawiania lichtarzy oraz ozdobne antepedium, które zmieniano w zależności od okresu liturgicznego. Powyżej mensy wieszany był obraz z patronem ołtarza, ujęty prostą ramą. Tę skromną postać ołtarzy bocznych od pierwszej połowy XVIII wieku zaczęły stopniowo zastępować retabula o strukturze architektonicznej. W ramach ustawodawstwa prowincji małopolskiej nie wypracowano konkretnego modelu czy wzorca retabulów ołtarzowych. Przepisy odnosiły się jedynie do zagadnień ogólnych i podstawowych, podkreślając, iż każdą realizację ma charakteryzować „blask najwyższego piękna i najściślejszego ubóstwa”. Efektem tego, stosunkowo prosta struktura ołtarzy pozbawiona była nadmiernej ornamentyki, polichromii a nawet kolumn stanowiących przejaw przepychu. Grupa trzech ołtarzy bocznych, do której należy retabulum z przedstawieniem „Adoracji Matki Boskiej przez św. Jana Kantego” powstała najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIX wieku. Wzorcem dla formy nastaw były wykonane w latach 1711-1715 przez brata Modesta Gronalewicza trzy ołtarze boczne poświęcone Niepokalanemu Poczęciu Matki Boskiej, św. Franciszkowi i św. Antoniemu Padewskiemu.
Ikonografia retabulum nawiązuje do postaci św. Jana Kantego. Świadczy o tym zarówno zdobiący antepedium monogram Uniwersytetu Jagiellońskiego, jak również umiejscowiony w szczycie zwieńczenia nastawy monogram ŚJK (Święty Jan Kanty) oraz godło herbu uczelni w postaci pary skrzyżowanych bereł z koroną.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania jest dobry.

Streszczenie

Ołtarz boczny św. Jana Kantego e kościele Reformatów w Kętach powstał najprawdopodobniej na przełomie XVIII i XIX, lub w pierwszej połowie XIX wieku. Struktura nastawy nawiązuje do form retabulów przytęczowych wykonanych w latach 1711-1715 przez brata Modesta Gronalewicza.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona jest na ścianie, z wejściem w zaplecku. Kosz ambony, na rzucie owalu, artykułują cztery pilastry osadzone na obiegającym jego podstawę cokole, wspierające wyłamujący się ponad nimi gzyms wieńczący. Podwieszenie kosza jest w formie czterech wolutowych kabłąków spiętych spłaszczonym pierścieniem. Zaplecek jest w formie prostokątnej płyciny ujętej parą pilastrów wspierających wyłamujące się ponad nimi belkowanie z wydatnym gzymsem. Zwieńczenie ma formę półkolistego przyczółka. Pola kosza ambony wypełniają płaskorzeźbione przedstawienia trzech świętych Janów. W środkowym znajduje się św. Jan Kanty siedzący przy pulpicie z otwartą księgą, poniżej znajduje się kartusz herbowy, o krawędziach zdobionych ornamentyką akantową, z napisem: „Et lex / clementia / in linqua / eius”, natomiast w medalionie powyżej jest zamknięta księga z siedmioma pieczęciami. Po lewej znajduje się św. Jan Ewangelista, poniżej na kartuszu napis: „Quia verum est testimo/nium eius”, w medalionie zaś klatka. Po prawej jest przedstawienie św. Jana Chrzciciela z kartuszem z napisem: „Et enim / manus Domini / errat /cum / suo” oraz medalionem ze znakiem ręki trzymającej trąbę. Pilastry zdobią motywy kampanulli oraz uskrzydlonych główek anielskich, z których niektóre są na tle konch. Tuż pod gzymsem wieńczącym podwieszona jest girlanda kwiatowa. Belkowanie zaplecka ambony wsparte jest dodatkowo na wolutowych wspornikach, trzony pilastrów zdobią kampanulle. Po środku płyciny zaplecka, nad wejściem znajduje się ujęty akantem kartusz herbowy z napisem: „Docebit vos omnia”. Zwieńczenie ambony zdobią figurki dwóch par aniołków, z czego jedna usytuowana jest na krawędziach przyczółka, druga wypełnia pole tympanonu. Ukazane naprzeciw siebie w pozycjach półleżących, o przeplatających się nogach obuczącz podtrzymują otwartą księgę z napisem: „EVANGELIUM IESU CHRISTI”. Szczyt zwieńczenia jest w formie promienistej glorii z gołębicą Ducha Świętego po środku. Struktura ambony jest pomalowana na biało, podobnie, jak odsłonięte partie ciał aniołków. Detal architektoniczny, ornamnetyka, szaty i skrzydła są złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca z dostępem od strony wewnętrznej klatki schodowej usytuowanej w murze kościoła. Kosz jest na planie ośmioboku z cokołem i podwieszeniem w formie stylizowanego, odwróconego stożka zakończonego szyszką. Po lewej stronie przylega do niego ganek na rzucie czworoboku. Naroża kosza i ganku ujęte są kolumienkami, których trzony w dolnej partii zdobią liście akantu i rozetki, wyżej obiega je para pierścieni, pomiędzy którymi naprzemiennie są kaboszony i rozetki, natomiast górna część jest kanelurowana. Na kompozytowych kapitelach wsparte jest belkowanie parapetu. Zaplecek ambony ujmuje para osadzonych na cokołach kolumienek w dolnej partii zdobionych motywem floralnym, w górnej kanelurowaniem, wpierających wyłamujące się ponad nimi, przerwane belkowanie. Baldachim jest na rzucie ośmioboku. Jego krawędź obiega wyłamujące się na narożach belkowanie. Zwieńczenie ma formę osadzonego na niewysokim cokole stożka o lekko wklęsłych ściankach, nakrytego wklęsło-wypukłym hełmem na rzucie ośmioboku, na którym osadzony jest złocony krzyż o trójlistnych zakończeniach ramion oraz z kręgiem obłoków i wiązkami promieni na ich przecięciu. Płyciny podwieszenia kosza zdobią liście akantu. Na cokole kosza i ganku są girlandy z kwiatami róż, natomiast na fryzie akantowa wić. Ścianki ganku artykułują prostokątne płyciny natomiast kosza – w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. Ujęte są profilowaną, złoconą ramą i wypełnione dekoracyjnym motywem wazonu z kompozycją liści akantu o symetrycznym układzie. W polu zaplecka znajduje się płycina w kształcie stojącego prostokąta zamknięta półkolistym łukiem nadwieszonym z górnymi narożnikami zaakcentowanymi przez wklęsłe łuki odcinkowe. Ujęta jest profilowaną, złoconą ramą. Wypełnia ją motyw dekoracyjny złożony z ukazanych na tle krzyżującego się kwiatu lilii i gałązki palmowej, skrzyżowanych kotwicy i krzyża, z sercem gorejącym pośrodku, dodatkowo u dołu kompozycji jest para kwiatów róży, a u góry wstążka. W podniebiu baldachimu znajduje się gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Dolną krawędź baldachimu obiega motyw lambrekinu, belkowanie zdobi ornament kostkowy i wole oczy. Dekorację cokołu zwieńczenia stanowią motywy akantowe, artykułujące naroża akantowe woluty oraz wazony. Natomiast górną część zwieńczenia i hełm zdobią akantowe liście. Struktura ambony utrzymana jest w bieli, czerwieni, błękicie i jasnym różu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona nadwieszona, umieszczona jest na filarze, z wejściem od prawej strony w postaci jednobiegowych schodów z balustradą w formie wydzielonych kolumienkami, ażurowych płycin zdobionych w narożu ornamentyką roślinną. Wsparty na ośmiobocznym filarze kosz jest na rzucie ośmioboku. Wydzielone kolumienkami ścianki wypełniają prostokątne płyciny zamknięte łukiem w kształcie rybiego pęcherza, z rzeźbionymi figurami czterech ewangelistów stojących na niewielkich konsolkach. Profilowany parapet ambony zdobi motyw rozetek. Na zaplecku ambony zawieszony jest zegar w drewnianej obudowie. Baldachim na rzucie ośmioboku o krawędziach ujętych fryzem arkadkowym oraz niewielkimi sterczynkami. Zwieńczenie w formie ażurowego pinakla z figurą Jezusa wewnątrz. Struktura ambony pokryta jest ciemnobrązową bejcą, zaś figura utrzymana w odcieniu naturalnego drewna.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Para całopostaciowych, pełnoplastycznych figur przedstawia stojące na niewielkich postumentach anioły zwrócone w trzech czwartych ku wnętrzu zwieńczenia retabulum. Pociągłe twarze o prostokątnym obrysie charakteryzują sumarycznie opracowane rysy z szeroko rozstawionymi, niewielkimi oczami, zarumienione policzki, czubki niewielkich nosów oraz podbródki. Długie, skręcone włosy opadają na plecy. Nagie sylwetki postaci częściowo okrywają złocone, mocno drapowane szaty; anioł po lewej stronie ma osłonięte lewe ramię, a anioł po prawej odkryte ramiona i tors. Na plecach znajdują się duże złocone i srebrzone opuszczone skrzydła. Anioł po lewej stronie retabulum lewą rękę wyciąga nieco do przodu, prawą opuszcza w dół, drugi, po prawej, obydwie ręce wyciąga przed siebie.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Para pełnoplastycznych, całopostaciowych figur przedstawia anioły przyklękające na przerwanym, wolutowym przyczółku zwieńczenia ołtarza. Ich zwrócone niemal w trzech czwartych, młodzieńcze sylwetki są lekko pochylone ku sobie. Owalne, szerokie twarze aniołów charakteryzują pełne, wyraziste, niemal identyczne rysy z dużymi oczami, długimi, prostymi nosami i lekko zarumienionymi policzkami. Ich falowane, brązowe, częściowo przesłaniające uszy włosy łagodnie opadają na plecy. Sylwetki aniołów, charakteryzujące się stosunkowo naturalistycznie opracowaną muskulaturą, okryte są rozwianymi, złoconymi szatami od pasa do kolan u anioła po prawej stronie i częściowo w partii bioder u anioła po lewej. Na plecach mają duże, złocone skrzydła. Anioł po lewej prawą rękę wspiera na piersiach, lewą wyciąga przed siebie, drugi obydwie składa na klatce piersiowej.
rzeźba
Anioł

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny, o przednich narożach ujętych pilastrami hermowymi, z drewniana mensą. Antepedium w formie prostokątnej płyciny z płaskorzeźbionym motywem hostii okolonej drobnymi promieniami i ujętej liśćmi i pąkami mniszka lekarskiego. Retabulum osadzone na niewysokim cokole, lekko zryzalitowanym po bokach. Wyżej predella ujęta parą konsoli wolutowych wspierających wyłamujący się ponad nimi gzyms. Cokół wraz z predellą flankowany parą uszaków w formie spływów wolutowych. Część środkowa ujęta parą kolumn o trzonach zdobionych motywem kandelabru, wspierających fryz wyłamujący się ponad nimi oraz gzyms przybierające postać trójboczną. Zwieńczenie w kształcie kwadratu zamkniętego odcinkiem gzymsu o lekko zryzalitowanych bokach. Predellę, część środkową i zwieńczenie ujmują pary ujmują pary uszaków o fantazyjnych wykrojach, zdobione ornamentem okuciowym i wicią roślinną. Uszaki zwieńczenia dodatkowo zdobione parą główek anielskich i medalionów ze św. Barbarą po prawej stronie i św. Katarzyną Aleksandryjską po lewej. Na bokach gzymsu para figur siedzących aniołów. Szczyt w postaci ujętego parą wolut i zwieńczonego krzyżem kartusza z okrągłym medalionem z monogramem imienia Jezus. w predelli obraz w kształcie leżącego prostokąta ze sceną Nawiedzenie św. Elżbiety. Pole środkowe retabulum, ujęte motywami kaboszonów, ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym, w środku obraz Najświętszego Serca Jezusa. W zwieńczeniu obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty szeroką ramą z uszakami w narożach, zdobioną ornamentem. W środku wizerunek Matki Boskiej Różańcowej ze św. Teresą z Avila. Struktura polichromowana w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka złocone i srebrzone.
ołtarz

Boczny prawy (południowy)

Zdjęcie nr 1: Nastawa przyścienna, architektoniczna, w kształcie prostokąta, jednoosiowa. W formie późnogotyckiego portalu o otworze wejściowym prostokątnym o zaokrąglonych narożach, ujętym cienkimi kolumienkami na cylindrycznych cokołach oraz laskowaniem, przechodzącymi na prostokątne nadproże z krzyżującymi się laskami. W polu środkowym obraz z przedstawieniem siedzącego na tronie świętego Józefa z Dzieciątkiem na kolanach. Obraz w obramieniu z motywem pręta owiniętego spiralną taśmą. Poniżej prostokątna płyta w takim samym obramieniu, z inskrypcją po polsku, literami stylizowanymi na gotyckie: BOGARODZICO.
ołtarz

Nastawa ołtarza Świętego Józefa

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; lewą rękę składa na piersi, a prawą wyciąga do przodu; głowę ma uniesioną do góry. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy krótkie i kędzierzawe, ciemnobrązowe z loczkiem zawiniętym nad czołem. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką, odsłaniającą nagi tors i prawą nogę powyżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki oraz głową skierowaną delikatnie w lewo. Szaty, skrzydła i twarz analogiczne, jak u pierwszego anioła. Wyżej, na wolutowym zakończeniu boków zwieńczenia usadzona jest para małych aniołków z niewielkimi skrzydłami, opasanymi w biodrach złotą przepaską. Aniołki ukazane są w ruchu o esowato wygiętej sylwetce, z jedną nogą uniesioną do góry i rękami odwiedzionymi na jeden bok. Twarze szerokie z pulchnymi policzkami, nosami o szerokich końcach i dużymi oczami, włosy krótkie i kędzierzawe. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone.
rzeźba

Cztery anioły w zwieńczeniu ołtarza bocznego

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; na piersi składa skrzyżowane ręce, głowę ma skierowaną w lewo. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy długie i kręcone, ciemnobrązowe. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką odsłaniającą nagi tors i prawą nogę poniżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i skierowanymi w prawo. Szaty, skrzydła i twarz są analogiczne, jak u opisanego poprzednio anioła. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone oraz srebrzone.
rzeźba

Dwa anioły w zwieńczeniu ołtarza

Zdjęcie nr 1: Podstawa w formie prostego prostopadłościanu na niskim cokoliku, zwieńczona gzymsem, wyżej przechodząca w zwężający się, profilowany cokół na planie prostokąta, na którym osadzony jest krucyfiks. Ramiona krzyża ujęte przy krawędzi bordową opaską, wewnątrz złocone i karbowane. Figura Chrystusa ścięta z tyłu, przybita do krzyża trzema gwoździami. Ciało w delikatnym zwisie o szeroko rozłożonych ramionach, głowa opada na prawe ramię, nogi są ugięte w kolanach, kolana przylegają do siebie, a stopy są przebite w układzie prawa na lewą. Twarz szczupła o ostrym profilu nosa, okolona krótką brodą. Włosy długie, silnie skręcone w pukle i opadające na tył głowy i prawe ramię. Ciało szczupłe o delikatnie podkreślonej muskulaturze oraz uwypuklonej formie klatki piersiowej, szczególnie linii żeber z zaznaczonymi śladami męki. Na głowie korona cierniowa. Przez biodra przewiązane jest złocone perizonium w formie krótkiej skręconej tkaniny, zawieszonej na sznurze, odsłaniającej prawe biodro, ze zwisem na prawym boku. Na zakończeniu pionowej belki titulus w formie zwoju z napisem „IN / RI”. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała Chrystusa delikatnie sina, perizonium, krzyż i detale złocone oraz srebrzone, postument polichromowany na czarno.
rzeźba

Krzyż ołtarzowy

Zdjęcie nr 1: Mensa w typie sarkofagowym ustawiona na czterech lwich łapach. Ściana frontowa jest dekorowana trzema płycinami. Zewnętrzne mają kształt leżących prostokątów z wklęsłą wewnętrzną krawędzią, a środkowa jest okrągła, wypełniona chrystogramem. Mensa w kolorze jasnoszarego kamienia, łapy białe.
ołtarz

Mensa ołtarzowa

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-190

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności