Matka Boska z Dzieciątkiem oraz św. Augustyn

Dzieje zabytku

Feretron prawdopodobnie należał do Arcybractwa Paska Rzemiennego Czarnego Pocieszenia Najświętszej Marii Panny założonego na mocy dekretu papieża Leona XIII z 18 maja 1895, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Jan Polończyk (1835-1884). Obrazy do feretronu wykonał malarz Władysław Ciesielski w w latach1956-1957.

Opis

Feretron dwustronny z obrazami Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz św. Augustyna wg Philippe’a de Champaigne ustawiony na prostopadłościennej podstawie, flankowany parą wysokich kolumienek, zwieńczony ażurową stylizowaną wicią akantu z zatkniętym na szczycie krzyżykiem łacińskim o ramionach zakończonych kwiatonami oraz z dwoma wazonikami po bokach feretronu. Cokół profilowany, zaopatrzony w otwory na drążki do noszenia, zdobiony poziomą wicią roślinną. Kolumienki ustawione na bazie, przedzielone pośrodku pierścieniem, o gładkich trzonach, z kapitelami.

Na obrazie Matki Boskiej z Dzieciątkiem Maria ukazana w centrum kompozycji, w półpostaci, frontalnie, z głową przechyloną do Dzieciątka, rękoma je obejmująca. Ubrana z różową suknię z długimi rękawami, błękitny płaszcz ze złotym obszyciem i zieloną podszewką, dekorowaną bogato złotą wicią floralną. Na prawym ramieniu Marii złota gwiazda, poniżej złota spinka, na głowie biały welon i korona w typie zamkniętym zwieńczona krzyżykiem. Twarz podłużna, o wyrazistych rysach, z dużymi oczami, ze wzrokiem skierowanym na widza. Dzieciątko ukazane z lewego profilu, w pozycji siedzącej, z rączkami chwytającymi Matkę Bożą za szyję i podbródek; ubrane w białą, długą sukienkę; na głowie korona w typie zamkniętym z krzyżykiem. Całość ukazana na jasnoróżowym tle, zdobionym delikatną wicią floralną. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote, promieniste nimby. W prawym dolnym narożu sygnatura: „Wł(adysław) Ciesielski 1957 r(oku).”. Pod obrazem Matki Bożej niewielka blaszana tabliczka z wyrytym napisem: „Zachełmna/1957 r(oku)”.

Na rewersie kopia obrazu z przedstawieniem św. Augustyna w pracowni według Philippe’a de Champaigne „Wizja św. Augustyna” z lat 1645-1650. W prawym dolnym narożu sygnatura: „Wł(adysław) Ciesielski/1956 R(oku)”.

Struktura polichromowana na kolor ciemnobrązowy, detale i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Feretron to obraz lub rzeźba umieszczone w ozdobnej ramie, z podstawą zaopatrzoną w otwory na drążki do noszenia podczas procesji. Zygmunt Gloger w „Encyklopedii staropolskiej” pochodzenie słowa „feretron”, czy „feretrum” wywodził ze starożytnego Rzymu, gdzie określało posągi niesione w pochodach triumfalnych. Jedna z pierwszych procesji chrześcijańskich z niesieniem wizerunku odbyła się w 590 roku, kiedy w Rzymie zapanowała epidemia tyfusu. Papież Grzegorz I Wielki zarządził w siedmiu kościołach Rzymu odprawienie nabożeństw suplikacyjnych, tzn. błagalnych. Nabożeństwa te były połączone z procesjami, w czasie których niesiono obraz Matki Boskiej Ocalenie Ludu Rzymskiego — Salus Populi Romani.

Feretron z obrazami Matki Bożej oraz św. Augustyna prawdopodobnie należał do Arcybractwa Paska Rzemiennego Czarnego Pocieszenia Najświętszej Marii Panny założonego na mocy dekretu papieża Leona XIII z 18 maja 1895 w okresie posługi parafii proboszcza Jana Polończyka (1835-1884). Obraz z przedstawieniem św. Augustyna w pracowni jest kopią obrazu „Wizja św. Augustyna” francuskiego malarza doby baroku Philippe’a de Champaigne, którą wykonał Władysław Ciesielski w 1956 roku. Święty Augustyn jest jednym z czterech łacińskich doktorów Kościoła, autorem licznych dzieł filozoficznych i teologicznych, dlatego też na obrazie został ukazany w pracowni, przy pulpicie. W ręku trzyma gorejące serce, symbol miłości Bożej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Feretron prawdopodobnie należał do Arcybractwa Paska Rzemiennego Czarnego Pocieszenia Najświętszej Marii Panny założonego w 1895 roku. W feretronie umieszczony jest obraz przedstawieniem św. Augustyna w pracowni według Philippe’a de Champaigne „Wizja św. Augustyna” (1645-1650) pędzla Władysława Ciesielskiego z 1956 roku.

Bibliografia