Matka Boska Bolesna

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Bolesnej. W centrum kompozycji, nieco z lewej strony ukazana jest stojąca Matka Boska z ugiętymi w kolanach nogami, z prawą cofniętą do tyłu. Na piersi krzyżuje dłonie, a głowę zwraca w lewą stronę. W jej serce wbity jest długi miecz ze złotą rękojeścią. Twarz podłużna z otwartymi ustami, długim nosem, dużymi oczami i silnie zarumienionymi policzkami; karnacja blada. Ubrana jest w jasnoróżową suknię i niebieski płaszcz założony na głowę, ma bose stopy. Spod płaszcza widać ciemnobrązowe i długie włosy. Dłonie smukłe o delikatnych palcach. Po prawej stronie obrazu ustawiona jest drewniana szafka, na której stoi metalowa puszka. Całość ukazana jest we wnętrzu architektonicznym z widoczną posadzką, tło jednolite – ciemne.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Obraz przedstawia Matkę Boską Bolesną i jest ilustracją fragmentu Ewangelii św. Łukasza: „Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: «Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu»” (Łk 2, 34-35). Przedstawienia Matki Boskiej Bolesnej przeszytej mieczem pojawiły się już w średniowieczu. Jednak wizerunek usamodzielnił się dopiero pod koniec XV i na początku XVI wieku, zyskując dużą popularność w XVII i XVIII stuleciu. W omawianym dziele oprócz miecza przeszywającego serce Matki Boskiej ból został wyrażony poprzez charakterystyczny układ skrzyżowanych na piersi dłoni Marii. Franz Lang (1654-1727), bawarski jezuita, autor wielu prac, w których opisał jakie możliwości daje gra aktora w procesie edukacji religijnej, gest ten omówił w następujący sposób: „Cierpimy i smucimy się, splatając dłonie na kształt grzebienia i unosząc je do serca albo opuszczając do pasa”. Podobnie jak aktor na scenie ma wzbudzać u widza poruszenie, tak i dzieło (obraz lub rzeźba) miały wywołać to samo uczucie u modlących się wiernych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły, liczne ubytki warstwy malarskiej, przedarcia płótna, zabrudzenie powierzchni.

Streszczenie

Obraz przedstawia Matkę Boską Bolesną i jest ilustracją fragmentu Ewangelii św. Łukasza. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Przedstawienia Matki Boskiej Bolesnej przeszytej mieczem pojawiły się już w średniowieczu. Jednak wizerunek usamodzielnił się dopiero pod koniec XV i na początku XVI wieku, zyskując dużą popularność w XVII i XVIII stuleciu.

Bibliografia