Anioł
Zdjęcie nr 1: Figura anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiono ją na rzeźbionym obłoku. Anioł ujęty został frontalnie w kontrapoście, z głową zwróconą w lewo. Prawą rękę ma złożoną na piersi, a uniesioną lewą zwróconą w bok. Ma owalną twarz okoloną krótkimi, kręconymi włosami, okrągłe, niebieskie oczy, pełne usta, mały nos. Anioł ubrany jest w tunikę z szerokimi rękawami, odsłaniającą ramiona i prawe kolano. Na prawej nodze widoczny jest fragment zawiniętego płaszcza. Skrzydła anioła są złożone. Ciało zostało polichromowane naturalnie, natomiast suknia, płaszcz i skrzydła wyzłocono, a obłok posrebrzono.
Zdjęcie nr 2: Figura anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiono ją na rzeźbionym obłoku. Anioł ujęty został frontalnie w kontrapoście, z głową zwróconą w lewo. Prawą rękę ma złożoną na piersi, a uniesioną lewą zwróconą w bok. Ma owalną twarz okoloną krótkimi, kręconymi włosami, okrągłe, niebieskie oczy, pełne usta, mały nos. Anioł ubrany jest w tunikę z szerokimi rękawami, odsłaniającą ramiona i prawe kolano. Na prawej nodze widoczny jest fragment zawiniętego płaszcza. Skrzydła anioła są złożone. Ciało zostało polichromowane naturalnie, natomiast suknia, płaszcz i skrzydła wyzłocono, a obłok posrebrzono.
Zdjęcie nr 3: Figura anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiono ją na rzeźbionym obłoku. Anioł ujęty został frontalnie w kontrapoście, z głową zwróconą w lewo. Prawą rękę ma złożoną na piersi, a uniesioną lewą zwróconą w bok. Ma owalną twarz okoloną krótkimi, kręconymi włosami, okrągłe, niebieskie oczy, pełne usta, mały nos. Anioł ubrany jest w tunikę z szerokimi rękawami, odsłaniającą ramiona i prawe kolano. Na prawej nodze widoczny jest fragment zawiniętego płaszcza. Skrzydła anioła są złożone. Ciało zostało polichromowane naturalnie, natomiast suknia, płaszcz i skrzydła wyzłocono, a obłok posrebrzono.
Zdjęcie nr 4: Figura anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiono ją na rzeźbionym obłoku. Anioł ujęty został frontalnie w kontrapoście, z głową zwróconą w lewo. Prawą rękę ma złożoną na piersi, a uniesioną lewą zwróconą w bok. Ma owalną twarz okoloną krótkimi, kręconymi włosami, okrągłe, niebieskie oczy, pełne usta, mały nos. Anioł ubrany jest w tunikę z szerokimi rękawami, odsłaniającą ramiona i prawe kolano. Na prawej nodze widoczny jest fragment zawiniętego płaszcza. Skrzydła anioła są złożone. Ciało zostało polichromowane naturalnie, natomiast suknia, płaszcz i skrzydła wyzłocono, a obłok posrebrzono.

Anioł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Oświęcim
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/24497
Kategoria
rzeźba
Dookreślenie zabytku
figura druga od lewej
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, polichromowane, złocone, srebrzone, techniki snycerskie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 100 cm
wysokość – 130 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Figura adorującego anioła z drugiej połowy XVIII wieku przynależy do struktury ołtarza głównego w Oświęcimiu, który po pożarze kościoła w 1867 roku przerobiono w 1865, a następnie w latach 1892-1893. Po modernizacji cztery przedstawienia aniołów ustawiono w dolnej kondygnacji.

Opis

Figura anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiono ją na rzeźbionym obłoku. Anioł ujęty został frontalnie w kontrapoście, z głową zwróconą w lewo. Prawą rękę ma złożoną na piersi, a uniesioną lewą zwróconą w bok. Ma owalną twarz okoloną krótkimi, kręconymi włosami, okrągłe, niebieskie oczy, pełne usta, mały nos. Anioł ubrany jest w tunikę z szerokimi rękawami, odsłaniającą ramiona i prawe kolano. Na prawej nodze widoczny jest fragment zawiniętego płaszcza. Skrzydła anioła są złożone. Ciało zostało polichromowane naturalnie, natomiast suknia, płaszcz i skrzydła wyzłocono, a obłok posrebrzono.

Zarys problematyki artystycznej

Oświęcimska rzeźba adorującego anioła wyrasta z tradycji rokokowych realizacji kształtowanych "manierą Fontany". Stąd też figura posiada teatralne upozowanie, "grając" powierzoną sobie rolę, aczkolwiek przez to nie jest zdeformowana lub manieryczna. Tendencję tę można było zauważyć np. w twórczości Francesca Placidiego (np. wystrój rzeźbiarski w Morawicy) lub też u Piotra Korneckiego (np. rzeźby u cystersów w Jędrzejowie lub w farze w Bochni), a także w manierze działającego w Krakowie i w okolicy Johanna Georga Lehnera (ok. 1703-1776) i jego uczniów czy też Piotra Rojowskiego pracującego przy wystroju kaplicy św. Jana Kantego w Kętach.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na przełomie XX i XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 25;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 401-402;
A. Dettloff, Rzeźba krakowska drugiej połowy XVIII w. Twórcy, nurty i tendencje, Kraków 2013, s. 69-82, 151-154.

Streszczenie

Figura adorującego anioła z drugiej połowy XVIII wieku przynależy do struktury ołtarza głównego w Oświęcimiu, który po pożarze kościoła w 1863 roku przerobiono w 1867, a następnie w latach 1892-1893. Po modernizacji cztery przedstawienia aniołów ustawiono w dolnej kondygnacji.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Przyścienna, wisząca z dostępem w formie jednobiegowych schodów od strony prezbiterium, ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Kosz został wykonany na planie półkola ustawionego na niskim cokole z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, ujętego wolutami i zakończonego wałkiem z szyszką. Jego boki podzielono pilastrami na nierówne pola, w których znajdują się płyciny z rozetami w zewnętrznych polach oraz w środkowym płaskorzeźbione przedstawienie Chrystusa siewcy na tle krajobrazu siewcy. Kosz zwieńczony został parapetem w formie gzymsu. Zaplecek ambony uzyskał formę stojącego prostokąta, ujętego lizenami ozdobionymi dekoracją geometryczną i roślinną. W polu umieszczono płaskorzeźbioną gołębicę Ducha Świętego w glorii promienistej. Baldachim wykonano na planie półkola w formie belkowania z podwieszonym lambrekinem i fryzem dekorowanym diagonalną kratownicą. Górę baldachimu opięto belkowaniem wyłamanym na dwóch osiach skrajnych. Baldachim wieńczy postument z leżącą na nim zamkniętą księgą z barankiem apokaliptycznym, stojącymi za nim dwiema tablicami Dekalogu oraz widniejącym nad nimi krzyżem w promienistej glorii. Architektura ambony została polichromowana na biało ze złoconymi profilami i ornamentyką oraz srebrzonymi detalami.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Rzeźba anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiono ją na prostokątnej niskiej podstawie. Anioł ukazany został frontalnie w kontrapoście. Lewą rękę kładzie na piersi, a prawą wyciąga w bok. Ma owalną twarz o szeroko otwartych oczach, małym nosie, pełnych ustach, okoloną krótkimi, silnie kręconymi włosami. Ubrany jest w tunikę odsłaniającą prawe ramię, z rękawem na lewym ramieniu, przewiązaną w talii, odsłaniającą prawe kolano oraz płaszcz przerzucony przez lewe ramię, otaczający postać, podtrzymany z przodu na tasiemce. Bo bokach widoczne są złożone skrzydła. Rzeźba jest naturalistycznie polichromowana, a szaty i skrzydła zostały wyzłocone.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pierwszego z aniołów jest ścięta i drążona z tyłu. Postać została ustawiona frontalnie, w kontrapoście na obłoku. Głowa anioła jest skierowana w górę i obrócona w prawo. Lewą rękę ma uniesioną i odsuniętą od ciała, prawą natomiast unosi w górę. Jego twarz jest owalna, ma pełne usta, mały nos, i oczy skierowane w górę. Głowę otaczają krótkie i silnie kręcone włosy. Anioł ubrany jest w tunikę z jednym rękawem na lewej ręce, odsłaniającą ramiona oraz prawą rękę i lewe kolano. Fragment przerzuconego płaszcza widoczny jest w partii bioder. Jego skrzydła są rozłożone. Ciało zostało polichromowane w kolorze naturalnym, natomiast tunikę, płaszcz i skrzydła pozłocono. Także rzeźba drugiego anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiony na prostokątnej, niskiej podstawie anioł w kontrapoście został ujęty frontalnie. Lewą rękę kładzie na piersi, prawą ma wyciąga w bok. Jego twarz jest owalna, o szeroko otwartych oczach, małym nosie, pełnych ustach, okolona krótkimi, silnie kręconymi włosami. Ubrany jest w tunikę odsłaniającą prawe ramię, z rękawem na lewym ramieniu, przewiązaną w talii, odsłaniającą prawe kolano oraz płaszcz przerzucony przez lewe ramię, otaczający postać, podtrzymany z przodu na tasiemce. Po bokach widoczne są złożone skrzydła. Figura polichromowana jest w partiach ciała naturalistycznie, natomiast szaty i skrzydła zostały wyzłocone.
rzeźba
Anioły
Zdjęcie nr 1: Marmurowa chrzcielnica uzyskała kształt kielicha. Na sześciennym cokole ustawiono czworoboczny postument, z którego wyrasta gruszkowa tralka podtrzymująca, spłaszczoną, sferyczną czarę dekorowaną imitacją płaskiego puklowania z wywiniętym brzegiem. Blaszana pokrywa uzyskała formę trybowanej półkuli, zakończonej aplikowaną kulą z krzyżem z gołębicą Ducha Świętego. Na pokrywie znajduje się trybowana inskrypcja: „A[NNO] D[OMINI] / 1613 /10.SA/LA MIEY/SKY".
chrzcielnica
chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Płytowe epitafium ścienne składa się z trzech zasadniczych części - konsoli, płyty właściwej i zwieńczenia. Całość wspiera się na prostopadłościennej konsoli mającej formę leżącego, wydłużonego prostokąta. Na niej ustawiono czworoboczną płytę z inskrypcją wspartą na dwóch trapezoidalnych nóżkach, z dłuższym bokiem u góry. Płytę przy krawędziach ozdobiono ornamentem roślinnym tworzącym dekoracyjną bordiurę. Pole w całości wypełnia napis: "Magdalenie z Ostrzeszewiczów / WRONOWSKIEY / Zmarłey dnia 8[ósme]go Maia 1823 / w Roku życia 76 / przywiązane Dzieci / nayukochańszey Matce swoiey / Pomnik ten niewygasłego żalu kładą / Przechodzących / prosząc o westchnienie do Boga za Jey / Duszę". Na płycie wsparto na okrągłych podporach, pierwotnie zdobionych aplikacjami z brązu, zwieńczenie w formie płaskiego obelisku o ściętym wierzchołku. Jego pole zdobi profilowane obramienie oraz ryta arkatura. Na szczycie znajduje się półwypukła waza. Pomiędzy podporami obelisku umieszczono wykonane z brązu litery: "D[eo] O[pitmo] M[aximo]".
płyta nagrobna
-
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta ujętego złoconą ramą. W centrum kompozycji ukazano frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa z nieznacznie pochyloną głową w prawo ujętą w trzech czwartych. Zbawiciel ma skrzyżowane z przodu i związane sznurem ręce. W prawej dłoni trzyma trzcinę o trzech parach stylizowanych liści. Ma pociągłą twarz o jasnej karnacji okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Jezus ma duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy. Na głowie ma złoconą koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otaczają ostre, złocone promienie. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Zbawiciel ubrany jest w płaszcz narzucony na ramiona odsłaniający jego nagi tors. Zarówno płaszcz, jak i korona cierniowa, trzcina oraz sznur zostały przykryte płaskorzeźbioną, drewnianą sukienką wotywną.
obraz
Ecce Homo

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczne, całopostaciowe figury aniołów siedzących w zdynamizowanych pozach na przerwanym przyczółku ołtarza głównego, ukazanych pod postaciami małych dzieci. Anioł po prawej stronie retabulum siedząc zwrócony na wprost odwraca się w trzech czwartych w prawo lekko pochylając do przodu. Zaokrągloną twarz charakteryzują pełne, dziecięce rysy o wąskich łukach brwi, dużych, migdałowatych oczach, lekko zadartym nosie, kształtnych ustach i podbródku. Naga sylwetka o zaokrąglonych kształtach, z dwoma fałdkami nad brzuchem osłonięta jest w partii bioder złoconą szatą zarzuconą przez prawe ramię. Wyciągnięta do przodu lewa ręka skierowana jest w prawo, nogi skrzyżowane. Na plecach rozłożone złocone skrzydła. Anioł po lewej stronie retabulum siedząc zwrócony na wprost odwraca się w trzech czwartych w prawo lekko odchylając nieco do tyłu sylwetkę. Zaokrągloną twarz charakteryzują pełne, dziecięce rysy o wąskich łukach brwi, dużych, migdałowatych oczach, zadartym nosie, rozchylonych ustach i wydatnym podbródku. Naga sylwetka o zaokrąglonych kształtach, z dwoma fałdkami nad brzuchem osłonięta jest w partii bioder złoconą szatą zarzuconą przez lewe ramię. Skierowane w lewo, zgięte w łokciach ręce uniesione są do góry z wyprostowanymi palcami wskazujacymi. Na plecach rozłożone złocone skrzydła.
rzeźba

Anioł

Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna figura ukazuje przyklękającego na prawe kolano uskrzydlonego anioła. Anioł o lekko pochylonej głowie do przodu ma modlitewnie złożone ręce przed sobą. Jego owalną twarz o jasnej karnacji, drobnym nosie i ustach otaczają krótkie brązowe włosy. Postać ubrana jest w białą, luźną tunikę. Umieszono ją na prostopadłościennym drewnianym postumencie zaopatrzonym w niski profilowany cokół oraz gzyms.
rzeźba

Adorujący anioł

Zdjęcie nr 1: Obrazy w kształcie leżącego prostokąta przedstawiają procesję aniołów w trzech szeregach. Postacie w typie smukłych młodzieńców, ubranych w długie suknie w kolorze czerwonym, zielonym i niebieski, przepasane na biodrach, ze złotymi nimbami wokół głów i długimi białymi skrzydłami. Anioły w pierwszym rzędzie trzymają kadzielnice, w dalszych grają na różnych instrumentach: fletach, harfach, cytrze i cymbałach. Kompozycję obiega barwna, szeroka bordiura z różnych kwiatów.
obraz

Adorujące anioły

Zdjęcie nr 1: Umieszczone na przyczółku całopostaciowe rzeźby aniołów, ułożonych przeciwstawnie, w pozycji półleżącej, zwróconych w kierunku osi ołtarza. Ich nogi bezpośrednio stykające się z gzymsem są ugięte w kolanach, natomiast zewnętrzne – wyprostowane. Ramiona aniołów są szeroko rozłożone, a dłonie z ugiętymi palcami. Głowy lekko pochylone do przodu skłaniają się delikatnie w stronę centrum ołtarza. Ich twarze są owalne, pełne, z głęboko osadzonymi dużymi oczami, przysłonięte do połowy powiekami. Nosy proste, wyraźnie zaznaczone, usta wąskie, lekko rozchylone. Głowy okolone pofalowanymi puklami włosów sięgającymi ramion. Skrzydła aniołów są rozłożone, z głęboko rzeźbionymi piórami. Każdy z aniołów ubrany jest w tunikę, sięgającą kostek z opracowaną lamówką wokół dekoltu oraz w krótszą, wierzchnią szatę, przewiązaną w pasie, z wykrojem pod szyją w kształcie litery „V” i z podwiniętymi rękawami, a także w sandały sięgające do połowy łydki. W opracowaniu wierzchniej szaty dominują pionowe, równoległe, rurkowate fałdy. W szacie spodniej tkanina nad zewnętrzną stopą układa się w formę węzła. Karnacja ciała aniołów kremowa, włosy brązowe, szaty i skrzydła złote.
rzeźba

Anioł

Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawiająca anioła w pozycji siedzącej, z głową odchyloną nieco do tyłu, z rozłożonymi rękami i ugiętymi nogami. Anioł ma prostokątną twarz o wąskich brwiach, szeroko otwartych, jasnobrązowych oczach, prostym nosie i zamkniętych ustach. Brązowe, zwinięte w pukle włosy zakrywają uszy i opadają na kark. Jest osłonięty w partii bioder, do kolan, złotą tkaniną rzeźbioną w płytkie, drobne fałdy; jej górna część jest wywinięta na zewnątrz. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba

Anioł

Zdjęcie nr 1: Figura ścięta i drążona z tyłu, ustawiona na niskiej podstawie. Anioł ukazany frontalnie, w kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce, obie ręce unosi wysoko, kierując je w lewą stronę. Twarz ma okrągłą, o pełnych policzkach i wyodrębnionej brodzie, migdałowatych oczach, prostym nosie i rozchylonych ustach, okoloną krótkimi, kręconymi, brązowymi włosami. Anioł ubrany w ekspresyjnie fałdowany, złocony płaszcz, podtrzymywany pojedynczą taśmą przełożoną przez lewe ramię, zawinięty wokół bioder, odsłaniający lewą nogę. Skrzydła ma duże, złożone i złocone. Przy prawej nodze postaci srebrzony obłok. Polichromia ciała naturalistyczna.
rzeźba

Anioł

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Anioł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/aniol-38

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności