Epitafium Maurycego Potockiego

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Zator
Miejscowość
Zator
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Św. Wojciecha i św. Jerzego
Tagi
Potocka Natalia Potocki Maurycy Stehlik Edward
Miejsce przechowywania
południowa ściana prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/09799
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
po 1879 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
marmur dębnicki, piaskowiec, marmur paczółtowicki, brąz
Wymiary podstawowe
szerokość – 126 cm
wysokość – 250 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Domena Publiczna

Opis

Epitafium w formie kamiennej tablicy, w kształcie stojącego prostokąta, flankowanej po bokach zdwojonymi pilastrami o jońskich kapitelach, posadowionymi na szerokim, profilowanym gzymsie z podwieszonymi ulistnionymi wolutami, dźwigającymi przełamane belkowanie, z wydatnym gzymsem, zwieńczone przyczółkiem w kształcie łuku odcinkowego. Na przyczółku cokolik ujęty wolutkami i krzyż o rozszerzających się ramionach, zaś w polu kartusz z godłem herbu Pilawa. Pośrodku epitafium okrągły medalion z popiersiem zmarłego, ukazanym z prawego profilu, w marynarce z muszką. Jego twarz jest pełna, nos krótki, wydatny, włosy kręcone, a twarz zdobią długie, sumiaste wąsy. W fryzie belkowania inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO)”, a poniżej medalionu jej kontynuacja „MAURYCY / HR(ABIA) POTOCKI / OFICER WOJSK POLSKICH / OZDOBIONY KRZYŻEM VIRTUTI MILITARI / UR(ODZONY) 13 STYCZNIA 1812 UM(ARŁY) 13 STYCZNIA 1879. / WIERNY SERCEM I CZYNEM / BOGU, OJCZYŹNIE, RODZINIE / BLIŹNICH KOCHAŁ – BYŁ KOCHANY / W CHWALE WIEKUISTEJ NAGRÓDŹ MU PANIE!” Na popiersiu sygnatura „MODELOWAŁA NATALIA POTOCKA”. Druga sygnatura na cokole, w prawym, dolnym rogu „E(DWARD) STEHLIK W KRAKOWIE”.

Zarys problematyki artystycznej

Epitafium autorstwa Edwarda Stehlika, jednego z najwybitniejszych krakowskich kamieniarzy XIX wieku, nawiązuje wyraźnie do polskich dzieł renesansowych poprzez aediculową formę, inkrustację wapienia czerwonym marmurem oraz popiersiowy portret zmarłego. Tego rodzaju epitafia tworzyli w Małopolsce Gian Maria Mosca, zwany Padovano lub Hieronim Canavesi. Wśród wielu małopolskich zabytków tego rodzaju z XIX wieku, jak epitafium Alfreda Obalińskiego w kościele św. Anny w Krakowie (1900) lub Feliksa Boczkowskiego w kościele św. Klemensa w Wieliczce (1855), dzieło Stehlika wyróżniają elegancja, prostota oraz neorenesansowa kolorystyka. Jest to z pewnością jedno z najciekawszych dzieł kamieniarza. Wydaje się, że epitafium Potockiego jest zmodyfikowaną wersją epitafium zmarłego w 1875 roku rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego Józefa Kremera w kościele św. Anny w Krakowie, być może autorstwa Stehlika (brak sygnatury).
Autorem formy dla portretu była Natalia Potocka, córka zmarłego. Tego rodzaju umiejętności w zakresie rzeźby, rysunku czy malarstwa wśród panien z wyższych sfer nie było rzadkością, wręcz swoistą modą. Potocka, jak dumnie brzmi sygnatura, wręcz wymodelowała, zapewne gipsowy model popiersia, który odlano w jednym z krakowskich warsztatów rzeźbiarskich.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Epitafium Maurycego Potockiego, właściciela Zatora, wykonał Edward Stehlik, jeden z najwybitniejszych krakowskich kamieniarzy XIX wieku. Odlane z brązu popiersie modelowała córka zmarłego, Natalia Potocka. Eleganckie w swojej formie dzieło nawiązuje do renesansowych epitafiów o formie aediculi, z charakterystycznym użyciem różnych gatunków kamienia i marmuru.

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Epitafium Maurycego Potockiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-maurycego-potockiego

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności