Epitafium Krystyny z Jordanów hr. Bobrowskiej
Zdjęcie nr 1: Epitafium w formie tablicy marmurowej o kształcie stojącego prostokąta z uszakami; krawędzie profilowane i złocone; na osi zwieńczone krzyżem. W polu kuta i złocona inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / TU LEŻY / KRYSTYNA / Z / JORDANÓW / HR(ABINA) BOBROWSKA / ZMARŁA 18 LIPCA 1848. / W 52 ROKU ŻYCIA / MĄŻ I SYN PROSZĄ O WESTCHNIENIE / DO / BOGA / ZA JEJ DUSZĘ.”

Epitafium Krystyny z Jordanów hr. Bobrowskiej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Poręba Wielka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Kościół
Św. Bartłomieja Apostoła
Miejsce przechowywania
południowa ściana nawy
Identyfikator
DZIELO/13044
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
około połowy XIX wieku
Technika i materiał
marmur dębnicki; złocenie, grawerowanie
Wymiary podstawowe
szerokość – 140 cm
wysokość – około 240 cm
Inne wymiary – wysokoscBezRamy: wysokoscFigury: szerkoscBezRamy: szerokoscFigury: wymiarPodstawy: srednica: srednicaCzary: szerokoscRam:
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Epitafium zostało umieszczone w kościele zapewne po połowie XIX wieku.

Opis

Epitafium w formie tablicy marmurowej o kształcie stojącego prostokąta z uszakami; krawędzie profilowane i złocone; na osi zwieńczone krzyżem. W polu kuta i złocona inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / TU LEŻY / KRYSTYNA / Z / JORDANÓW / HR(ABINA) BOBROWSKA / ZMARŁA 18 LIPCA 1848. / W 52 ROKU ŻYCIA / MĄŻ I SYN PROSZĄ O WESTCHNIENIE / DO / BOGA / ZA JEJ DUSZĘ.”

Zarys problematyki artystycznej

Forma epitafium z charakterystycznymi uszakami w narożach oraz materiał, z jakiego zostało wykonane nawiązują do szeregu podobnych płyt kommemoratywnych wykonywanych w XVIII wieku.

Epitafium jest ozdobną tablicą upamiętniającą zmarłego, której nazwa w języku greckim znaczy tyle, co „nad grobem”. Tego typu kommemoratywne płyty umieszczano na ścianach kościołów na zewnątrz lub wewnątrz, najczęściej w pobliżu miejsca pochówku osób, którym były dedykowane. Geneza owych tablic wywodzi się z tradycji starożytnych steli grobowych, gdzie wraz z wizerunkiem zmarłego umieszczano podstawowe informacje o nim. Zwyczaj ten został przejęty przez średniowiecze, by w okresie nowożytnym w pełni rozpowszechnić się i rozwinąć szereg form i treści przedstawieniowych. W dobie renesansu i baroku, podobnie jak i w XIX wieku epitafia wykonywano z różnorodnych materiałów (drewno, kamień, metal), wykorzystując głównie takie techniki artystyczne, jak rzeźba i malarstwo.

Wspomniane epitafium upamiętnia hr. Krystynę z Jordanów Bobrowską, żonę Ignacego Bobrowskiego, jednego z właścicieli Poręby Wielkiej. Za ich życia miejscowość słynęła ze wspaniałej stadniny. Ich syn Wincenty Ignacy Jakub Bobrowski był słynnym komediopisarzem, mecenasem sztuki i lwowskim bankowcem, który nim opuścił Porębę Wielką wzniósł na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku neogotycko-mauretański dwór według projektów Francesca Marii Lanciego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry, brak widocznych uszkodzeń w strukturze.

Literatura

1. Henryk Madej, Epitafium [w:] Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin 1985, kol. 1053-1054.
2. Walerian Preisner, Bobrowski Wincenty Ignacy (1832-1899) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 2, Kraków 1936, sp. 164.

Streszczenie

Jedna ze znajdujących się w kościele XIX-wiecznych tablic epitafijnych upamiętnia Krystynę Bobrowską, małżonkę jednego z ówczesnych właścicieli Poręby Wielkiej.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna z baldachimem. Kosz czworoboczny o ściętych narożach, lekko wybrzuszony w górnej części. W polach płyciny utworzone z ornamentu rocaille oraz podwieszone festony roślinne; w narożach polichromowane i złocone uskrzydlone główki anielskie. U dołu kosza ambony cztery odwrócone woluty. Zaplecek ujęty pilastrami o gładkich trzonach z wolutami i festonami w górnej części oraz uszami utworzonymi z rocaille'ów. W zaplecku dwuskrzydłowe drzwi. Baldachim czworoboczny w formie belkowania o wklęsło-wypukłej linii z podwieszonym lambrekinem. W zwieńczeniu srebrzona gołębica Ducha Świętego na tle obłoków oraz glorii promienistej. Struktura malowana w odcieniach bieli i różu; ornamenty złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica w typie kielichowym osadzona na czworobocznej, profilowanej, zwężającej się ku górze stopie. Niewysoki trzon jest w formie kanelurowanego trzonu czworobocznego filara. Powyżej wąski, puklowany nodus, nad nim jest wklęska ujęta od góry pierścieniem z motywem astragalu. W górnej partii przybiera formę rozszerzającej się, profilowanej i zrobionej motywem rozetek profitki o wywiniętej na zewnątrz krawędzi zdobionej motywem lancetowatych liści. Misa chrzcielnicy przybiera formę owalnej wazy o lekko spłaszczonym brzuścu ujętym parą wolutowych imadeł. U ujętego wałkiem wylewu podwieszony w dwóch miejscach rodzaj festonu z liści laurowych. Pokrywa zwieńczona kompozycją liści i pary wolut wspierających kulę z krzyżem. Struktura chrzcielnicy marmoryzowana w odcieniach szarości, ornamentyka złocona i srebrzona.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Malowidło w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, obwiedzione niebiesko-czerwono-złotą bordiurą ze stylizowanych motywów roślinnych, przedstawia scenę Bożego Narodzenia. W środku kompozycji została ukazana Święta Rodzina. Klęczącą po lewej stronie Marię przedstawiono z profilu. Matka Boska ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i półdługie ciemne włosy nakryte białą chustą. Odziana jest w jasną szatę spodnią i długi niebieski płaszcz. W dłoniach trzyma Dzieciątko Jezus, przedstawione frontalnie w białej pieluszce na biodrach, z jasnymi kręconymi włosami i uniesionymi w górę rękami, nad głową promienie świetlistej glorii. Po prawej stronie kompozycji klęczy Józef, ukazany z profilu, o szczupłej twarzy okolonej zarostem, długim, prostym nosie, długich siwych włosach. Odziany w szarą tunikę i zielony płaszcz spięty pod szyją. Józef rozkłada ręce w geście adoracji. Po lewej stronie za Matką Boską znajduje się dwóch klęczących pasterzy oraz jeden stojący z dzieckiem na rękach. Pasterze mają długie włosy, odzienia skórzane oraz tuniki, a przez ramię przewieszone bukłaki i sakwy. U stóp pasterza na pierwszym planie znajduje się owca, laska pasterska oraz kapelusz. Pomiędzy Józefem a Marią żłóbek z sianem i białą chustą, a przed żłóbkiem owca. Po prawej stronie za Józefem przedstawiono wołu i osła zwróconych w stronę Dzieciątka. Nad Świętą Rodziną znajdują się dwie uskrzydlone główki anielskie, a pomiędzy nimi gwiazda, której światło tworzy glorię otaczającą Marię, Józefa i Jezusa. W tle ściana z prześwitem okiennym, fragment drewnianego stropu oraz nocny pejzaż po prawej stronie.
polichromia ścienna
Boże Narodzenie
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna, ustawiona na podstawie na planie nieregularnego koła przedstawia całopostaciowy wizerunek Chrystusa Zmartwychwstałego stojącego frontalnie, w kontrapoście, w lewej ręce trzymającego chorągiew paschalną, z prawą uniesioną w geście błogosławieństwa. Twarz jest szczupła, pociągła, o wysokim czole, delikatnie rzeźbionych rysach i wystających kościach policzkowych, niewielkich oczach zwróconych ku górze, prostym nosie i rozchylonych ustach, okolona krótką brodą skręconą w dwa pukle oraz falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Jezus ubrany jest w czerwony płaszcz ze złotą lamówką, odsłaniający tors, zapięty na piersi, opadający na ramiona i plecy, zarzucony z przodu na lewe przedramię, przesłaniając partie nóg. Ciało jest szczupłe, o delikatnym modelunku z zaznaczonymi śladami męki. Polichromia naturalistyczna.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Obrazy cyklu stacji drogi krzyżowej mają kształt stojących prostokątów. Charakteryzują je wielopostaciowe, zdynamizowane, wielofiguralne kompozycje najczęściej osadzone na tle pejzażu lub architektury. Malowidła cechuje stosunkowo plastyczny modelunek postaci – fizjonomii, muskulatury, draperii. Proporcje sylwetek oraz ich upozowanie są poprawnie uchwycone. Kolorystyka obrazów jest żywa, nasycona, o stosunkowo szerokiej gamie barw. Obrazy ujmują drewniane, profilowane, polichromowane ramy w odcieniu ciemnej czerwieni z dodatkiem złoceń, ze zwieńczeniem o linii wklęsło-wypukłej, mieszczącym łaciński, majuskułowy numer stacji pod złoconym krzyżem. W dolnej części białe pole o kształcie prostokąta mieszczące nazwy poszczególnych stacji.
obraz
Droga krzyżowa
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujętego profilowaną, złoconą ramą. W centrum półpostać Chrystusa zwróconego frontalnie z głową przechyloną na prawe ramię oraz dłońmi skrzyżowanymi i związanymi w nadgarstkach. Twarz pociągła, szczupła, o wyraźnych rysach wydobytych modelunkiem, okolona krótkim zarostem oraz długimi włosami opadającymi na ramiona, odsłaniającymi lewe ucho. Na głowie płaskorzeźbiona, złocona korona cierniowa. Tors odkryty, o silnym modelunku światłocieniowym wydobywającym linię żeber i piersi. Na ciele zaznaczone ślady męki broczące krwią. Na ramiona narzucony płaskorzeźbiony, złocony płaszcz podtrzymywany z przodu. W lewej dłoni Jezus trzyma płaskorzeźbioną, złoconą trzcinę. Postać ujęta jest płaskorzeźbioną, złoconą glorią promienistą na jednolitym, jasnoniebieskim tle.
obraz
Ecce Homo

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum siedząca postać Marii zwrócona trzy czwarte w lewo, delikatnie pochylona z rękami złożonymi w geście modlitwy. Przed nią siedzące na skale Dzieciątko, zwrócone trzy czwarte w prawo, delikatnie pochylone, opierające ciężar ciała na prawej ręce. Maria o delikatnych rysach: owalnej twarzy, małym nosie i drobnych ustach. Na głowie ma biały welon przykrywający jej włosy. Ubrana jest w bladoróżową suknię oraz silnie udrapowany ciemnogranatowy płaszcz, spod którego widoczna jest bosa stopa. Dzieciątko o jasnej, różowawej karnacji. Twarz pełna o małym nosie i głęboko osadzonych oczach. Głowę okalają krótkie, złote włosy. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote, świetliste nimby. W tle pejzaż z widocznymi fragmentami drzew w brunatnej i ciemnozielonej tonacji. Rama złocona, fakturowana, w narożach i pośrodku boków zdobiona stylizowaną wicią roślinną.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie ośmioboku z przedstawieniem sceny Adoracji Dzieciątka Jezus. W dole kompozycji w żłóbku leży Chrystus, nad którym stoi Maria, a za nimi św. Józef. Jezus leży nagi na białej tkaninie ułożonej na słomie, lewą rękę zbliża do twarzy, prawą trzyma przy boku, ma małą głowę, wokół niej świetlisty nimb. Spogląda na Marię, która również patrzy na niego, ręce składa do modlitwy, ma pociągłą, delikatną twarz o dużym nosie i małych ustach. Jest ubrana w czerwoną suknię z szarym wykończeniem na dekolcie i granatowy maforion. Święty Józef stoi w cieniu, patrzy na Dzieciątko, unosi prawą rękę, a w lewej trzyma kij. Ma podłużną twarz o ostrym nosie i małych ustach, łysinę i ciemny zarost. Ponad grupą otwiera się jaśniejące niebo i widać uskrzydlone główki aniołków. Z prawej strony kompozycji fragment kolumny.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego owalu. W centrum kompozycji Dzieciątko Jezus stojące na monogramie IHS, które lewą ręką przytrzymuje krzyż, a prawą, uniesioną do góry błogosławi. Ma okrągłą twarz i krótkie, jasne włosy, skośnie przez pierś i między nogami biegnie biało-czerwona szarfa, która rozwiewa się za jego plecami. Poniżej monogramu serce Jezusa otoczone koroną cierniową, z płomieniami. Przedstawienie adorowane przez dwa, symetrycznie klęczące anioły z kadzielnicami w rękach. Anioł z prawej strony spogląda w dół, anioł z lewej unosi wzrok w kierunku serca. Oba ubrane są w białe suknie z dużym dekoltem, o szerokich rękawach spiętych złotymi klamrami na wysokości łokci oraz ramion. Każdy ma narzucony niebieski płaszcz i rozpostarte, tonące w mroku skrzydła. Tło wypełniają skłębione chmury w złotobrunatnym odcieniu, które rozjaśniają się za postacią Dzieciątka.
obraz

Adoracja Imienia Jezus

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Epitafium Krystyny z Jordanów hr. Bobrowskiej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-krystyny-z-jordanow-hr-bobrowskiej

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności