Ekstaza św. Teresy z Avilla

Dzieje zabytku

Obraz powstał w XVIII wieku i został umieszczony w ołtarzu głównym w kościele w Czulicach. Konserwację obrazu oraz ołtarza głównego wykonał w 1996 roku zespół konserwatorski w składzie Kinga Kuzemczak, Danuta Przęda, Iwona Trzaskalik-Kolarczyk.

Opis

Obraz przedstawiający ekstazę św. Teresy w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym. Po prawej stronie malowidła u dołu ukazana jest św. Teresa w pozycji półleżącej, wsparta na lewym łokciu na chmurze obłoków. Nad nią, nieznacznie z lewej strony obrazu został przedstawiony anioł w locie, o sylwetce silnie esowato wygiętej, z prawą ręką uniesioną do góry, w której trzyma promień przeszywający serce świętej. Postać ubrana jest w habit karmelitański, z różańcem w prawej dłoni. Jej twarz jest zastygła w półśnie, z zamkniętymi oczami i delikatnie rozchylonymi ustami. Anioł został ukazany z uniesionymi ku górze skrzydłami, z twarzą zwróconą w lewo, ubrany w błękitną tunikę oraz zwiewny różowy płaszcz z żółtą podszewką, otulający całą postać, poza odsłoniętą do połowy lewą nogą. Karnacje jasne. Całość ukazana na tle gęstych, szarych chmur. Kolorystyka obrazu przygaszona, ciemna.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Teresa z Avilla, zwana też Teresą od Jezusa żyła w latach 1515-1582. Była reformatorką zakonu karmelitańskiego. W ikonografii najczęściej przedstawiana jest podczas transwerberacji, która oznacza przebicie serca w nawiązaniu do rany, jaką otrzymał Chrystus na krzyżu lub jako doktor Kościoła z przypisanymi jej atrybutami, takimi jak księga, pióro lub krzyż. Obraz w kościele w Czulicach kompozycyjnie nawiązuje do arcydzieła rzeźby barokowej Gian Lorenza Berniniego w kościele Santa Maria della Vittoria w Rzymie. Rzeźba była wielokrotnie powielana w formie grafiki, stanowiącej następnie wzór dla wielu dzieł, w tym dla obrazu w Czulicach. Ryciny ukazujące Ekstazę św. Teresy wykonali m.in. Claude Mellan (1650), Benoît Thiboust (ok. 1680), Arnold van Wasterhout (1715) czy Jacopo Carlo Mattia (1. poł. XVIII w.). Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora obrazu.

Streszczenie

Obraz przedstawiający Ekstazę św. Teresy powstał w XVIII wieku. Kompozycyjnie nawiązuje do arcydzieła rzeźby barokowej Gian Lorenza Berniniego w kościele Santa Maria della Vittoria w Rzymie. Rzeźba była wielokrotnie powielana w formie grafiki, stanowiącej następnie wzór dla wielu dzieł, w tym dla obrazu w Czulicach. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły jego autora.

Bibliografia