Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny

Dzieje zabytku

Polichromia była odnawiana w latach 1975-1980 przez Janusza Bajkę. Kolejna renowacja nastąpiła po 2008 roku. W jej wyniku znacząco zmieniono kolorystykę, dawniej utrzymaną w ciepłych, żółtawych odcieniach.

Opis

Polichromia skomponowana na pozornym, drewnianym sklepieniu kolebkowym przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. W centrum kompozycji Maria stoi na globie i półksiężycu i wyciąga przed siebie ręce. Ma pociągłą twarz, ciemne oczy, szeroki nos i niewielkie usta. Jest ubrana w białą suknię i takiego koloru welon, którego końce rozwiewają się z przodu i z tyłu. Jej nogi otacza niebieski płaszcz z żółtym podbiciem, które wywija się na wysokości lewego biodra Marii. Zza jej głowy rozchodzi się gloria promienista, ponad którą unosi się nimb z 12 gwiazd i zamknięta korona z czerwoną i niebieską szarfą. Powyżej, między obłokami niewielka, złota gwiazda. Półksiężyc pod jej stopami jest ciemnożółty, ze złotym brzegiem, glob jest niebieski, podtrzymują go dwa anioły w jasnych sukniach z długimi rękawami. Scenę otaczają skłębione różowo-niebieskie obłoki, spomiędzy których wyłaniają się w wielu miejscach główki anielskie. W czterech narożnikach znajdują się anioły ubrane w jasne suknie i owijające częściowo ich ciała ciemnożółte (w przypadku jednego niebieski) płaszcze. Każdy z nich trzyma banderolę z łacińskim napisem: „ATTOLITE PORTAS PRINCIPES V[E]STRAS, ps(almi) 23”, „QUAE EST ISTA QUAE ASCENDIT Can[ticum] 6”, „PULCHRA UT LUNA ELLECTA UT SOL”, „ENI CORONABERIS, Cant[icum]”. Scenę z dwóch stron ograniczają pasy polichromii imitującej niebieską marmoryzację.

Zarys problematyki artystycznej

Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny (łac. Assumptio Beatae Mariae Virginis in coelum) jest udzielonym Marii przez Boga nadprzyrodzonym przywilejem, na mocy którego po zakończeniu ziemskiego życia została wzięta do nieba z duszą i ciałem. Dogmat o Wniebowzięciu został ogłoszony dopiero 1 listopada 1950 przez papieża Piusa XII w konstytucji apostolskiej „Munificentissimus Deus”, jednak świadectwo na temat końca życia Marii pojawiało się już w pismach patrystycznych, np. w „Panarionie” Epifaniusza (IV w.). Obok terminu „wniebowzięcie” (assumptio) stosowano także „zaśnięcie” (dormitio) oraz „przejście” (transitus). Obraz reprezentuje nowy wariant ukazywania Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny jako Niewiasty Apokaliptycznej. W ten sposób Marię malował w rozbudowanych kompozycjach El Greco: w kościele San Domingo el Antiguo w Toledo (1577) lub w Museo Thyssen-Bornemiasza w Madrycie (1573-1576), a także w późniejszych, licznych wersjach Bartolomé Esteban Murillo. Polichromia powstała w XVII wieku, co uwidacznia się w dynamice barokowej kompozycji. Cytaty umieszczone na banderolach są fragmentami „Pieśni nad pieśniami” i Psalmu 23.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Polichromia była odnawiana w latach 1975-1980 przez Janusza Bajkę. Kolejna renowacja nastąpiła po 2008 roku. W jej wyniku znacząco zmieniono kolorystykę, dawniej utrzymaną w ciepłych, żółtawych odcieniach.

Streszczenie

Siedemnastowieczna polichromia przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Dynamiczna scena jest otoczona cytatami z „Pieśni nad pieśniami” i Psalmu 23. W trakcie konserwacji wykonanej po 2008 roku znacząco zmieniono jej kolorystykę, dawniej utrzymaną w ciepłych, żółtawych odcieniach.

Bibliografia