Wizja św. Jacka

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Oświęcim
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Wniebowzięcia NMP
Miejsce przechowywania
plebania
Identyfikator
DZIELO/24387
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na desce
Wymiary podstawowe
szerokość – 126 cm
wysokość – 170 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 150 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz z przedstawieniem wizji św. Jacka najprawdopodobniej stanowił wyposażenie oświęcimskiego klasztoru dominikańskiego skasowanego przez władze austriackie pod koniec XVIII wieku. Być może wtedy obraz przeniesiono na plebanię w Oświęcimiu.

Opis

Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta. W centrum kompozycji przedstawiono klęczącego przed stołem św. Dominika ujętego w trzech czwartych w lewo. Dominikanin z mocnym pochyleniem postaci do tyłu i z rozłożonymi rękami na wysokości bioder wpatruje się w ukazująca mu się na obłokach Madonnę z Dzieciątkiem. Jest to młody mężczyzna o owalnej twarzy z jasną karnacją, wydatnym nosem i pełnymi ustami. Głowę otaczają krótkie włosy z wyciętą tonsurą odsłaniające jego lewe ucho. Ubrany jest w biały habit dominikański ze szkaplerzem oraz czarny, zakonny płaszcz narzucony na ramionach. Dominik klęczy przy stole nakrytym czerwoną tkaniną opadającą aż do posadzki, obszytą złocistą frędzlą. Na niej z przodu w złotym kartuszu pod koroną rangową umieszczono herb Odrowąż. Na stole leży lilia przyłożona otwartą księgą. Powyżej stołu na szarociemnych obłokach ukazano na jasnym tle otwartego Nieba siedzącą Madonnę z Dzieciątkiem. Maria została ujęta w trzech czwartych w prawo, podtrzymując przed sobą na kolanach Dzieciątko. Jest to młoda dziewczyna o owalnej twarzy z jasną karnacją i rumianych policzkach, wydatnym nosie i ustach oraz ze spojrzeniem skierowanym na małego Jezusa. Jej głowę spowija chusta zasłaniająca włosy. Maria ubrana jest w bladoróżową suknię oraz bladoniebieski płaszcz zarzucony na ramiona i przykrywający jej kolana. Nagie Dzieciątko z biodrami okrytymi fragmentem pieluszki siedzi na chuście leżącej na kolanach matki, opierając się o jej pierś. Jego ciało jest korpulentne. Prawa ręka luźno zwisa wzdłuż tułowia, lewą zaś zgiętą w łokciu ma przyłożoną do piersi. Z prawej strony Madonny z za obłoku wychyla się w półpostaci anioł z rozpostartymi skrzydłami ujęty w trzech czwartych w prawo. Jest to jasnowłosy młodzieniec oparty prawą ręką o obłok z twarzą o jasnej karnacji zwróconą w stronę Madonny. Ponad nim widać na innym obłoku parę uskrzydlonych główek anielskich. W głębi kompozycji przedstawiono fragment tralkowej balustrady oraz widoczny za nią krajobraz.

Zarys problematyki artystycznej

Kompozycja oświęcimskiego obrazu została oparta o centralne przedstawienie popularnego miedziorytu rzymskiego z przedstawieniem św. Jacka otoczonego scenami ze swojej legendy opublikowanego w 1601 roku przez Jacopo Lauro. Tę samą kompozycję powtórzył miedzioryt z oficyny Petera Overadta z Koloni w 1605 roku. W obu przypadkach święty klęczy przed zjawiającą się mu Madonną z Dzieciątkiem. Obok niego widać leżącą lilię przyłożoną otwartą księgą, co stanowi częsty atrybut św. Jacka, a w miedziorycie rzymskim dodatkowo zaznaczono obecność herbu Odrowąż.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne są pęknięcia drewnianego podobrazia, ubytki warstwy malarskiej i zabrudzenia lica obrazu.

Literatura

R. Knapiński, A. Witkowska, Polskie niebo. Ikonografia hagiograficzna u progu XVII wieku, Pelplin 2007, s. 176-181, il. 65, s. 230-233, il. 79.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem wizji św. Jacka z drugiej połowy XVIII wieku najprawdopodobniej stanowił wyposażenie oświęcimskiego klasztoru dominikańskiego skasowanego przez władze austriackie pod koniec XVIII wieku. Być może wtedy obraz przeniesiono na plebanię w Oświęcimiu.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Wizja św. Jacka", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/wizja-sw-jacka

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności