Trójca Święta

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Stryszów
Miejscowość
Stryszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Parafia Św. Jana Kantego
Tagi
malarstwo XX wieku Peter Paul Rubens Trójca Święta
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/08299
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz Trójcy Świętej powstał prawdopodobnie w XX wieku. Został wtórnie umieszczony w polu ołtarza głównego.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. Przedstawia Trójcę Świętą tronującą w niebie, zasiadającą ponad globem podtrzymywanym przez trzy putta. Po prawej stronie siedząca postać Chrystusa zwróconego w trzech czwartych w lewo, z wyciągniętą w przód prawą nogą spoczywająca na globie. Prawą ręką przytrzymuje na ramieniu krzyż, lewą wyciąga przed siebie. Twarz ma pociągłą, o dużych oczach i prostym nosie, okoloną jasną, gęstą brodą i jasnobrązowymi włosami opadającymi na ramiona. Jezus ubrany jest w czerwony płaszcz, zarzucony na ramiona, biodra i nogi, odsłaniający tors. Na jego ciele widoczne są ślady męki. Po lewej siedząca postać Boga Ojca zwróconego w trzech czwartych w prawo, z prawą stopą opartą na globie. W prawej dłoni wspartej na kolanie trzyma berło, lewa jest ugięta i uniesiona. Twarz ma pociągłą z wysokim czołem, o starczych rysach, dużych oczach i garbatym nosie, okoloną długą siwą brodą opadającą na pierś oraz siwymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w długą, białą tunikę oraz zielony płaszcz spięty na lewym ramieniu, o fioletowej podszewce i złoconej lamówce. Pomiędzy postaciami, u góry widoczna częściowo zasłonięta przez ramę gołębica Ducha Świętego w glorii z wiązką światła skierowaną w dół na dłonie postaci. Scena na tle szaro-błękitnych, skłębionych chmur, w górnej części obrazu zielono-żółte, rozświetlone niebo. Obraz w profilowanej, złoconej ramie.

Zarys problematyki artystycznej

Trójca Święta została ukazana w typie nowotestamentowym, najbardziej popularnym w okresie nowożytnym. Bóg Ojciec został zilustrowany jako starzec o siwych włosach i brodzie oraz w białej tunice nawiązujących do wizji proroka („Patrzałem, aż postawiono trony, a Przedwieczny zajął miejsce. Szata Jego była biała jak śnieg, a włosy Jego głowy jakby z czystej wełny”, Dn 7, 9). Chrystus znajduje się po jego prawicy, co ma uzasadnienie ewangeliczne („(...) Pan Jezus został wzięty do nieba i zasiadł po prawicy Boga”, Mk 16, 19), ubrany jest w czerwoną szatę, ma na ciele ślady męki i trzyma krzyż (znaki jego męczeńskiej śmierci i symbol zwycięstwa nad nią, jakim było zmartwychwstanie). Nad postaciami unosi się Duch Święty pod jedną ze swoich postaci – gołębicy („(...) ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę”, Mt 3, 16). Trójca ukazana jest jako tronująca pośród obłoków, co wskazuje na niebiański charakter jej władzy. Bóg Ojciec i Chrystus zasiadają obok siebie, co oznacza, że wspólnie sprawują władzę. U ich stóp znajduje się kula symbolizująca glob ziemski, która podkreśla ich zwierzchnictwo nad światem.
Omawiany obraz ze Stryszowa został namalowany według obrazu „Trójca Święta” wykonanego w warsztacie Petera Paula Rubensa (1620-1625), który znajduje się w Bayerische Staatsgemäldesammlungen – Staatsgalerie Neuburg.
Najprawdopodobniej autor obrazu ze Stryszowa korzystał z rycin powielających obraz Rubensa, popularnych od XIX wieku (np. Alberta Henrego Payne'a, po 1838). Malarz stosunkowo wiernie oddał za pierwowzorem kompozycję, wygląd i układ postaci. Jedynie płaszcz Boga Ojca na obrazie Rubensa jest złoty, w przeciwieństwie do dzieła ze Stryszowa, gdzie jest zielony. Na stryszowskim obrazie w stosunkowo uproszczony sposób oddano niebo, na tle którego unosi się gołębica oraz glob i obłoki w dolnej części. Na przedstawieniu Rubensa obłoki tworzą kręgi wokół gołębicy w glorii, na globie widoczny jest zarys kontynentów, a u dołu obrazu obłoki schodzą się stożkowo ujmując putta.
Obraz Rubensa był niezwykle często kopiowany w XIX i XX wieku, czego przykładem są dzieła w kościołach w Trybszu, Dobczycach, Waksmundzie, Przytkowicach, Pelczowie, Mucharzu i innych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne zabrudzenia.

Streszczenie

Obraz Trójcy Świętej powstał prawdopodobnie w XX wieku. Został wtórnie umieszczony w polu ołtarza głównego. Został namalowany według obrazu „Trójca Święta” wykonanego w warsztacie Petera Paula Rubensa (1620-1625), który znajduje się w Bayerische Staatsgemäldesammlungen – Staatsgalerie Neuburg.

Bibliografia

Cyrek Olga, "Wyobrażenia Boga – Ojca na ikonograficznych przedstawieniach Trójcy Świętej typu staro- i nowotestamentowego w kontekście dogmatu trynitarnego" , „Łódzkie Studia Teologiczne” , s. 51-70

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Trójca Święta", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/trojca-swieta-12

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności