Święty Andrzej Apostoł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków
Miejscowość
Kraków
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kraków Centrum
Parafia
Św. Marka
Kościół
Św. Marka
Miejsce przechowywania
Pomieszczenie na piętrze w południowo-zachodniej części kościoła
Identyfikator
DZIELO/25299
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
2 poł. XVII w.
Technika i materiał
Olej na płótnie o splocie prostym, rama drewniana cięta profilowana, pomalowana farbą
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 109.0 cm
Szerokość bez ramy – 70.3 cm
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania obrazu bardzo zły, noszący ślady wcześniejszych napraw.

Krosno drewniane, niefazowane, bez klinów, widoczne otwory po działalności owadzich szkodników drewna.

Odwrocie obrazu pomalowane białą farbą, mocno zabrudzone
i zakurzone. Płótno przesuszone, mało elastyczne – na licu odciśnięte krawędzie listew krosna.

Warstwa malarska silnie zabrudzona, mocno pożółkły werniks, całość pokryta bardzo gęstą siatką spękań z uniesionymi krawędziami, liczne odspojenia oraz ubytki zaprawy i warstwy malarskiej (zlokalizowane głównie w środkowej części na szacie i przy dolnej krawędzi). Nawarstwienia na płótnie kruche, słabo związane z podłożem (konieczna niezwłoczna konsolidacja (!)). W czasie wstępnych oględzin stwierdzono, iż najprawdopodobniej warstwa malarska jest w całości przemalowana (tło, twarz, włosy, szata). Liczne ubytki do płótna są zamalowane bezpośrednio na podłożu, bez zaprawy.

Rama najprawdopodobniej oryginalna, drewniana, profilowana, pokryta cienką warstwą zaprawy i pomalowana ciemną farbą (niepierwotnie (?)). Widoczne otwory po owadzich szkodnikach drewna, prawdopodobnie nadal aktywnych.

Stan zachowania cylku jest zły, obrazy noszą również ślady wcześniejszych napraw. Krosna drewniane, niepierwotne, niefazowane, bez klinów, w zróżnicowanym stopniu zniszczone przez owadzie szkodniki drewna (od średniego do całkowitego przeżarcia). Odwrocia obrazów pomalowane białą farbą, mocno zabrudzone i zakurzone. Kilka kompozycji nosi ślady napraw rozdarć płócien (naklejone od odwroci łatki). Wszystkie płótna są mocno przesuszone, a większość z nich słabo napięta.
Warstwy malarskie są silnie zabrudzone, pokryte mocno pożółkłymi werniksami i gęsta siatką spękań z uniesionymi krawędziami. Ponadto charakterystyczne dla cyklu są liczne odspojenia zapraw 
i warstw malarskich (wynikające z użycia pierwotnie zbyt mocnej zaprawy (?)). Wszystkie nawarstwienia na płótnach są kruche, słabo związane z podłożami (niemal całe powierzchnie pokrywają liczne ubytki, stosunkowo nowe, całkowicie do płócien), liczne retusze wykonane bezpośrednio na płótnach, miejscami również niedbale założone uzupełnienia warstw zapraw.
Ramay najprawdopodobniej oryginalne, drewniane, profilowane, zaprawowane i pomalowane ciemną farbą (niepierwotnie (?)), mocno zabrudzone odchodami owadów. Najmniej w czterech przypadkach, ze względu na zły stan zachowania, ramy (lub przynajmniej ich fragmenty) kwalifikują się do wymiany.

Proponowany, ogólny program prac konserwatorskich i restauratorskich:

• Sporządzenie szczegółowej dokumentacji opisowej i fotograficznej przed przystąpieniem do prac,
• Lokalne zabezpieczenie osypujących się nawarstwień i fragmentów,
• Wyjęcie z ram,
• Odkurzenie wszystkich elementów,
• (Ewentualna dezynsekcja elementów drewnianych jeśli nie zostanie przeprowadzona dla całego zespołu),
• Zdjęcie z krosien,
• Oczyszczenie warstw malarskich z luźno leżących nawarstwień,
• Relaksacja płócien na stole niskociśnieniowym połączona z konsolidacją osypujących się zapraw,
• Usunięcie z odwroci białej farby, łat, ocena rzeczywistego stanu zachowania podobrazi,
• Oczyszczenie warstw malarskich z zabrudzeń, werniksów, przemalowań oraz kitów,
• Naprawa rozdarć podobrazi,
• W zależności od stanu zachowania: dublaż lub wykonanie pasów brzeżnych,
• Wykonanie nowych krosien, fazowanych i klinowanych,
• Naciągnięcie płócien na nowe krosna,
• Uzupełnienie ubytków zapraw,
• Werniksowanie wstępne,
• Scalenie kolorystyczne warstw malarskich naśladowczo do oryginału,
• Werniksowanie końcowe,
• Konserwacja zabytkowych ram: rozpoznanie pirwotnej kolorystyki, wymiana zniszczonych elementów, uzupełnienie ubytków drewna, zapraw i scalenie kolorystyczne, nieznaczna modyfikacja ram dla bezpiecznej oprawy obrazów (wyrównianie i wygładzanie felców),
• Oprawa,
• Złożenie dokumentacji konserwatorskiej, opracowanie zaleceń dla użytkownika dot. optymalnych dla obrazów warunków przechowywania, ewentualnego transportu i ekspozycji,
• Ustalenie warunków gwarancji na wykonane prace, ewentualnych przyszłych konsultacji i stałego nadzoru konserwatorskiego.

Jak cytować?

A. Hola, K. Pakuła-Major, "Święty Andrzej Apostoł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/swiety-andrzej-apostol

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności