Św. Katarzyna Aleksandryjska

Dzieje zabytku

Obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej namalował około połowy XIX wieku Józef Maultz, ale przed 1878 rokiem (data śmierci). Odnowiono go w 1951 oraz w 1959 roku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zamknięty łukiem nadwieszonym. Pośrodku kompozycji na tle rozległego pejzażu z błękitnym niebem przedstawiona św. Katarzyna Aleksandryjska w pozycji stojącej, z palmą męczeństwa w prawej dłoni i otwartą księgą w lewej. Twarz o idealizowanych rysach, młodzieńcza z długim nosem, małymi ustami i oczami skierowanymi w dół; długie włosy spadają na plecy i lewe ramię. Święta jest ubrana w szatę spodnią z białymi, długimi rękawami, w długą suknię wierzchnią z rękawami podpiętymi do łokci broszkami, zdobionymi angażantami (mankietami z koronką), przewiązaną w talii złoconym pasem z klamrą ozdobioną niebieskim kamieniem, obwiedzioną na brzegach dekoracyjnymi lamówkami. Na plecy ma założony żółty płaszcz. Jej włosy ozdabia złota opaska z białym klejnotem, a szyję sznury pereł, na stopach ma niebieski buty. Po lewej stronie znajduje się mężczyzna oddający jej niski pokłon, widoczny w półpostaci, ubrany w białą suknię i czerwony płaszcz. Po prawej stronie przedstawiono koło tortur oraz kolumnę biczowania z biczem i sznurami. W oddali widoczne miniaturowe sceny ukazujące męczeństwo: palenie na stosie (po lewej) i ścięcie mieczem (po prawej). W tle pejzaż górski, powyżej błękitne niebo. Rama drewniana, profilowana i złocona.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Katarzyna Aleksandryjska jest patronką filozofów chrześcijańskich oraz uniwersytetów, ponieważ za życia miała otrzymać wysokie wykształcenie. Zalicza się ją do grona Czternastu Świętych Wspomożycieli. Zginęła śmiercią męczeńską na początku IV wieku, gdy odmówiła wykonania rozkazu cesarza Maksencjusza – złożenia ofiar pogańskim bogom. W omawianym dziele została ukazana z kołem u stóp i kolumną biczowania, które nawiązują do jej męczeńskiej śmierci. W trakcie tortury miażdżenia kołem sprawiła modlitwą, że rozpadło się ono w rękach oprawców. Ostatecznie została ścięta mieczem. Oba atrybuty są często wykorzystywane w ikonografii świętej. Obrazy św. Katarzyny Aleksandryjskiej oraz św. Barbary (znajdujący się również w kościele w Krzeszowie) namalował Józef Ignacy Maultz z Żywca. Malarz w latach 1842-1844 uczył się w Szkole Rysunku i Malarstwa w ramach Oddziału Literatury Uniwersytetu Jagiellońskiego u Wojciecha Kornelego Stattlera. Jego dzieła można również podziwiać w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Cięcinie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dostateczny, spłowiały werniks, zabrudzenia powierzchni, ubytki warstwy malarskiej.

Streszczenie

Święta Katarzyna Aleksandryjska zginęła śmiercią męczeńską na początku IV wieku, gdy odmówiła wykonania rozkazu cesarza Maksencjusza – złożenia ofiar pogańskim bogom. W omawianym dziele została ukazana z kołem u stóp i kolumną biczowania, które nawiązują do jej męczeńskiej śmierci. Obrazy św. Katarzyny Aleksandryjskiej oraz św. Barbary (znajdujący się również w kościele w Krzeszowie) namalował Józef Ignacy Maultz z Żywca (1824-1878).

Bibliografia