Ołtarz boczny lewy Michała Archanioła

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Sucha Beskidzka
Miejscowość
Sucha Beskidzka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sucha Beskidzka
Parafia
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/08367
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
koniec XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz ustawiono w miejscu dawnego ołtarza Bractwa Różańcowego, który w 1705 roku został poświęcony przez biskupa Kazimierza Łubieńskiego pod podwójnym wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Hieronima. W 1948 roku Jerzy Szablowski opisał go jako ołtarz z czterema kolumnami. Obraz Matki Boskiej z drewnianymi sukienkami, który stanowił pierwotnie jego główne przedstawienie oraz rzeźby św. Łukasza i św. Jana Ewangelisty, które znajdowały się w tym ołtarzu, zostały przeniesione do nowego kościoła. Pełna konserwacja dzieła została wykonana po 2008 roku. Utrzymano jego kolorystykę, usunięto natomiast pasyjkę, która stała na gzymsie predelli. Obraz św. Michała Archanioła odnowiono i przeniesiono na ekspozycję do zamku, wrócił do ołtarza po 2008 roku.

Opis

Nastawa ołtarzowa jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na podwójnym cokole. Mensa drewniana, sarkofagowa. W polu antepedium stylizowane elementy rocaille’owe ujęte ornamentem roślinnym. Kondygnacja nastawy flankowana pilastrami oraz stojącą przed nimi parą kolumn o kapitelach kompozytowych. Cokoły kolumn profilowane, ustawione skośnie względem lica. Podpory dźwigają pełne belkowanie o wklęsłej linii, wyłamane na ich osiach, połączone nad polem środkowym gzymsem wygiętym w łuk oraz fragmenty przerwanego przyczółka z klęczącą parą adorujących aniołów. W polu środkowym obraz z przedstawieniem św. Michała Archanioła ujęty profilowaną ramą w formie stojącego prostokąta z dolną krawędzią wyniesioną w łuk i zamkniętego łukiem nadwieszonym z uskokiem. Na cokołach, obok kolumn, po lewej stronie wazon z kwiatami, po prawej święta niewiasta (św. Anna?). Kondygnacja ujęta ażurowymi uszami utworzonymi z rocaille’ów, kratki regencyjnej oraz rozwiniętych kwiatów. Zwieńczenie w formie zbliżonej do stojącego prostokąta o wklęsłych bokach zwężających się ku górze z uszakami, zamknięte falistym gzymsem. W polu obraz z przedstawieniem św. Hieronima w profilowanej ramie w formie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach i dolnych narożach rozszerzającego się ku dołowi, zamkniętego łukiem nadwieszonym z uskokami. Cokoły nastawy dekorowane płycinami o fantazyjnym zarysie oraz w formie leżących prostokątów. Trzony pilastrów zdobione płycinami; wewnętrzna para wypełniona rocaille’em. Pole główne, zwieńczenie oraz uszaki dekorowane elementami rocaille’owymi. Zwieńczenie ujęte roślinnymi festonami. Struktura polichromowana na biało; cokoły, ołtarz i predella marmoryzowane w kolorze beżowym; kolumny, ornamentyka i profile złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Projektując ołtarz odwołano się do typu struktury wykształconej i z powodzeniem stosowanej w epoce nowożytnej, konstruując nastawę jednokondygnacyjną, z większym obrazem w polu środkowym i rozbudowanym zwieńczeniem mieszczącym mniejszy. Dynamiczna struktura, którą tworzą zwielokrotnione, skośnie ustawione podpory, silnie wyłamane belkowanie czy też kształt zwieńczenia, dowodzi, że jest to dzieło osiemnastowieczne. Wykorzystanie do dekoracji motywów kratki regencyjnej oraz rocaille’ów, z których utworzono m.in. uszaki, wypełnienia pól i plakiety dekoracyjne, czynią omawiany zabytek przykładem stylu rokokowego. Ołtarz boczny lewy Michała Archanioła powtarza strukturę ołtarza głównego, dlatego można przypuszczać, że obydwa powstały w podobnym czasie. Łączy je sposób aranżacji przypór i zwieńczenia oraz takie detale jak kształt płycin na cokołach kolumn.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Pełna konserwacja ołtarza została wykonana po 2008 roku.

Streszczenie

Ołtarz boczny lewy kościoła w Suchej Beskidzkiej został wykonany w końcu XVIII wieku i powtarza strukturę ołtarza głównego. W polu głównym nastawy znajduje się wizerunek Michała Archanioła, a forma i wykorzystane dekoracje pozwalają określić styl zabytku jako rokokowy.

Bibliografia

Woźniak Barbara, Wysmołek Grzegorz , "Sucha Beskidzka. Portret miasta", Sucha Beskidzka 2017
Woźniak Barbara, "Sucha Beskidzka. Historia i współczesność", Sucha Beskidzka 2010
Harasimczyk Jerzy Henryk , "Zespół klasztorno-kościelny Sucha Beskidzka", Krosno 2002
Harasimczyk Jerzy Henryk , "Sucha Beskidzka i okolice", Sucha Beskidzka 2004
Woźniak Barbara, Leśniakiewicz Marcin, "Parafia w Suchej Beskidzkiej", Wadowice 2008

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz boczny lewy Michała Archanioła", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-lewy-michala-archaniola

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności